اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که تلفن هوشمندتان بخش مهمی از زندگی روزمرهتان را تشکیل میدهد و با رسیدن شارژ باتری آن به زیر ۱۰ درصد استرس میگیرید، احتمالا خبر از میان رفتن تلفنهای هوشمند در چند سال آینده برایتان مانند از دست دادن یک عضو از بدنتان خواهد بود که حتی تصورش بسیار دردناک است. بنابراین شاید ایده نداشتن تلفن هوشمند مانند ایده وجود فرازمینیها برایتان دور از ذهن باشد اما شواهد جدید شما را کاملا متقاعد میکند که چند سال بیشتر تا پایان دوره اسمارتفونها باقی نمانده است. البته این حرفها به این معنا نیست که مثلا تا ۵ سال آینده تلفنهای هوشمند بهطور کلی از رده خارج میشوند. درواقع باید بگوییم در حال حاضر تکنولوژی مورد نیاز برای جایگزینکردن عینکهای هوشمند بهجای تلفنهای هوشمند بهوجود آمده و تا ۵ سال آینده نشانههایی از این موضوع بهوضوح دیده خواهد شد. این گزارش را در حالی منتشر میکنیم که همین هفته گذشته شرکت اینتل اعلام کرد قصد دارد پروژه عینک هوشمند خود با نام Vanut را برای همیشه متوقف و تعطیل کند، اما حقیقت این است که روزهای حکومت تلفنهای هوشمند رو به پایان است و عینک هوشمند همان دیوایسی خواهد بود که تاج سلطنت را از اسمارتفونها خواهد گرفت.
چطور به اینجا رسیدیم؟
حتما همه شما سال ۲۰۰۷ را به خاطر دارید یا شنیدهاید که استیو جابز روی صحنه آمد و با معرفی آیفونی که در دست داشت صنعت موبایل را کاملا دگرگون کرد. این مساله مربوط به ۱۰ سال پیش است. همین ۱۰ سال پیش! البته در سال ۲۰۰۷ تلفنهای هوشمند خیلی فراگیر نشدند و افراد بسیاری بودند که با اسمارتفونها موافق نبودند و مدام میگفتند: «داشتن اسمارتفون چه لزومی دارد؟ وظیفه گوشی برقراری تماس، ارسال پیامک و پخش چند آهنگ است و نه بیشتر.» به این ترتیب بسیاری از کاربران از همان گوشی ساده خود که اغلب هم نوکیا بود استفاده و بر باورهایشان پافشاری هم میکردند. این افراد مقاومت زیادی دربرابر موج جدید و همهگیر اسمارتفونها داشتند و سعی میکردند به آن توجهی نکنند. این در حالی بود که کسی خبر نداشت در چند سال آینده همهچیز درباره موبایلها از اینترنت گرفته تا شبکههای اجتماعی و پخش آهنگها قرار است متحول شود و همه خواهناخواه مجبور به استفاده از اسمارتفونها خواهند شد. در طول این ۱۰ سال، صفحه نمایشگر گوشیها بزرگ و بزرگتر شده و درصد بیشتری از قسمت جلویی گوشی را بهخود اختصاص داده تا جایی که امروزه میبینیم تمامی قسمت روی گوشیها به پنل نمایشگر اختصاص داده شده و حاشیههای بالا و پایین صفحه هم دیگر از بین رفته است. این آخرین تغییر اساسی بوده که در دنیای اسمارتفونها شاهد بودهایم.
داریم به کجا میرویم؟
تنها دلیل برای کوچ از اسمارتفون چیزی نیست جز نمایشگری بزرگتر از نمایشگرهای امروزی. تکنولوژی به سمتی میرود که دیگر هیچ چارچوب فیزیکی برای محدودکردن پلتفرمی که استفاده میکنیم وجود ندارد و تنها راه برای رسیدن به نمایشگری بزرگ و وسیع، نزدیککردن نمایشگر به چشمان و نوعی حیلهگری بصری است. بیشک شما هم الان در ذهنتان به عینکهای هوشمند فکر میکنید و البته با خودتان میگویید: «ولی عینکهای هوشمند خیلی خوب نیستند!» میتوان گفت که تقریبا حق با شماست. البته ما هم اینطور فکر نمیکنیم که همه باید عینک هوشمند استفاده کنند یا همه باید از این به بعد از هولولنز استفاده کنند. ولی خب تا آخر این گزارش با ما باشید.
عینکهای واقعیت افزودهای که تا امروز شاهد آنها بودهایم، بدون شک توانستهاند کاربردی بودنشان را به اثبات برسانند اما استقبال از آنها از سوی افراد عادی خیلی چشمگیر نبوده است. البته باید این را هم بگوییم که اولین اسمارتفونهایی هم که معرفی شدند چندان با استقبال مردم مواجه نشدند. اما پایههای اولیه برای پیشرفت این دسته از دیوایسها بهخوبی بنا شدهاند و این موضوع فقط به صفحه نمایشگر آنها محدود نمیشود. در حال حاضر هدفونهایی رونمایی شدهاند که قادرند صدای موزیک را از طریق استخوان جمجمه انتقال دهند و شخص میتواند صدای اطراف را بهخوبی بشنود. همچنین هدستهای EEG به شما این امکان را میدهند که دیوایسهای الکترونیکی و هوشمند خود را با استفاده از مغزتان کنترل کنید. البته هدست EEG کمی از تکنولوژی فعلی بشری دور است و استفاده همگانی از آن در حال حاضر ممکن نیست. با این حال این مساله بهاین معنا نیست که تولید انبوه این محصول برای کاربران عادی در سالهای آینده را شاهد نخواهیم بود. شما میتوانید با استفاده از هدستهای EEG یک پهپاد را با مغزتان کنترل کنید. همچنین یک نسخه دیگر از همین هدستها هم برای کنترل خودروهای فرمول یک استفاده میشود. بنابراین میتوانیم بگوییم ایده پخش موزیک از اسپاتیفای و برقراری تماس با استفاده از دستورات مغزی و این هدستها خیلی دور از دسترس نیست.
این تکنولوژی با موج جدیدی که در حال شکل گرفتن در دنیای الکترونیک است کاملا همجهت هم هست. در موج جدید صنعت تکنولوژی، متدهای غیرطبیعی فعلی که از آنها برای تعامل با اسمارتفونها استفاده میکنیم دیگر استفاده نخواهند شد. این متدها همان لمس و کشیدن انگشتها روی صفحه و تایپکردن هستند. البته شاید با خودتان بگویید این روشها که غیرطبیعی نیستند. خب باید در پاسخ بگوییم این روشها کاملا غیرطبیعی هستند و فقط بهدلیل اینکه به آنها عادت کردهاید چنین حرفی میزنید؛ دقیقا مثل رانندگی و استفاده از فرمان و پدال گاز، ترمز و کلاچ که فقط به آنها عادت کردهایم. بههمین سبب است که صحبت کردن با دستیار صوتی خیلی رضایتبخشتر از ضربهزدن انگشتان روی صفحه نمایش گوشی است. چراکه صحبت کردن یک پروسه طبیعی است.
حال تصور کنید تنها با فکرکردن آنچه میخواهید اتفاق بیفتد. مثلا پس از فکرکردن به ارسال یک پیام به دوستتان، یک نوتیفیکیشن در کنار چشمتان (یا همان گوشه عینک) نمایان شود و ارسال پیام به دوستتان را تایید کند. سپس دوباره با دستور مغزی این نوتیفیکیشن را حذف کنید. شاید در لحظه اول این پروسه کمی علمی-تخیلی بهنظر برسد اما خیلی هم از چنین تکنولوژیای دور نیستیم. شرکت Emotive که همان پهپادهایی را ساخته که با دستور مغزی کنترل میشوند، در حال حاضر مشغول ساخت نوعی از این هدستها با استفاده از تکنولوژی EEG است که در قالب یک عینک هوشمند روانه بازار خواهد شد. هدستهای فعلی که امروزه ساخته شده و در آزمایشگاهها استفاده میشوند، آنطور که باید روی سر راحت نیستند اما هدستهایی هم در حال ظهور هستند که افراد با استفاده از آنها هیچ مشکلی نخواهند داشت چراکه از نظر وزن، طراحی و ساختار کاملا مناسب هستند. این دسته از عینکها بهزودی خواهند آمد.
چیزی از قانون مور نمانده
اول بهتر است قانون مور را توضیح دهیم. طبق این قانون که از سوی گوردون مور ارائه شده، تعداد ترانزیستورهای ریزپردازندهها هر ۱۸ ماه یک بار به دوبرابر افزایش مییابند. این یعنی در طول سالها و با پیشرفت علم، سایز ترانزیستورها کوچکتر میشود و این روند تا جایی ادامه پیدا میکند که قانون فیزیک امکان طراحی و ساخت ترانزیستورهای کوچکتر را به انسان ندهد. حال با اینکه در چند سال اخیر برخی افراد ادعا کردهاند که قانون مور به انتهای جاده رسیده و ترانزیستورها از این کوچکتر نمیشوند، همچنان شاهد پیشرفت سریع تکنولوژی هستیم. البته پیشرفت در بخش اسمارتفونها کمی کند و تکراری شده است. سالها از معرفی یک اسمارتفون که صنعت موبایلها را متحول کرده گذشته است و در چند سال اخیر دیگر تلفن هوشمندی با ویژگیهای شگفتانگیز معرفی نشده است.
درواقع سرعت پیشرفت اسمارتفونها امروزه در مقایسه با سرعت پیشرفت تکنولوژی بسیار کمتر است. تفاوت بین ۱۰ سال پیش و فردا دقیقا مشابه تفاوت بین امروز و ۳ سال آینده است و این تفاوت در آینده با سرعت بیشتری قابل مشاهده خواهد بود. این یعنی تحولی که امروزه طی ۳ سال رخ میدهد در آینده طی یک ماه رخ خواهد داد. پس از اینکه شایعاتی درباره تلاشهای اپل برای ساخت عینکهای هوشمند منتشر شد، حال فیسبوک تایید کرده که بهدنبال استفاده از کنترلهای EEG برای ارسال پیام است و مایکروسافت هم در این زمینه پتنتهایی را ثبت کرده که به کاربر امکان کنترل اپلیکیشنهای ویندوز با استفاده از مغز را میدهد.
حال با توجه به این جنبوجوشها میتوان حدس زد که جهش بزرگ بعدی که قرار است دنیای تکنولوژی را یک بار دیگر متحول کند، طی یکی دوسال آینده رخ خواهد داد. تکنولوژی فعلی EEG به شما این امکان را میدهد که فلش ماوس را با مغزتان کنترل کنید. البته میدانیم که این تکنولوژیها هنوز کاملا آماده نیستند اما فراموش نکنید که آیفون هم در ابتدا خیلی آماده نبود. امروزه همه هیجانزدهاند که یک بار دیگر شاهد تحولی عظیم در دنیای تکنولوژی باشند چراکه این تحول جدید باعث پیشرفت قابل توجه چشم کامپیوتر نیز خواهد شد. این یعنی عینکهای هوشمند قادر خواهند بود هرچه را که با استفاده از آنها تماشا میکنید شناسایی کنند. این یعنی فیلم RoboCop دیگر فقط یک فیلم نخواهد بود.