«اتحادیه کسب و کارهای مجازی» به کمک استارت آپ ها می آید
قرار است نهاد تخصصی که تمام هم و غمش حفاظت از منافع کسب و کارهای نوپا است، شکل می گیرد. اسم آن «اتحادیه کسب و کارهای مجازی» است. البته چند سالی است که قرار بوده شکل بگیرد، اما به دلایل مختلف به تعویق افتاده بود. حالا قرار است انتخاباتی برگزار شود و از بین این کسب و کارها، یک هیات رییسه تشکیل شود و آن اتحادیه در کنار اتحادیه های سنتی که مشغول فعالیت بودند، در رشته های مختلف در اتاق اصناف به رسمیت شناخته شود.
تا چند وقت پیش حمل و نقل مسافر تنها به شکل سنتی و قدیمی آن رایج بود. مسافرها برای زودتر به مقصد رسیدن یا باید از آژانس استفاده می کردند و یا اینکه تاکسی دربستی می گرفتند. راه حلی که مشکلات خودش را داشت. آن زمان کسی فکر نمی کرد که می تواند با تلفن همراه خود در هرجایی از گوشه شهر که قرار گرفته است، یک خودرو رزرو کند و با سرعت بیشتر و قیمت کمتر به مقصدش برسد. اما حالا اسنپ این شایدها را به یقیین تبدیل کرده است. این روزها کمتر کسی است که اسم اسنپ را نشنیده باشد. اپلیکشین درخواست خودرو که توسعه پیدا کرده و سعی می کند گزینه های دیگری هم مانند اسنپ باکس (حمل بسته و پیک موتوری)، اسنپ رز (سرویس مخصوص بانوان) و … را به خدماتش اضافه کند.
اسنپ در قالب کسب و کارهای نوپا قدم در اقتصاد ایران گذاشت که هنوز خیلی با آنها عجین نشده است. البته که شهرام شاهکار مدیرعامل اسنپ، معتقد است که مسایل و مشکلات در حال رفع و رجوع است و مسیر تکمیل می شود؛ اما استارت آپ ها و کسب و کارهای نوپا در اقتصاد سنتی و قدیمی ایران همچنان مشکلات خود را دارند. شهرام شاهکار، مدیرعامل اسنپ در گفتگو با سایت خبری اتاق تهران، از وضعیت استارت آپ ها در ایران و دولت دوازدهم و آینده اسنپ صحبت کرد. او می گوید: «سیستم های قانون گذاری ایران هنوز سنتی است و طبیعی است که ندانند چطور باید کمک کنند. به این دلیل که برپایه چیزهایی که وجود داشته، پیاده سازی شده است و همیشه از رشد و سرعت کسب و کارهای نوپا عقب تر هستند، کسب و کارهایی که دائما پویا و در حال تغییرند.»
*دولت دوازهم رو به آغاز است. به نظر شما وضعیت استارت آپ ها در این دولت چطور خواهد بود؟
در 4 سال گذشته، اتفاقات زیادی افتاده است و کسب و کارهای نوپا از جمله خود اسنپ فرازو نشیب های را طی کرده است. اما هر کسب و کار جدیدی که می آید و در حوزه فناوری تحولی ایجاد می کند، در ابتدا با مقاومت کسب و کارهای سنتی که در آن حوزه فعالیت می کردند، رو به رو می شود. بعد از یک مدت که می بینند کسب و کارهای جدید برای طیف گسترده ای از مردم ارزش خلق کنند، کوتاه می آیند. برای مثال در اسنپ، 100 هزار راننده فعال در سیستم وجود دارد که از این طریق امرار معاش می کنند. 5 میلیون مسافر از ابزار اسنپ برای حمل و نقل روزانه خود سود می برند. این زمان است که دستگاه های قانون گذار و حاکمیتی منافع جمعی را در نظر می گیرند.
آنها می گویند اگر یک کسب و کار جدید آمد و توانست تحول و بهره وری زیادی در صنعتی که به صورت سنتی و قدیمی اجرا می شد، ایجاد کند، آیا منافع جمعی با حفظ این کسب و کار و توسعه اش محافظت می شوند یا خیر؟ البته پاسخ به روشنی، بله است. به این دلیل که به طور مثال اسنپ کسب و کاری است که توانسته است برای 100 هزار نفر، ابزار اصلی یا کمکی درآمدی باشد. همچنین هم 5 میلیون مسافر توانسته اند با استفاده از آن، هزینه های حمل و نقلی شان را کاهش دهند؛ کیفیت بهتر و راحتی بیشتری داشته باشند. پس مسئولان آرام آرام نگاه را از سلبی به حمایتی تبدیل کنند. این فرایندی است که ما در سه سال گذشت که اسنپ شکل گرفت تجربه کرده ایم. آن نگاه سلبی و ناآشنا به نگاهی که می خواهیم شما را درک کنیم اما نمی دانیم باید چه کاری انجام دهیم، تبدیل شده است.
*این ندانستن ها، آسیب رسان بوده است؟
سیستم های قانون گذاری ایران هنوز سنتی است و طبیعی است که ندانند چطور باید کمک کنند. به این دلیل که برپایه چیزهایی که وجود داشته، پیاده سازی شده است و همیشه از رشد و سرعت کسب و کارهای نوپا عقب تر هستند، کسب و کارهایی که دائما پویا و در حال تغییرند. حالا اتفاق دیگری که از قضا اتفاق خوبی است، به جریان افتاده است. نهاد تخصصی که تمام هم و غمش حفاظت از منافع کسب و کارهای نوپا است، شکل می گیرد. اسم آن «اتحادیه کسب و کارهای مجازی» است. البته چند سالی است که قرار بوده شکل بگیرد، اما به دلایل مختلف به تعویق افتاده بود.
حالا قرار است انتخاباتی برگزار شود و از بین این کسب و کارها، یک هیات رییسه تشکیل شود و آن اتحادیه در کنار اتحادیه های سنتی که مشغول فعالیت بودند، در رشته های مختلف در اتاق اصناف به رسمیت شناخته شود و کار کند و بتواند به عنوان نهاد خصوصی جمعی از منافع این کسب و کارها به صورت رسمی حمایت و محافظت کند. به این ترتیب آن زمان به این سوال که چه کار باید کرد هم جواب داده می شود. اتحادیه می تواند برود و با تمام دستگاه های قانون گذار، مذاکره و چانه زنی کند و مطالباتش را به صورت رسمی به نمایندگی از این کسب و کارها به عنوان یک صنف طلب کند. باید دید بعد از تشکل اتحادیه چه مشکلاتی ایجاد خواهد شد و این اتحادیه چقدر می تواند به خوبی عمل کند.
*درواقع می توانیم بگوییم که این بخش اقتصاد رو به تکمیل است؟
صد در صد. این بخش به تازگی به رسمیت شناخته شده است. هنوز هم مشکلاتی وجود دارد. مخصوصا در حوزه کسب و کاری مانند اسنپ، موضوعاتی مانند قانونمند بودن و مجوز داشتن و … رسانه ای و مطرح شده است. دلیلش هم این بوده که افراد زیادی به صورت روزانه درگیر کسب و کار ما هستند. بنابراین همه می خواهند بدانند چه اتفاقی می افتد. در این مسیر، اتفاقات زیادی رخ داد. ابتدا گفته می شد این کسب و کارها غیرقانونی هستند، بعد گفته شد خوب عمل می کنند و مردم از آنها راضی هستند، پس باید چارچوب های قانونی را با آنها هماهنگ کنیم. بعد گفته شد که باید حمایت شود و چرا سنگ اندازی صورت بگیرد.
نهایتا هم به جایی رسیدیم که الان منتظر تشکیل اتحادیه هستیم تا به رسمیت شناخته شویم. ما در هر شهر جدیدی که می خواهیم کار کنیم، همان مسیری که در ابتدا برای تهران طی کرده ایم را دوباره مجبوریم طی کنیم. اگر این اتحادیه رسمی فعالیتش را آغاز کند، می تواند مشکلات را حل کند. تمام دستگاه های قضایی و حاکمیتی، اتحادیه را به رسمیت می شناسند. تا به الان هم که اتحادیه نوینی نبوده است و تنها اتحادیه های سنتی وجود داشته اند. با وجود اتحادیه کسب و کارهای مجازی، عملا تمام دستگاه های حاکمیتی و قضایی این مفهوم را می پذیرند و نظر اتحادیه را به عنوان نظر رسمی قانونی و قابل استناد قبول می کنند. فکر می کنم این اتحادیه بتواند بسیاری از مشکلات ما را در حوزه قانون گذاری، مجوز و چالش هایی که با اتحادیه های سنتی داشتیم را رفع کند.
*آینده اسنپ را چطور می بینید. به تازگی رشد بیشتری داشته است و در حال توسعه است.
در چند ماه گذشته، اسنپ چند خدمت جدید رونمایی کرده است. سرویس اسنپ باکس و اسنپ رز را راه اندازی کرده ایم. اسنپ باکس برای حمل بسته و اسنپ رز، ویژه بانوان با راننده های خانم است. علاوه بر این توسعه جغرافیایی را دنبال کردیم. در 5 شهر ایران، تهران، کرج، اصفهان، شیراز و مشهد هم مردم می توانند از خدمات اسنپ استفاده کنند. علاوه بر این، کسب و کارهایی که احساس کردیم می توانند با ما هم افزایی داشته باشند مثل زود فود را به چرخه خودمان اضافه کردیم و و با نام اسنپ فود تبدیل به «ری برند» کردیم. با استفاده از این ری برند، کسانی که با اسنپ آشنا بودند، حالا می توانند از اسنپ فود استفاده کنند. با زنجیره ارسال اسنپ باکس که پیک موتوری است، می توانیم ارسال غذا را خیلی راحت تر با ناوگان و پیک موتوری خودمان انجام دهیم که کاملا قابل رصد شدن است و می توانیم امکاناتی که در اسنپ داریم را به آن اضافه کنیم.
* زمانی که کسب و کاری بزرگ می شود، مشکلاتش هم بزرگ تر می شود. مثلا اوبر مشکلاتی دارد. از بزرگتر شدن کسب و کارتان نمی ترسید؟ یا اینکه می توانید مشکلات را رفع و رجوع کنید؟
قطعا این مساله چالشی است که همه کسب و کارهایی که سریع رشد می کنند، با آن مواجهند. رشد به نوبه خود مشکلی ندارد، اما سریع رشد کردن باعث می شود که مدیریت مجموعه سخت تر شود. ولی با این حال این دلیل کافی نیست که گفته شود چون ممکن است مشکلی ایجاد شود، پس ما هم رشد نکنیم. تلاش می کنیم با آگاهی از مسایلی که ممکن است پیش بیاید، این موارد را به حداقل برسانیم و مدیریت کنیم. سال گذشته 50 نفر پرسنل داشتیم، اما الان در عرض یک سال، 500 پرسنل داریم. سال گذشته این موقع، ما تنها یک دفتر داشتیم، اما الان 8 دفتر داریم.
پرسنل مان در شهرهای مختلف ایران، نه فقط تهران، کار می کنند و طبیعتا ابعاد کار بزرگتر شده، خدمات جدید اضافه کرده ایم. همیشه چالش منابع انسانی وجود دارد. امیدواریم در تجربه ای که به دست آورده ایم، بتوانیم نواقصمان را برطرف کنیم و به رشدمان ادامه دهیم.