سامانه پایش هوشمند تردد ناوگان حمل ونقل جاده ای «سپهتن» با حضور فرمانده ناجا، رییس پلیس راهور ناجا و وزیر راه و شهرسازی به بهره برداری رسید تا نظارت لحظه ای پلیس بر رفتار رانندگان ممکن شود.
سامانه «سپهتن» با نصب درون خودروهای حمل ونقل عمومی جاده ای و از طریق سیم کارت، تمام اطلاعات تعریف شده خودرو شامل سرعت، مشخصات گواهینامه راننده و سایر اطلاعات لازم را به طور مداوم به مرکز ارسال می کند.
همچنین در این سامانه دستگاهی تعریف شده که می تواند به محض نزدیک شدن اتوبوس ها به پاسگاه های پلیس راه، اطلاعات مذکور را به پاسگاه منتقل کرده تا توسط اپراتورهای پلیس ارزیابی شود.
به دنبال بهره مندی از این سامانه، پایش لحظه ای هوشمند، ایجاد بانک اطلاعاتی ناوگان، قابلیت رهگیری دقیق خودروها و محموله های قاچاق، سرقتی و مشکوک و همچنین حذف ارتباطات غیرضروری چهره به چهره با رانندگان و انجام کنترل بدون اغماض و سلیقه امکان پذیر می شود.
این سامانه پیش از این در محورهای تهران مشهد، تهران اصفهان شیراز، تهران آذربایجان شرقی و غربی و تهران خوزستان به صورت آزمایشی اجرایی شده بود.
همچنین برای اتوبوس ها، دستگاه ارتباطی به نام DSRC در سامانه قرار داده شده است که می تواند به محض نزدیک شدن به پاسگاه ها نسبت به تخلیه اطلاعات اقدام کرده و عملکرد وسیله نقلیه در پاسگاه بررسی شود.
سامانه مرکزی مذکور با سیستم صورت وضعیت و سایر سامانه های موردنیاز تبادل داده می کند. ارتقای بهره وری حمل ونقل عمومی کشور در راستای اقتصاد مقاومتی و همچنین افزایش ایمنی و ارتقای سطح کنترل و پایش لحظه ای عملکرد ناوگان، از اهداف اصلی استفاده از طرح سپهتن است.
همچنین افزایش بهره وری و ارایه خدمات با استفاده از سامانه های برخط، افزایش نظارت، نیاز به بومی سازی در کنار الگوبرداری از تکنولوژی روز در زمینه کنترل حمل ونقل و همچنین خلاء نظارت برخط بر عملکرد ناوگان حمل ونقل بار و مسافر در کشور از ضرورت های اجرای طرح های کلان ملی ازجمله سامانه سپهتن در حوزه حمل ونقل اعلام شد.
براساس این گزارش، وجود بیش از ۴۴۰ هزار دستگاه خودرو شامل ناوگان های فعال مسافری و باری جاده ای، وجود بیش از ۶۰۰ هزار نفر راننده حرفه ای فعال در این حوزه و همچنین جابه جایی سالانه ۵۰۰ میلیون تن کالا و ۳۰۰ میلیون نفر مسافر از دلایل وجود سامانه ملی یکپارچه سپهتن است.
وجود بیش از ۴۴۰ هزار دستگاه خودرو، مصرف سالانه ۱۰ هزار میلیون لیتر گازوئیل و همچنین وقوع سالانه ۸ هزار و ۳۰۰ فقره تصادف فوتی و جرحی مربوط به ناوگان حمل ونقل عمومی جاده ای گویای این واقعیت است که مدیریت یکپارچه در بخش حمل ونقل جاده ای تنها در گرو وجود سامانه یکپارچه ملی است.
خداحافظی با دفترچه های کاغذی
رییس پلیس راهور ناجا در این مراسم از خداحافظی رانندگان ناوگان حمل ونقل مسافر و بار در جاده های کشور با دفترچه های کاغذی خبر داد.
سردار تقی مهری گفت: با رونمایی سامانه سپهتن تاکنون ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس بین شهری به این سامانه مجهز شده اند.
وی با بیان اینکه با راه اندازی این سامانه تمامی اطلاعات ثبت شده روی GPS خودرو از فاصله یک کیلومتری پاسگاه ها قابل رویت خواهد بود، گفت: این اطلاعات به شکل آنلاین در اختیار ماموران پلیس راه قرار می گیرد.
به گفته مهری، از این سامانه به شکل آزمایشی در مسیرهای تهران، اصفهان، شیراز، مشهد، خوزستان و آذربایجان بهره برداری شده و با استفاده از آن دیگر نیازی به توقف وسایل حمل ونقل عمومی برای کنترل تردد و تخلیه اطلاعات تردد این وسایل نیست.
رییس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی با بیان اینکه با راه اندازی این سامانه دیگر نیازی به دفترچه های کاغذی ثبت ساعت نخواهد بود، گفت: ناوگان حمل ونقل مسافر و بار جاده ای در سراسر کشور با راه اندازی کامل این سامانه به صورت آنلاین مورد کنترل و نظارت قرار خواهند گرفت.
مهری همچنین از بازسازی بیش از ۵۰ پاسگاه پلیس راه تا پایان امسال خبر داد و گفت: ۳۰۰ پاسگاه پلیس راه در جاده های کشور فعالیت می کند.
کنترل ساعت رانندگی کامیون ها
رییس سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای کشور نیز گفت: اولویت این سازمان ارتقای ایمنی راه های کشور است و سیستم های هوشمند می تواند در این امر کمک کند.
داود کشاورزیان گفت: برای راه اندازی این سامانه در مرحله نخست 2500 اتوبوس در سراسر کشور به این سامانه مجهز شده اند تا عملکرد ناوگان و رانندگان بیشتر کنترل شود.
کشاورزیان افزود: تاکنون عملکرد رانندگان کامیون در راه های کشور کنترل نمی شد؛ اما با نصب این سامانه رانندگان کامیون ها دیگر نمی توانند 13 تا 14 ساعت رانندگی کنند و زمان فعالیت آنان همانند رانندگان اتوبوس ها در محورهای مختلف به 9 ساعت می رسد.
صرفه جویی 75 میلیون لیتری گازوئیل
معاون برنامه ریزی سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای نیز با بیان اینکه با راه اندازی سامانه سپهتن در میزان مصرف گازوئیل در سال 75 میلیون لیتر صرفه جویی می شود، گفت: با اجرای سامانه سپهتن زمان سفر برای ناوگان مجهز به این سیستم تا 8500 ساعت در شبانه روز کاهش می یابد.
شهرام آدم نژاد افزود: سامانه سپهتن در خودروها نصب می شود و از طریق GSM و GPRS به طور مداوم اطلاعات تعریف شده داخل خودرو را مانند سرعت، مشخصات گواهینامه راننده و ساعت تردد را به مرکز و پاسگاه ها ارسال می کند.
وی ادامه داد: همچنین برای اتوبوس ها دستگاهی ارتباطی به نام DSRC در سامانه قرار داده شده است که می تواند در نزدیکی پاسگاه ها نسبت به تخلیه اطلاعات اقدام کند.
معاون برنامه ریزی سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای با بیان مزیت های دیگر سامانه سپهتن گفت: از دیگر مزیت های این سامانه شناسایی رانندگان پرخطر است؛ چراکه تمام سوابق رانندگان در این سامانه ثبت می شود.