هوش مصنوعی جهان را نابود نمی‌کند
تا 5 سال آینده یک نوع همزیستی بین انسان‌ها و سیستم‌های هوش مصنوعی پدید می‌آید.
تا سال 2021 نرم‌افزارهای کاربردی زندگی روزمره بشر، بسیار هوشمندتر و قدرتمند‌تر خواهد شد و به عبارتی برای انجام بسیاری از کارها، هوش مصنوعی جایگزین بشر خواهد شد. هوض مصنوعی امروزه از روبات‌ها گرفته تا دستیارهای صوتی روی موبایل در حال رشد و فعالیتند و تقریبا هیچ بخشی از تکنولوژی را نمی‌توان یافت که هوش مصنوعی در آن فعالیتی نداشته باشد. خیلی افراد هستند که بیکاری‌های فراگیر و جنگ بین انسان و هوش مصنوعی را عاقبت پیشرفت این تکنولوژی می‌دانند.
از جمله پروفسور استفان کینگ، اما پروفسور Manuela Veloso، رئیس بخش یادگیری ماشینی دانشگاه Carnegie Mellon University دید مثبت‌تری دارد و معتقد است زندگی بشر آینده با سیستم‌های هوش مصنوعی به‌صورت تلفیقی و غیرقابل تفکیک خواهد بود و به عبارتی «همزیستی مستقل» خواهند داشت. او می‌گوید که به عقیده وی تا 5 سال آینده یک نوع همزیستی بین انسان‌ها و سیستم‌های هوش مصنوعی پدید خواهد آمد که امیدوار است در خدمت بشر قرار بگیرد.
پروفسور ولوسو، پروژه آزمایش یک روبات سگ مانند (شبیه یک دوچرخه الکتریکی) متحرک در محوطه آزاد دانشگاه را در دست اقدام دارد که نام آن را «کبات» (Cobot) گذاشته است. این روبات وظیفه اسکورت و همراهی میهمانان و راهنمایی آنان از یک ساختمان به ساختمان دیگر در محیط دانشگاه را دارد و زمانی که کاری از عهده آن خارج باشد، قابلیت این را دارد که از انسان‌ها کمک بخواهد. این روبات، یک طرح و ایده جدید در حیطه هوش مصنوعی است و هیچ کس نمی‌تواند درک کند که در 5 سال آینده عواقب و نتایج آن چگونه خواهد بود. گفت‌وگویی با پروفسور ولوسو در مورد روبات‌ها، برنامه‌ریزی ماشینی و چالش‌های تکنولوژی هوش مصنوعی انجام داده‌ایم که در ادامه آن را می‌خوانید.
یکی از بزرگ‌ترین روند‌هایی که طی 5سال اخیر بسیار گسترش پیدا کرده، فرآیند اتوماسیون یا «خودکارسازی» است، به علاوه شاهد ساخت ابزارآلات هوشمندتر مانند گوشی‌های موبایل و کامپیوترها نیز بوده‌ایم. آینده 5 ساله این پروسه را چگونه می‌بینید؟
به عقیده من تا 5 سال آینده یک نوع همزیستی بین انسان‌ها و سیستم‌های هوش مصنوعی پدید خواهد آمد که امیدواریم در خدمت بشر قرار بگیرد. این سیستم‌های هوش مصنوعی شامل نرم‌افزارهایی خواهد بود که کنترل دنیای دیجیتال را در دست می‌گیرند. به علاوه، سیستم‌هایی که در فضای فیزیکی اطراف ما درحرکت خواهند بود مانند پهپاد‌ها، روبات‌ها و خودروهای الکتریکی و سیستم‌هایی که فضای فیزیکی اطراف را پردازش می‌کنند مانند اینترنت اشیا (چیز نت). انسان در دنیای فیزیکی اطراف شاهد سیستم‌های هوشمندتر خواهد بود که این سیستم‌ها صرفا به گوشی موبایل و کامپیوتر ختم نخواهد شد.
این سیستم‌ها در دنیای فیزیکی واقعی اطراف انسان حضور پررنگ خواهند داشت. اطلاعات محیط اطراف را دریافت و پردازش می‌کنند و به انسان کمک خواهند کرد تا از قابلیت‌های محیط اطراف به‌طور صد درصدی استفاده کند. با گذشت زمان متوجه می‌شویم که این سیستم‌های هوش مصنوعی چه تاثیری روی حل مشکلات جامعه انسانی دارند. معضلاتی از قبیل کنترل ترافیک در شهرهای بزرگ، پیش‌بینی‌های دقیق و مستدل آب و هوا و کمک به تصمیم‌گیری انسان‌ها در امور مختلف.
در حال حاضر بعضی از این سیستم‌های هوش مصنوعی به نظر کمی ترسناک به نظر می‌آیند، مثلا وقتی یک الگوریتم یا یک روبات تصمیمی می‌گیرد، شاید نتوانیم درست متوجه شویم که چرا چنین تصمیمی گرفته و به همین دلیل اعتماد کردن کمی مشکل میشود. محققان صنعت تکنولوژی چگونه این مساله را توجیه می‌کنند؟
یکی از مواردی که من به شخصه روی آن کار می‌کنم این است که این دستگاه‌ها را طوری طراحی کنم که قابلیت «توضیح دادن» مسائل را داشته باشند. تحقیقات زیادی در این مورد انجام شده است تا ترتیبی صورت بگیرد که انسان‌ها قادر باشند از این سیستم‌ها سوال بپرسند و آنها جواب مشخص و واضحی به سوال مربوط بدهند. زمانی که کبات، روبات من، کمی دیر به دفتر بازمی‌گردد، من می‌توام از او بپرسم «چرا دیر کردی؟» یا «از چه راهی آمدی؟» و وی به سوال من جواب می‌دهد.
به همین دلیل ما روی این قابلیت به خصوص سرویس‌های هوشمند، تمرکز زیادی داریم. ما می‌خواهیم این سیستم‌ها قادر باشند با انسان ارتباط برقرار کنند و اعتماد آنها را جلب کنند زیرا اعتماد مبنای اصلی هر رابطه‌ای است. فکر می‌کنید چرا این سیستم‌ها طی چند سال اخیر آنقدر سریع رشد داشته‌اند؟ چرا 50 سال پیش، سرعت رشد این تکنولوژی آنقدر زیاد نبوده است؟
این حقیقتی است که یک سیستم هوش مصنوعی برای اینکه بداند مثلا یک تلفن همراه چیست یا یک لیوان چه وسیله‌ای است یا اینکه آیا شخصی سالم است، باید اطلاعات مربوط به آن را از قبل دریافت کرده باشد. تحقیقاتی که از 50 سال پیش استارت زده شد دقیقا از همین مرحله آگاهی‌سازی و ورود اطلاعات به این سیستم شروع شد. البته باید عنوان کنیم که طی چند سال گذشته بیشتر این اطلاعات دیجیتالی شدند، به‌طوری که گویا نسخه‌ای از کل دنیا در اینترنت وجود دارد. به همین دلیل سیستم‌های هوش مصنوعی امروزی بر پایه داده‌های موجود اطلاعات را تفسیر و پردازش می‌کنند.
یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای بشر در 5سال گذشته، توسعه تکنولوژی سیستم‌های دستیارهای شخصی همچون Siri و Alexa بوده است، به نظر شما این سرویس‌ها در 5سال آینده با چه تغییراتی روبه‌رو خواهند شد؟
من خودم یکی از طرفداران آلکسا هستم. یکی در خانه دارم و آنقدر مکالمات مختلفی می‌توانم با این دستگاه برقرار کنم که باورنکردنی است. اما در ابتدا فقط یکسری سوال پایه مانند «هوا چطور است» از او می‌پرسیدم اما الان تبدیل شده است به سوالاتی مانند «کارهای امروز روی تقویم من چیست؟» الکسا یاد می‌گیرد و این خیلی جالب است که با گذر زمان چقدر می‌تواند پیشرفت کند.
بسیاری معتقدند که خیلی زود تکنولوژی هوش مصنوعی بر انسان‌ها چیره خواهد شد. آیا نسل بشر با سرنوشتی محتوم روبه‌رو است؟من دید بسیار مثبتی دارم. تکنولوژی به وسیله انسان خلق شده است. این سیستم‌ها از آسمان نیامده‌اند یا فضایی‌ها آن را طراحی نکرده‌اند. اینها همه نتیجه پژوهش‌های انسان‌ها است. سرنوشت این تکنولوژی نیز مانند تمام ساخته‌های دست بشر، به این بستگی دارد که ما انسان‌ها از آن چگونه استفاده می‌کنیم. اما نکته مهم این است که باید اولویت‌بندی در اولویت کارهای ما قرار گیرد و تمرکزمان را روی اولویت‌ها قرار دهیم.
روبات‌ها و سیستم‌های مشابه برای کمک به بشر تولید شده‌اند و اگر انسان‌ها اجازه دهند، آنها کار خود را به درستی انجام خواهند داد. انسان‌ها باید یاد بگیرند که کارهایی را که توسط روبات‌ها و ماشین‌ها قابل انجام هستند به آنها واگذار کنند و خود روی موارد دیگر زندگی تمرکز کنند. بهتر کردن روابط انسانی، پیشرفت کردن جامعه، بهبود شرایط طبیعی و کره زمین، درمان سرطان، ریشه‌کنی فقر و بسیاری از موارد دیگر که همت و مساعدت انسان‌ها را می‌طلبد. یاری به انسان برای پیدا کردن انسانیت گمشده‌اش؛ هدف خلق تکنولوژی باید همین باشد.