شوک اپل برای #فناتحریم
همشهری: روز گذشته بسته شدن کامل اپ‌استور شرکت اپل برای کاربران ایرانی یک شوک ناگهانی بود.
هر چند در گذشته هم مشکلات مختلفی در دانلود و آپدیت اپلیکیشن‌ها در این فروشگاه برای آی‌پی‌های ایران وجود داشت اما روز گذشته برای نخستین بار بود که کاربران ایرانی با این پیغام مواجه شدند:«دسترسی به اپ‌استور در کشور یا منطقه‌ای که شما قرار دارید ممکن نیست.»
هر چند مدتی بعد از انتشار خبر در رسانه‌های خارجی گزارش‌های کاربران نشان داد که این پیغام دیگر نمایش داده نمی‌شود و بار دیگر وضعیت به شرایط گذشته بازگشت اما این مسئله بار دیگر اهمیت مبارزه با تحریم‌های فناوری که از سوی آمریکا اعمال میشود و بین کاربران به فناتحریم مشهور شده را نشان داد.کاربران ایرانی در کنار فیلترینگ داخلی برای دسترسی به بسیاری از سرویس‌های جهانی مدت‌هاست که با تحریم‌های آمریکا دست و پنجه نرم می‌کنند.
مشتی نمونه خروار
در این تحریم‌ها اپل تنها یک نمونه است. گوگل هم محدودیت‌های مختلفی برای کاربران ایرانی دارد و بسیاری از سرویس‌های مهم این شرکت برای آی‌پی‌های ایران در دسترس نیست. حتی در فروشگاه اپلیکیشن‌های گوگل هم بسیاری از اپلیکیشن‌ها قابلیت دانلود برای کاربرانی ایرانی را برخلاف دیگر کشورهای جهان ندارند. کاربران ایرانی فهرستی از حداقل ۱۷۰ سرویس آنلاین را تهیه کرده‌اند که با آی‌پی ایران نمی‌توان از آنها استفاده کرد.
در این فهرست از شرکت ادوبی گرفته تا انویدیا، گوگل و ای‌ام‌دی دیده میشود. اپل پیش از این و در اوایل سال‌جاری میلادی هم اپلیکیشن‌های کسب و کارهای آنلاین ایرانی را از اپ استور حذف کرده بود. محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات در آن زمان حتی از پیگیری‌های محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران خبر داد و ابراز امیدواری کرد که این مشکل به‌زودی برطرف شود.
تحریم‌هایی خارج از برجام
پوریا آسترکی، کارشناس تحلیل شبکه‌های اجتماعی این تحریم‌ها را مربوط به قانون International Emergency Economic Powers Act می‌داند. این قانون به رئیس‌جمهور آمریکا اجازه می‌دهد که درصورت تشخیص تهدید امنیت ملی آمریکا موازین سختگیرانه‌ای را علیه یک کشور درنظر بگیرد. آسترکی می‌گوید:این تحریم‌ها ربطی به برجام و تحریم‌های هسته‌ای ندارد و حتی قبل از آنکه وب به ایران بیاید اجرایی شده است. به این قانون در برجام هم پرداخته نشده و برجام وارد حوزه فناتحریم نشده است.
شواهد اما نشان می‌دهد از زمانی که ترامپ روی کارآمده تحریم‌های فناوری ایران سختگیرانه‌تر شده است. هر چند در سال‌ها قبل مثلا با توصیه وزارت امور خارجه آمریکا در بخش‌هایی مثل شبکه‌های اجتماعی و ایمیل دسترسی کاربران ایرانی تسهیل شده اما هنوز مشکلات بسیاری باقی مانده است. به‌ویژه در پلتفرم‌هایی که برای کسب و کارها نیاز است این تحریم‌ها با شدت پیگیری شده و هر روز بیشتر میشود.
اقدام به جای انفعال
در مقابل تحریم‌های درنظر گرفته شده از سوی شرکت‌های فناوری آمریکا اما می‌توان گفت ایران تاکنون اقدام مناسبی نداشته است. درحالی‌که با کاری مستمر و هماهنگ میان دستگاه‌ها می‌توان با این مسئله مقابله کرد تا راهکارهایی برای آنها پیدا شود. پوریا آسترکی در این رابطه با تأکید بر نیاز برنامه‌نویسان و کسب‌و‌کارهای آنلاین به پلتفرم‌های جهانی می‌گوید: باید کارگروهی از بخش فناوری و حقوق بین‌الملل از دستگاه‌های مختلف تشکیل شود تا با این تحریم‌ها مقابله کرد و آنها را تقلیل داد.
به گفته او، شاید با همه درآمد نفت هم نشود به سرعت جایگزینی برای گوگل درست کرد، چون موضوع چند خط کدنویسی نیست و پای یک اکوسیستم در میان است. بخشی از این مسائل را شاید بشود با گفت‌وگو حل کرد. شاید بشود با شرکای تجاری این شرکت‌ها مثلا در اروپا وارد تعامل شد. حتی ممکن است بشود از برخی شرکت‌ها حتی در داخل آمریکا شکایت کرد . شاید از پلتفرمی که برای ایرانی‌ها بسته شده فقط ۱۰۰متخصص استفاده کنند و به همین‌خاطر زیاد مورد توجه مسئولان قرار نگیرد. اما همین ۱۰۰متخصص با این پلتفرم‌ها ممکن است تحولی در بازار تجارت الکترونیک ایران ایجاد کنند و بتوانند باعث اشتغال صدها نفر شوند.