ارسال پیامک‌های انبوه یا همان تبلیغاتی به مشترکان تلفن‌همراه، چندین سالی است که در میان اپراتورها رواج پیدا کرده است و این شرکت‌ها در تلاشند تا جایی که می‌توانند از این روش درآمد ایجاد کنند و تا می‌توانند بر بودجه میلیاردی خود بیفزایند.

ارسال این نوع پیام‌ها از سال 1391 با مصوبه رگولاتوری، به طور چشمگیری افزایش یافت و مشترکان همه اپراتورها وقت و‌ بی‌وقت شاهد دریافت پیامک‌های تبلیغاتی از قالیشویی گرفته تا فروش تجهیزات ماهواره‌ای (و حتی غیرقانونی‌تر از آن) بودند که از همان ابتدا صدای مشترکان را بلند کرد و مسوولان وقت تصمیم‌گرفتن تا فکری به حال این معضل کنند. راهکارهای زیادی برای حل این مشکل اعلام شد و در نهایت همه اپراتورها موظف شدند تا برای ارسال پیام‌ها انبوه از مشترکان خود اجازه بگیرند و هر مشترک می‌توانست با ارسال شماره‌ای به سامانه‌ای مشخص، تقاضای ارسال و یا عدم ارسال پیامک‌های انبوه را به اپراتور خود اعلام کند.

اما این راهکار نیز چندان دوام نیاورد از همان روزهای آغازین مشکلات عدیده‌ای را به همراه داشت. بسیاری از مشترکانی که خواهان عدم دریافت پیامک تبلیغاتی بودند ، دیگر قادر به دریافت پیام‌های انبوه دیگر از جمله پیامک‌های بانکی نبودند و یا با این خدمات تنها برای چند روز قطع می‌شد و بعد از یک‌هفته یا یک ماه دوباره شاهد دریافت این پیام‌های مزاحم بودند .

پس از گذشت چند سال از آن روزها، این معضلات همچنان ادامه دارد و تا همین امروز شکایت‌های مردمی زیادی به دنبال داشته است. مسولان وزارت ارتباطات نیز هر از چندگاهی، راهی را برای رهایی مشترکان از این وضع اعلام می کنند و مدام از رفع این مشکل در آینده نزدیک مژده می‌دهند که در نهایت منجر به ایجاد سامانه جدیدی برای دریافت شکایات مشترکان معترض شده است.

حدود دوسال پیش یکی از اپراتورها برای حل این معضل راهی را ارایه کرد که آن عرضه خدمات تشویقی به ازای دریافت هر پیامک تبلیغاتی بود.

با گذشت آن روز‌ها مسئولان ارتباطی بنا دارند تا این پیشنهاد را به مرحله اجرا برسانند تا شاید هم از بودجه هنگفت اپراتورها ذره‌ای کم نشود و هم مشترکان در قبال دریافت پیامک، خدماتی را دریافت کنند. حالا این خدمات می‌تواند کسر مبلغی از قبض تلفن‌همراه مشترک باشد و یا دریافت مقداری اینترنت رایگان به ازای هر 10 پیامک تبلیغاتی باشد.

همین چند روز پیش بود که محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: «اگر یک اپراتور علاقه داشته باشد پیامک‌های تبلیغاتی برای مشتریان خود ارسال کند باید بسته‌های تشویقی به آنها پیشنهاد دهد و با اذن مشتری پیامک‌ها را بفرستد.

با تنظیم مقررات برای پیامک‌های تبلیغاتی، این پیامک‌ها به 2 دسته کلی و 6 زیر مجموعه با مقررات مخصوص به خود تقسیم شد و در این قوانین اپراتورها تکالیفی دارند و به صاحبان محتوا هم اجازه می‌دهند کسب و کار مشروع خود را داشته باشند.»

اما آیا این راهکار می‌تواند مشترکان تلفن‌همراه را راضی نگه دارد؟

محمود خوش‌سخن کارشناس شبکه‌های مخابراتی در پاسخ به این سوال می‌گوید: این طرح دست‌کم روی کاغذ جالب به نظر می‌رسد و اگر به درستی و منصفانه اجرایی شود می‌تواند از حجم اعتراضات مشترکان بکاهد و حتی آن‌ها را به دریافت پیامک‌های تبلیغاتی مشتاق کند.

وی افزود: البته تا به حال شاهد اجرای طرح‌های زیادی بودیم که در عمل چندان تاثیرگذار نبود و به خوبی اجرایی نشد و تنها وضعیت را برطرف کرد و اگر این طرح هم بخواهد در مرحله اجرا منصفانه عملی نشود و مشترک شاهد دریافت بیش از حد پیامک باشد، بدون شک نارضایتی به دنبال خواهد داشت.

این کارشناس ادامه داد: یکی از مصوبات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، منع اپراتورها از ارسال پیام‌ها تبلیغاتی از ساعت 22 تا 8 صبح است که طی سال‌ها اخیر چندان جدی گرفته نشد و هنوز هم شاهد زیرپا گذاشتن این قانون هستیم و اگر قرار باشد طرح جدید نیز با همین جدیت اجرایی شود، یقینا به ثمر نخواهد نشست.

خوش‌سخن در پاسخ به این سوال که آیا چنین خدماتی در کشور‌های دیگر نیز رایج است؟ گفت: در اکثر کشور‌های دنیا واژه پیامک تبلیغاتی معنا ندارد و اپراتورها حق ندارند از این روش درآمدزایی داشته باشند.

وی افزود : پیامک در بیشتر کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه، حکم اطلاع‌رسانی در مواقع بحران را دارد و تبلیغات از این طریق غیرقانونی شناخته می‌شود.

یکی دیگر از مواردی که باعث بدبینی مشترکان تلفن‌همراه از اپراتورها شده است، نقض حریم شخصی است و بسیاری از آن‌ها معتقدند که اپراتورها اطلاعات شخصی مردم را در اختیار شرکت‌های ثالث قرار می‌دهند که این ادعا هیچگاه با جدیت از سوی اپراتورها رد نشده است.

مرتضی قنبرزاده کارشناس امنیت سایبری در این باره می‌گوید: با رصد پیامک‌های تبلیغاتی متوجه خواهید شد که خدمات شرکت‌ها و افرادی که اقدام به ارسال پیامک از سامانه‌های پیامک‌های انبوه می‌کنند، متمرکز به جنسیت و یا مشترکان محله خاصی است. به عنوان مثال به ندرت شرکتی پیدا می‌شود که واقع در غرب تهران باشد، اما خدمات معرفی شده خود را با پیامک به مشترکان شرق تهران ارسال کند .

وی افزود: البته این موضوع شاید چندان جدی نباشد؛ اما مشکل قانونی دارد و اپراتور با در اختیار داشتن آدرس، سن و جنسیت مشترکان خود، پیامک‌ها که می‌تواند برای بخشی از جامعه جذاب باشد برای آن‌ها ارسال می‌کنند.

به گفته قنبرزاده این چالش زمانی نگران‌کننده‌تر خواهد بود که اطلاعات مشترکان دراختیار شرکت‌های ثالث قرار گیرد که این نیز کاملا غیرقانونی است و اپراتور‌ها حق ندارند هیچگونه استفاده تبلیغاتی از اطلاعات مشترکان داشته باشند و این اطلاعات باید به طور محرمانه در سرورها ذخیره شده باشد.