فیلترینگ هوشمند، در میانه راه
فیلترینگ از نظر مسئولان، بهترین راه برای مسدود کردن مطالب مغایر با ارزش‌های کشور است؛ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز همواره وعده هوشمند شدن آن را داده که نهایتا راهی است که باید طی شود تا فیلترینگ گریبان تمام محتوای یک سایت را نگیرد.
فیلترینگ هوشمند سامانه‌ای برای حذف خودکار محتوای نامناسب از اینترنت است که از سوی دولت به عنوان جایگزینی برای مسدودسازی کامل نرم‌افزارهای ارتباطی پیشنهاد شد و البته تا اولین زمان موعود در سال ۱۳۹۴ نتوانست به بهره‌برداری برسد و نهایتا زمان آن به آذر ماه امسال موکول شده است.
ارزیابی محمدجواد آذری جهرمی -مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت- در ارتباط با فیتلرینگ هوشمند مثبت و او معتقد است نتایج مربوط به فاز اول اجرای این طرح روی یک شبکه اجتماعی روند مثبتی داشته است، اما در نهایت تابستان سال جاری با بیان اینکه قرار بود اجرای این طرح تا اردیبهشت ماه به پایان برسد، به دلیل تغییراتی در نحوه اجرا، زمان آن را به آذرماه موکول کرد.
به گفته جهرمی، فیلترینگ هوشمند برای سالم‌سازی فضای مجازی کشور صورت می‌گیرد و با وجود اینکه هیچ‌گاه نمی‌توان گفت درصد مشکلات در فضای مجازی به صفر رسیده، اما طی یک سال گذشته از ۱۲۰۰ موردی که نیاز به حذف آنها دیده می‌شد، بیش از ۹۵ درصد به واسطه فیلترینگ هوشمند برطرف شده است.
البته گاهی ممکن است عده‌ای مطلبی را پیدا کرده و با استناد به آن بگویند پالایش هوشمند موفق نبوده است، اما جهرمی این موضوع را نشانه عدم موفقیت اجرای این طرح نمی‌داند، بلکه معتقد است با اجرای این طرح فضای مجازی باید برای استفاده کاربران ایرانی سالم‌سازی شود و لزومی ندارد با محتوایی که در این فضا وجود دارد اما در جامعه منتشر نمی‌شود برخورد کرد و انتخاب چنین مواردی برای اجرای فیلترینگ هوشمند به نوعی دور ریختن منابع کشور به شمار می‌رود.
در این میان، محمود واعظی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- بر ضرورت بازتعریف دسترسی آزاد اطلاعات، تاکید کرده و می‌گوید: دسترسی آزاد به اطلاعات بدان معنا نیست که هر آنچه در فضای مجازی وجود دارد باید برای همگان آزاد باشد و به محتوای غیراخلاقی و مطالبی علیه امنیت کشور یا اعتقادات دینی هم دسترسی باشد، بلکه بدین معناست که فعالیت سازمان‌های مختلف به طور یکسان در دسترس همه باشد و این موضوع در کشورهای دیگر نیز هست که با سیاست‌های غیراخلاقی یا علیه امنیت ملی مخالف باشند.
واعظی در ارتباط با اجرای طرح فیلترینگ هوشمند و تاثیر آن در کاهش میزان سایت‌های فیلترشده اظهار نظر می‌کند: در خصوص سایت‌هایی که بخشی از مطالب آنها غیرمناسب است، با اجرای فاز اول فیلترینگ هوشمند شرایطی دنبال شد که این سایتها به‌طور کامل از دسترس خارج نشده و تنها محتوای نامناسب آنها حذف شود.
وی درباره چگونگی فیلتر شدن سایتها توضیح می‌دهد: سایت‌هایی که غیراخلاقی، مستهجن و ضد امنیت نظام هستند، کلا مسدود می‌شوند، اما برای سایت‌هایی که ۸۰ درصد مطالب علمی داشته و در کنارش صفحات نامناسبی دارند، تلاش می‌کنیم درصدهای باقی‌مانده را مسدود کنیم.
واعظی نیز مانند جهرمی معتقد است در حال حاضر حدود پنج درصد سایتها و محتواهایی که مردم به آن مراجعه می‌کنند چه به صورت مستقیم و چه با فیلترشکن، نامناسب است. او همچنین ابراز امیدواری می‌کند فاز دوم فیلترینگ هوشمند تا دو ماه آینده تمام شده و وارد فاز سوم شویم و علاوه بر سایتها، شبکه‌های اجتماعی را نیز هدف قرار می‌دهد و می‌گوید: آن دسته از شبکه‌های اجتماعی که به مقررات داخل کشور ما احترام نگذارند، نمی‌توانند ادامه حیات دهند.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در عین حال به اجرای آزمایشی فیلترینگ هوشمند در یکی از شبکه‌های اجتماعی اشاره کرده و می‌گوید: در ابتدای کار حدود پنج درصد مطالب این شبکه حالت نامناسب داشت که اکنون با پایان فاز اول این رقم به کمتر از یک درصد رسیده، البته همچنان این رقم زیاد است و باید تلاش کنیم رقم تخلفات این حوزه به صفر برسد.
در نهایت، واعظی از طراحی رباتی در شرکت ارتباطات زیرساخت خبر داد که به واسطه بهره‌گیری از آن، امکان فیلتر خودکار سایت‌های مستهجن فراهم شده و روزانه تعداد زیادی از این سایتها پالایش می‌شوند.
وی همچنین علاوه بر طراحی ربات درباره فیلترینگ هوشمند می‌گوید: با فیلترینگ هوشمند در صدد هستیم دسترسی به سایت ها بر اساس نیاز مخاطبان باشد تا به جای مسدود کردن سایت‌هایی که دارای مطالب علمی و پزشکی است، تنها مطالبی که با فرهنگ ما هم‌خوانی ندارد از دسترس خارج شود و از سوی دیگر هر سایتی که دستگاه‌های نظارتی اعلام کنند به سرعت مسدود میشود.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، سیاست دولت را حمایت از تولید محتوای داخلی می‌داند و با اشاره به حساسیت دولت نسبت به آسیب‌های فضای مجازی می‌گوید: بر اساس خواست مردم در جهت سالم‌سازی فضای مجازی حرکت کرده و معتقدیم در غیاب تولیدکنندگان محتوای داخلی عرصه برای دیگران باز میشود؛ از این رو با جدیت به دنبال حمایت از تولیدکنندگان داخلی هستیم و دولت حامی تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان محتوای فاخر داخلی است.
سالم‌سازی فضای مجازی، به نوعی با مشارکت همه آحاد جامعه امکان‌پذیر است، همان‌طور که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز تاکید می‌کند: فضای مجازی نیز مانند فضای واقعی است و مردم باید مراقب باشند، زیرا این فضا هم به نوعی مراقبت نیاز دارد، بنابراین از مردم می‌خواهیم خودشان هم مراعات کنند. همچنین ما مسئول شبکه هستیم و با همکاری نزدیک با دستگاه‌هایی که مسولیت محتوا را دارند، باید فضای مجازی را سالم کنیم.