تجمیع همه کارت‌ها؛ عملی اما مشروط
یک کارشناس بانکداری الکترونیکی با اشاره به صحبت‌های وزیر ارتباطات مبنی بر تجمیع همه کارت‌ها در تنها یک کارت؛ این اتفاق را عملی اما مشروط به اقدامات مقدماتی خاصی دانست.
عماد ایرانی – کارشناس بانکداری الکترونیک – در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به صحبت‌های وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مبنی بر تجمیع همه کارت‌های اعتباری و خدماتی در کشور در قالب کارت هوشمند ملی، گفت: این اتفاق در دو قالب امکان تکنولوژیکی و امکان اجرایی قابل بررسی است که به لحاظ تکنولوژیکی این امکان وجود دارد که یک کارت هم برای احراز هویت و هم برای دیگر مسائل بانکی یا خدماتی مورد استفاده قرار بگیرد. ما می‌توانیم تمام کارت‌های فعلی که در دست مردم است اعم از کارت‌های مغناطیسی و هوشمند را در تنها یک کارت هوشمند تجمیع کنیم.
وی اضافه کرد: اما به لحاظ اجرایی واقعیت این است که هر کدام از این کارت‌های موجود در دست مردم، متعلق به یک سازمان یا شرکت خاص است و در حال حاضر مدیریت یکپارچه‌ای که بتوان از طریق آن تجمیع کارت‌ها را انجام داد، فعلا در کشور وجود ندارد. زمانی که همه کارت‌ها در یک کارت تجمیع شوند زمانی مشکل به وجود می‌آید که صاحب کارت، کارتش را گم کند. او برای سوزاندن و صدور دوباره کارت باید با تک‌تک سازمان‌هایی که در آن کارت خدماتی ارائه می‌دهند تماس برقرار کرده، مراحل اداری را طی و تاییدیه بگیرد.
این کارشناس با اشاره به مشکل مدیریت خدمات یکپارچه در طرح تجمیع کارت‌ها پیشنهاد کرد: یک پیشخوان واحد می‌تواند این مساله را حل کند به این صورت که به همه ارگان‌ها اعلام کند که فلان شهروند کارتش را گم کرده و درخواست صدور دوباره کارت را انجام دهد که متاسفانه این مرکز هم در کشور وجود ندارد و همین مساله باعث میشود تا به لحاظ اجرایی و فرآیندی امکان اجرای طرح تجمیع کارت‌ها در کشور وجود نداشته باشد.
ایرانی با بیان این که طرح تجمیع کارت‌های شهروندان هم خیر است و هم شر، گفت: خیر این اتفاق برای مردم و شر آن برای شرکت‌ها یا سازمان‌های صادرکننده کارت است که باید به هم وصل شوند و مسیر طولانی مراودات بین ادارات را طی کنند.
وی با اشاره به صدور انواع کارت‌های اعتباری توسط بانک‌ها، بیان کرد: کارت‌های استفاده شده توسط بانک‌ها مغناطیسی هستند که هم به لحاظ امنیت هم به لحاظ سطح خدماتی که ارائه می‌دهند، ضعیف هستند، در حالی که کارت‌های تراشه‌دار یا هوشمند هم به لحاظ امنیتی و هم به لحاظ خدماتی قابلیت پوشش بیشتری را دارد که برای تجمیع چند خدمت در خود قابلیت بیشتری را نسبت به کارت‌های مغناطیسی دارند.
این کارشناس اضافه کرد: متناسب با کارت‌هایی که توسط بانک‌ها صادر شده است طبق آمار حدود شش میلیون دستگاه کارت خوان در کشور وجود دارد که سرمایه بسیار بزرگی است. از این تعداد تنها ۱۰۰ هزار دستگاه قابلیت خوانش کارت‌های تراشه‌دار یا غیرتماسی را دارند که تعداد بسیار کمی است و اگر بخواهیم به سمت استفاده از کارت‌های هوشمند برای تجمیع کارت‌ها برویم، باید هزینه بسیار زیادی را برای ایجاد دوباره دستگاه‌های کارتخوان مخصوص کارت‌های هوشمند متحمل شود.
او با اشاره به طرح بانک مرکزی در سال‌های گذشته به نام "سپاس" یا سامانه پرداخت الکترونیک سیار، اظهار کرد: یکی از دغدغه‌های اصلی بانک مرکزی برای راه اندازی این طرح معضل خلق پول است. به این صورت که مشتری با خرید یک کارت اعتباری یا کارت شهروندی پولی را به بانک پرداخت می‌کند، بانک از محل این دریافت‌ها اقدام به سرمایه گذاری می‌کند و مشتری نیز کارتی با همان مبلغ در اختیار دارد، بنابراین دو اعتبار به وجود می‌آید یکی نزد بانک و یکی نزد مشتری، که این خلق پول است و بانک مرکزی در این زمینه محق است که سختگیری کند.
وی با اشاره به اجرای پروژه‌های مختلف برای پرداخت الکترونیکی کرایه تاکسی‌ها، اظهار کرد: این پروژه‌ها یا متوقف شدند یا شکست خوردند و علت آن هم گذاشتن دستگاه کارتخوان در تاکسی‌ها بود که هزینه نصب آن با مبالغ تراکنشی در تاکسی‌ها همخوانی نداشته و در نتیجه برای بانک‌ها توجیه اقتصادی نداشت، ضمن این که نظام کارمزدی هزینه شبکه پرداخت را از بانک‌ها دریافت می‌کند.
ایرانی با اشاره به طرح‌های مختلف انجام شده برای حل مساله کرایه تاکسی‌ها و پرداخت کارتی آن، تاکید کرد: اگر برای حل مساله قدیمی کرایه تاکسی‌ها قرار است کاری انجام شود، باید از طریق کارت‌های آفلاین یا پرداخت خرد انجام شود، چرا که هم سرعت بیشتری دارد و هم نیاز به اینترنت را برطرف می‌کند. کارت‌های آفلاین یا برون خط کارت‌هایی هستند که برای استفاده از خدمات آنها نیاز به هیچ شبکه‌ای نیست و اگر اینترنت هم در دسترسی نباشد، می‌توان از کارت کیف پول یا آفلاین استفاده کرد.
وی همچنین استفاده از دستگاه‌های EMPOS را به جای دستگاه‌های POS توصیه کرد و گفت: این دستگاه‌ها در واقع دستگاه‌های Mobile pos هستند که هم کم هزینه‌تر هستند و هم قابلیت پرداخت‌های بانکی و پذیرش کارت‌ها به صورت آفلاین را دارند؛ ضمن این که هزینه کمتری هم دارد. این دستگاه‌ها بهترین گزینه برای استفاده در تاکسی‌ها یا دیگر وسائل نقلیه خصوصی است.
او اضافه کرد: پرداخت کرایه تاکسی‌ها در کشور گاهی اوقات با مشکلاتی مواجه میشود که یکی از آنها مشکل نداشتن پول خرد است. علاوه بر این اضافه دریافت توسط رانندگان نیز دیگر به یک مساله‌ی روزمره شهروندان تبدیل شده است؛ مساله‌ای که امید می‌رود با نصب دستگاه‌های پرداخت کارتی در تاکسی‌ها همانند اتوبوس‌ها حل شود. این اتفاق همچنین می‌تواند در هزینه‌های چاپ پول توسط بانک مرکزی نیز بکاهد، چرا که رد و بدل روزانه پول کاغذی موجب فرسایش آنها میشود.
ایرانی با اشاره به وجود دستگاه‌های متعدد کارت خوان در فروشگاه‌ها و هدر رفت منابع ملی و بانکی، اضافه کرد: اگر قرار باشد در حوزه پرداخت‌های خرد یا آفلاین نیز همین اتفاق بیفتد، باز هدر رفت منابع را شاهدیم و دوباره وجود چند دستگاه کارت خوان در هر مرکز را خواهیم دید.
این کارشناس با استقبال از پیشنهاد وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مبنی بر تجمیع کارت‌ها، اظهار کرد: در این راستا نیاز است تا جمعی از خبرگان حوزه فناوری اطلاعات از بانک مرکزی، وزارت ارتباطات، شهرداری‌ها، شرکت‌های دانش بنیان و صاحب نظران دعوت شود تا یک پروتکل اسکیم وضع شود و بانک‌های بزرگ کشور براساس آن اسکیم به صدور کارت اقدام کنند تا یک پروژه بزرگ ملی را به سرانجام برسانیم.
وی در پایان اضافه کرد: این اتفاق بزرگ ممکن است به تجمیع همه کارت‌ها نینجامد و فقط به تجمیع دستگاه‌های کارتخوان منجر شود به این صورت که قابلیت پذیرش همه کارت‌های صادر شده را داشته باشد که خود اقدام بزرگی خواهد بود که ضمن فراهم آوردن آسایش شهروندان از هدر رفت منابع نیز جلوگیری خواهد کرد.