حذف بخشی از اعتبارات «فضایی»/ به ماهواره‌های بومی بودجه تعلق نگرفت
لایحه بودجه سال ۹۷ در حوزه هوافضا، بخشی از اعتبارات برنامه‌ای دستگاههای فضایی کشور که در بودجه سال ۹۶ وجود داشت را حذف کرد و به توسعه اکتشافات فضایی و ماهواره های بومی اعتبار تعلق نگرفت.
لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ در بخش هوافضا، حوزه های هوایی و فضایی را تفکیک کرده که این تقسیم بندی با توجه به ماهیت فراسازمانی دستگاه و سازمانهای هوافضایی کشور صورت گرفته است.
بررسی ها نشان می دهد که در جدول ۱۱ این لایحه که مربوط به اعتبـارات برنامـه‌ای دسـتگاههـای بخـش فضـایی کشور است در مقایسه با قانون بودجه سال ۹۶، بخشی از اعتبارات حذف شده است.
در این لایحه ردیف برنامه «توسعه زیرساختهای ارتباطی» موجود در قانون بودجه سـال ۹۶ در ذیل وزارت ارتباطات، حذف و برنامه «توسعه فناوریهای بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات» در لایحه بودجه ۹۷ اضافه شده است. به این ترتیب به موضوعات «راهبری استفاده از ماهواره های سنجشی و مخابراتی» و نیز «تدوین برنامه تامین ماهواره ملی وساخت ماهواره های بومی» اعتبار تعلق نگرفت.
در همین حال ردیف برنامه «توسعه فناوریهای بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات» موجود در لایحه بودجه سال ۹۷ ذیل پژوهشگاه فضایی ایران، با ردیف فعالیتهای متفاوت، جایگزین برنامه «توسعه فناوری و کاربردهای فضایی» در قانون بودجه سال ۹۶ شده است. در این بخش اعتبارات موضوعاتی چون توسعه سامانه های بلوک انتقال مداری، سامانه های کاربردی فضایی، توسعه فناوریهای مورد نیاز سامانه های انتقال مداری و پیشرانش فضایی و نیز توسعه فناوریهای مورد نیاز سامانه های ماهواره ای حذف شد.
از سوی دیگر ردیف «توسعه کاربردها و خدمات بخـش ارتباطـات و فنـاوری اطلاعـات» ذیل سازمان فضایی ایران در لایحه بودجه ۹۷ اضافه شده است. ردیف متفرقه «هزینه فعالیتهای فضایی» نیز در این برنامه ادغام شده است.
همچنین ردیف های هزینه ای برنامه های «توسعه فناوری و فعالیتهای فضایی» و «توسعه کاربردهای فضایی و حفظ نقاط مداری» ذیل سازمان فضایی ایران در لایحه بودجه ۹۷ حذف شده است. در این راستا اعتبارات مربوط به توسعه و اکتشافات فضایی و فناوری ماهواره های بومی مخابراتی و سنجشی حذف شده است. همچنین به برنامه ریزی برای حفظ و بهره برداری از نقاط مداری، برنامه ریزی فنی برای تامین ماهواره های مخابراتی و سنجشی و نیز فروش پهنای باند ماهواره های مخابراتی و تصاویر ماهواره های سنجشی، اعتبار تعلق نگرفت.
اما در مجموع اعتبارات برنامه‌های فضایی وزارت ارتباطات در لایحه بودجه سال ۹۷ حدود ۲۴۴ میلیارد پیش بینی شده که این رقم نسبت به قانون بودجه سال ۹۶ حدود ۷۴۳ درصد افزایش را نشان می دهد.
در این زمینه مرکز پژوهشهای مجلس نیز با بررسی اعتبارات بخش فضایی کشور در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ اعلام کرد: با توجه به حذف ردیف های هزینه ای برنامه های «توسعه فناوری ها و فعالیت های فضایی» و «توسعه کاربردهای فضایی و حفظ نقاط مداری» ذیل سازمان فضایی ایران و همچنین پایان مهلت اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) به ایران تا سال ۱۳۹۷ مبنی بر عملیاتی شدن نقطه مداری «ماهواره زهره ۲ » و اهمیت فوق العاده این موضوع، ردیف اعتباری یاد شده بسیار ناچیز است و به نظر می رسد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خرید ماهواره خارجی را با توجه به تعریف ردیف برنامه‌ای «توسعه کاربردها و خدمات بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات» و توسعه خدمات فضایی در اولویت قرار داده است.
مطابق با بررسی مرکز پژوهشهای مجلس، در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ ردیف متفرقه برنامه «توسعه زیرساخت ها و خدمات کاربردی ارتباطی و پایه فضایی» با مجموع اعتبار هزینه ای ۵۷۰۰۰۰۰ میلیون ریال که در قانون بودجه سال ۱۳۹۶ تحت عنوان برنامه «توازن منطقه ای و کاهش شکاف اطلاعاتی و دیجیتالی بین مناطق و استان های کشور و زیرساخت های ماهواره ای» ذیل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار داشت، به دلیل عدم شفافیت صرف اعتبار این برنامه در حوزه های فضایی و غیرفضایی و همچنین ایجاد بی نظمی در محاسبات بودجه ای لحاظ نشده است.