نسل سوم ارتباطی آمد؛ انحصار شکسته شد
رفع انحصار نسل سوم اینترنت و در اختیار قرار دادن این امکان برای تمامی اپراتورها از اقداماتی بود که به تاکید محمود واعظی، از همان ابتدا مورد توجه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم قرار گرفت که درنهایت هم عملی شد و فضای رقابتی در این زمینه را برای اپراتورها فراهم کرد.
موضوع راه‌اندازی اپراتور سوم تلفن همراه از سال ۱۳۸۹ مطرح شد. زمان لازم‌الاجرا شدن پروانه این اپراتور نیز مرداد ماه همان سال بود و بر اساس آن، این اپراتور ۹ ماه فرصت داشت که بهره‌برداری تجاری از این شبکه شامل پوشش و واگذاری سیم کارت‌های خود را آغاز کند. در نهایت پیش‌ثبت‌نام سیم‌کارت‌های دائمی، اعتباری و دیتای اپراتور سوم تلفن همراه طبق وعده مسوولان از آذرماه ۱۳۹۰ آغاز شد.
این اپراتور که اولین ارایه‌دهنده خدمات نسل سوم تلفن همراه در ایران اعلام شد، تا دو سال یعنی خردادماه ۱۳۹۲ فرصت داشت که این خدمات را به صورت انحصاری ارائه دهد و سایر اپراتورها اجازه حضور در این عرصه را نداشتند؛ اگرچه با تاخیر در راه‌اندازی شبکه، دوره حفاظت اپراتور سوم تا شهریورماه ۹۳ تمدید شد.
در آن زمان در حالی که اغلب کاربران اینترنت از نسل دوم اینترنت استفاده می‌کردند، نسل سوم ارتباطی برای مشترکان سرعت اینترنت بالاتری را به همراه داشت و کاربران اینترنت می‌توانستند از سرعت بالای اتصال به شبکه اینترنتی و همچنین دانلود سریعتر داده‌ها و برنامه‌ها نیز بهره ببرند، همان‌طور که در حال حاضر نسل چهارم اینترنت سرعت و امکانات بیشتری را نسبت به پیشینیان خود دارد.
درواقع وجه تمایز اپراتور سوم نیز ارائه نسل سوم اینترنتی و در مقطعی از زمان، برقراری تماس تصویری بود که البته این تماس‌ها نیز از اردیبشهت ۱۳۹۲ قطع شده و به همین دلیل مجید صدری – مدیرعامل اپراتور سوم ارتباطی- نکاتی را درباره افزایش دوره‌ی انحصار این اپراتور متذکر شده و اظهار کرده بود: در ارتباط با دوره انحصار به ما گفته‌اند تا شهریورماه سال ۹۳ است، اما به این نکته هم باید توجه کرد که از اردیبشهت ماه امسال که تماس تصویری که وجه تمایز ما از دو اپراتور دیگر به شمار می‌رود، قطع است و اکنون ما حق داریم نسبت به این موضوع معترض باشیم. بنابراین رایتل در تلاش برای پیگیری افزایش دوره‌ی انحصار است.
تاکید واعظی بر عدم تمدید انحصار
با وجود این محمود واعظی – وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم- از همان ابتدای به دست گرفتن سکان وزارت ارتباطات، موضع خود را درباره ادامه انحصار اپراتور سوم بیان کرد و گفت: طبق آنچه که در پروانه رایتل بوده، مساعدت لازم در زمینه افزایش دوره انحصار این اپراتور انجام شده و اکنون باید این حق را برای اپراتورهای دیگر قائل باشیم که بتوانند خدمات نسل سه ارائه کنند چرا که ما نمی‌توانیم مردم را از این خدمات محروم کنیم، به همین دلیل در موعد سررسید پایان انحصار اپراتور سوم اجازه ارائه سرویس را طبق قانون به اپراتورهای دیگر نیز خواهیم داد.
او همچنین در پاسخ به انتقادات اپراتور سوم در زمینه قطع بودن تماس تصویری در دوره انحصار این اپراتور و تاکید رایتل بر لزوم افزایش دوره انحصار، بیان کرده بود: ما با رایتل طبق قانون عمل می‌کنیم. اکنون کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات خواسته‌های اپراتورها را بررسی می‌کند و هر تصمیمی که این کمیسیون بگیرد ما نیز آن را اعمال می‌کنیم.
از طرفی علی‌اصغر عمیدیان – رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی – نیز در این خصوص اظهار کرد: در حال حاضر در ارتباط با نسل سوم ارتباطی (۳G) ما با نوعی انحصار مواجه‌ایم که این انحصار تا مردادماه سال ۹۳ ادامه خواهد داشت، اما پس از این تاریخ ما ملزم به ارائه‌ی خدمات باند پهن هستیم و هیچ دلیل و علاقه‌ای نمی‌بینیم که دوره‌ی انحصار رایتل را بار دیگر افزایش دهیم، مگر آنکه تصمیم‌گیری‌ها در رده‌های بالادستی انجام شود که در آن صورت از اراده ما خارج است.
واعظی بهمن ماه ۹۲ نیز بار دیگر به پایان انحصار رایتل تاکید و اظهار کرد: همان‌طور که پیش از این هم تاکید کرده‌ام به هیچ عنوان دوره انحصار رایتل تمدید نخواهد شد و پس از آنکه دوره انحصار این اپراتور در تاریخ ۳۰ مردادماه سال آینده به پایان رسد از اول شهریورماه ما آماده ارائه این سرویس در اپراتورهای دیگر خواهیم بود.
پس از آن وحید صدوقی -مدیرعامل اپراتور اول ارتباطی- اظهار کرد: بنابر اعلام وزیر ارتباطات قرار بر آن است که از شهریورماه مجوز ارائه‌ی خدمات نسل‌های بالاتر صادر شود که این خبر خوبی برای ما و مردم است، چرا که مردم از این پس علاوه بر استفاده از این خدمات می‌توانند کاهش هزینه‌ها را نیز تجربه کنند، چرا که از مهم‌ترین مزایای نسل‌های بالاتر و از جمله نسل چهارم کاهش هزینه‌ها است.
او پیش از آن در سال ۹۱ درباره تمدید دوره انحصار اپراتور سوم گفته بود: به صلاح کشور نیست که بخاطر ۲۰ تا ۳۰ هزار نفر، ۵۵ میلیون مشترک را از مزایای نسل سوم تلفن همراه محروم کنیم. در صورتی که در پروانه اپراتور سوم فقط ۲ سال دوره حفاظت در نظر گرفته شده است.
همچنین علیرضا قلمبر دزفولی -مدیرعامل ایرانسل- با بیان اینکه این اپراتور مقدمات صعود به نسل سه و چهار تلفن همراه را فراهم کرده است، از مسوولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خواسته بود زمینه ارایه خدمات نسل سوم تلفن همراه را برای اپراتورهای ایرانسل و همراه اول فراهم کنند. او همچنین خاطرنشان کرده بود: کشور نباید از ارایه سرویس‌های جدید محروم شود. میزان تقاضا برای خدمات دیتا (مانند پیامک، اینترنت روی موبایل) دو برابر شده است و برای پیاده‌سازی دولت الکترونیک نیاز به توسعه خدمات نسل سوم تلفن همراه داریم.
در نهایت همان‌طور که واعظی وعده داده بود، انحصار رایتل از اول شهریور ۹۳ پایان یافت و نسل سوم ارتباطی در اختیار اپراتورهای اول و دوم نیز قرار گرفت تا اپراتورهای داخلی بتوانند در فضای رقابتی به ارائه خدمات خود بپردازند و کاربران نیز از این فضا برای انتخاب اپراتور و سرویس مورد نظر خود استفاده کنند.