وزارت ارتباطات باندهای فرکانسی آزاد را تخلیه کند
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده است تا حکم جدیدی به منظور بهینه‌سازی فضای فرکانسی کشور به ماده ۲۰ لایحه احکام موردنیاز اجرای برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اضافه شود. احکام مرتبط با بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات در لایحه احکام موردنیاز اجرای برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در ماده ۲۰ این لایحه متمرکز است و برهمین‌اساس هم مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده است تا به منظور استفاده بهینه و اقتصادی از فضای فرکانسی، حفظ حقوق و مالکیت دولت و ایجاد ارزش افزوده، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به بازنگری و در صورت لزوم تخلیه و جایگزینی باندهای آزادشده به واسطه گذار از آنالوگ به دیجیتال اقدام کند. در همین حکم به عنوان تبصره آمده است که باندهای فرکانسی تخصیصی مربوط به نیروهای مسلح با هماهنگی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح اقدام میشود.
ماده ۲۰ این لایحه شامل ۱۰ بند است که ۷ بند آن مرتبط با دولت الکترونیک، دو بند توسعه زیرساخت ارتباطات کشور و یک بند درباره ایجاد نظام آمار ثبتی کشور است. این درحالی است که تاکنون چالش‌ها و اختلاف‌های زیادی بر سر ساماندهی و استفاده بهینه از فضاهای فرکانسی موجود در کشور میان نهادهای مختلف به‌وجود آمده است. مهم‌ترین آنها باندهای فرکانسی مفیدی است که از زمان‌های قدیم و به صورت طولانی‌مدت در دست نهادهایی همچون صداوسیمای کشور بوده و مذاکرات قوه مجریه با این نهاد برای دراختیارگرفتن این باندهای فرکانسی بی‌نتیجه مانده است.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکنون بارها تلاش کرده تا طیف فرکانسی که در انحصار برخی از سازمان‌هاست، با همکاری شورای‌عالی امنیت ملی و شورای‌عالی فضای مجازی آزاد شود و برای توسعه ارتباطات باندپهن و زیرساخت ارتباطی کشور در اختیار اپراتورهای ارتباطی قرار گیرد. با گذشت تقریبا یک دهه از ارتقای فناوری تولید و پخش برنامه‌های تلویزیونی آنالوگ به دیجیتال و جایگزینی سیستم‌های آنالوگ با پخش دیجیتال، کشورهای مختلف درباره استفاده بهینه از تکه باندهای فرکانسی ۷۹۰-۸۶۲ مگاهرتز و ۷۹۰-۶۹۴ مگاهرتز مطالعه و بررسی می‌کنند.
برهمین‌اساس، در توافق‌نامه GE۰۶ که در سال ۲۰۰۶ در ژنو امضا شد، ۱۲۰ کشور شامل کشورهای مشترک‌المنافع، اروپایی، آفریقایی و عربی متعهد شدند تا جولای سال ۲۰۱۵ پخش آنالوگ را به پخش دیجیتال تبدیل کنند. ایران نیز از امضاکنندگان این توافق‌نامه است و با توجه به امکان پخش دیجیتال چندین برنامه باکیفیت تلویزیونی در فضای فرکانسی استفاده‌شده برای پخش هر کانال آنالوگ، بخش‌های بزرگی از انتهای باند فرکانسی UHF پخش فراگیر به صورت جهانی در دو مرحله به سرویس‌های رادیویی دیگری اختصاص یافته است.
تاکنون اغلب دولت‌ها، تکه‌باند فرکانسی ۸۶۲-۷۹۰ مگاهرتز و برخی دولت‌ها تکه‌باند فرکانسی ۷۹۰-۶۹۴ مگاهرتز را علاوه بر تکه باند فرکانسی اول، از پخش فراگیر تلویزیونی تخلیه کرده و به کاربردهای ارزشمند دیگری مانند شبکه‌های تلفن‌همراه به‌ویژه در مناطق کم‌جمعیت اختصاص داده‌اند.به همین منظور با برگزاری اجلاس بلندپایه کشورهای مشترک‌المنافع در آذرماه درباره «چشم‌انداز آتی باند فرکانسی۷۹۰-۶۹۴ مگاهرتز» در باکو بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای آسیا- اقیانوسیه، این‌تکه‌باند فرکانسی را به شبکه‌های ارتباطی دیگری اختصاص داده‌اند.
این درحالی است که درحال‌حاضر تکه باندهای فرکانسی ۷۹۰-۶۹۴ مگاهرتز و ۸۶۲-۷۹۰ مگاهرتز در کشور در اختیار سازمان صداوسیماست که با اتمام دوره انتقال از پخش آنالوگ به پخش دیجیتال و تخلیه به‌موقع این باندهای فرکانسی، امکان استفاده از این منبع ملی برای سایر شبکه‌های مخابراتی رادیویی فراهم میشود.درهمین‌راستا، علی‌اصغر عمیدیان، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی که مسئولیت مدیریت فضای طیف فرکانسی کشور را برعهده دارد، معتقد است طیف فرکانسی در ایران تلف شده است به‌طوری‌که یکی از شاخص‌های طیف بهره‌وری آن است که برای مثال در نسل سه بهره‌وری طیف ایران، نیم و در برخی کشورها ۱۶ است.
برهمین‌اساس هم این سازمان تاکنون تلاش‌های زیادی برای آزادسازی طیف فرکانسی موردنظر و بهره‌برداری بهینه از آن کرده اما هنوز موفق نشده است در کنار صداوسیما، طیف‌های فرکانسی متعددی را که در اختیار نهادهای مختلف قرار دارد نیز ساماندهی کند. ازهمین‌رو، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در آستانه توسعه فضای ارتباطی کشور و دسترسی به اهداف درنظر گرفته‌شده در برنامه ششم، حکم جدیدی را در لایحه اصلاح احکام برنامه ششم کشور پیشنهاد داده است که در صورت بررسی و تصویب در مجلس شورای اسلامی می‌تواند به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دستیابی به اهداف توسعه‌ای آن کمک بزرگی کند.وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات معتقد است طیف فرکانسی در انحصار برخی از سازمان‌هاست و باید با همکاری شورای‌عالی امنیت ملی و شورای‌عالی فضای مجازی، این طیف‌های فرکانسی آزاد شوند و در اختیار اپراتورهای ارتباطی قرار گیرند.