رییس هیات مدیره اسنپ: اسنپ هنوز سود ندارد/ غول تاکسیرانهای اینترنتی وارد بازار سرمایه میشود؟
پرسش و پاسخ‌هایی که به اعتقاد ژوبین علاقبند نایب رییس هیات مدیره اسنپ تبدیل به گفت و گویی متفاوت با مصاحبه‌هایی از این دست از آب درآمده برای کارآفرین ها و سرمایه گذاران بویژه کسب و کارهای نو در بازار سرمایه قابل تامل است.
درکمتر از نیم ساعت گفت و گو با ژوبین علاقبند، نایب رییس هیات مدیره اسنپ که در کارنامه خود تجربه مدیریت شرکت بورسی را نیز دارد ، همه آنچه که می‌توان از یک استارت آپ ایرانی که این روزها نام آن همه جا شنیده میشود را به چالش کشیده‌ایم.کسب و کاری که به گفته وی هنوز سود ندارد اما شواهد نشان می دهد گردش مالی اسنپ از صدها میلیارد تومان هم فراتر رفته است.
پرسش و پاسخ‌هایی که به اعتقاد این مقام مسئول گفت و گویی متفاوت با مصاحبه‌هایی از این دست از آب درآمده است.
مصاحبه تفصیلی با ژوبین علاقبند را در ادامه بخوانید:
شاید ایده تاکسیرانهای اینترنتی در حمل و نقل شهری بویژه اسنپ با مقاومت‌های زیادی روبرو بود. اما با حمایت دولت و بویژه معاونت فناوری ریاست جمهوری و وزارت صنعت توانست از این مقاومت‌ها عبور کند. آیا اسنپ بواسطه حمایت دولت یا به اتکای نهادهای عمومی و حاکمیتی روی کار آمده است؟
علاقبند: این پرسش همواره از سوی بسیاری از اشخاص مطرح میشود اما آنچه که اثبات شده اینکه پشتوانه اسنپ مردم هستند.
امروز به جرات می‌توان گفت که هیچ نهاد حاکمیتی پشت اسنپ نیست و فقط مردم هستند که بخاطر مزیت‌هایی که اصلی‌ترین آن کاهش قیمت سفر از سوی اسنپ بوده طرفدار آن شده‌اند و به رشد اسنپ و تعداد سفرهای آن هفته به هفته کمک می‌کنند.
جالب اینکه کاهش قیمت سفر مشتریان همراه با افزایش درآمد رانندگان نیز بوده است. در کنار آن استفاده آسان از این خدمت نیز قابل تأمل است.
اقتصاد اسنپ به این گونه است که اگر قبلاً راننده‌ای از نقطه الف به نقطه ب می‌رفت سیستم اینطور بود که باید خالی باز می‌گشت و بنابراین هزینه مسیر رفت از مسافر شاید تا دو برابر مبلغ کرایه دریافت می‌شد اما استنپ با بهینه کردن این هزینه برای مسافر، برای راننده نیز در نقطه ب دوباره مسافر جدیدی خواهد داشت و درآمد راننده افزایش یافته است.
در تمام نقاط شهر به دلیل وجود تقاضا این اکوسیستم می‌تواند به راننده کمک کند از طرفی به کاهش آلودگی‌ها نیز کمک کند.
آیا اسنپ قاتل آژانس‌ها است؟
علاقبند: اسنپ قاتل هیچ کسی نیست. هم اکنون در اکو سیستم اسنپ بسیاری از آژانس‌ها فعال هستند و هیچ محدودیتی برای کسانی که می‌توانند در مجموعه اسنپ فعالیت کنند وجود ندارد.
پولی که در عملیات مالی روزانه اسنپ به گردش در می‌آید معادل با چه رقمی است و دوم اینکه آیا اسنپ مالیات پرداخت می‌کند یا رانندگان آن؟
علاقبند: اسنپ یک شرکت است که مطابق با قوانین کشور سود ناشی از فعالیت‌های آن باید مشمول مالیات شود. در حال حاضر اسنپ هنوز سودآور نیست و بنابراین نمی‌تواند مشمول مالیات باشد اما به محض سودآوری با کمال میل مالیات را پرداخت خواهد کرد.
گردش مالی خود را نمی‌گویید؟
علاقبند:نه متاسفانه …
خاطرم هست در همان روزهای ابتدایی که اسنپ راه اندازی شده بود شاید با تبلیغات سینه به سینه میان مردم تبلیغ شد. چه امتیازی هم اکنون اسنپ نسبت به رقبای خود دارد که با اقبال مردم روبرو شده و سهم بازار آن چقدر است؟
علاقبند: سهم بازار اسنپ در حال حاضر 85 درصد سفرهایی است که از طریق تاکسیرانهای آنلاین و اپلیکیشن‌های درخواست تاکسی وجود دارد . به دلیل شیب رشد اسنپ نیز تعداد سفرها بیش از یک میلیون سفر در روز می‌باشد جالب اینکه از حدود یکسال و نیم قبل یعنی اردیبهشت سال 95 با 5 هزار سفر در روز روبرو بودیم.
در چند شهر هم اکنون اسنپ حضور دارد؟
علاقبند: 40 شهر بزرگ و کوچک ایران.
اما برخی شهرها دیده شده که هنوز نمی‌توانند تاکسیرانهای اینترنتی را براحتی بپذیرند. دلیل این موضوع چیست؟
علاقبند:اصولاً کسب و کارهای سنتی به دلیل عدم اطلاع کافی ، اسنپ را به عنوان یک تهدید برای خود می‌بینند. گاهی آزانس ها و یا تاکسی‌های کرایه‌ای احساس می‌کنند که اسنپ باعث کسادی بازار آن‌ها خواهد شد در حالی که هم رانندگان آژانس‌ها می‌توانند وارد اسنپ شوند و هم صاحبان آژانس‌ها بجای توسل به خشونت در برابر تکنولوژی می‌توانند آپلیکیشن خود را داشته باشند زیرا هر چه سرویس‌های اینترنتی بیشتر شود مردم از آن بهره خواهند برد.
چند شهر دیگر به اسنپ افزوده میشود؟
علاقبند:برنامه اسنپ استفاده آسان از آن در سراسر ایران است بطوریکه مردم بجای ماشین شخصی بتوانند براحتی از اسنپ در تمام نقاط کشور استفاده کنند.
اسنپ یک استارت آپ است که هنوز سودآور نیست. برنامه این طرح کسب و کار برای تبدیل شدن به یک شرکت بزرگ سرمایه گذاری با صورت‌های مالی شفاف و تأمین مالی و حضور در بازار سرمایه چیست؟
علاقبند:حتماً به بازار سرمایه نگاه وجود دارد.همیشه نتیجه گیری از یک سرمایه گذاری خوب ،ورود آن سرمایه‌گذاری به بورس بوده است هر چند که الان برای اسنپ ورود به بازار سهام زود است.
آیا با ریسک‌های بازار سرمایه ایران آشنا هستید؟
علاقبند:من تجربه کوتاهی در مدیریت سرمایه گذاری توسعه صنعتی و حضور گروه فیروزه دارم. بنابراین با بازار سرمایه و بورس آشنا هستم و حتماً ورود به بازار سرمایه به عنوان یکی از گزینه‌های اسنپ خواهد بود.
در مورد سهامداران اسنپ و اینکه چرا همچنان برای پذیرفتن زیان تحمل بالایی از خود نشان می‌دهند توضیح دهید. آیا سهامدار اسنپ ایرانی نیست؟
علاقبند:سهامداران اسنپ شرکت‌های ایرانسل و MTN افریقای جنوبی هستند. اینکه چرا اسنپ زیان‌ده است و همچنان تأمین سرمایه میشود باید گفت برای کسب و کارهای نوپا بر مبنای تکنولوژی، این موضوع عادی است. شرکت‌هایی همچون آمازون نیز سال‌ها زیان‌ده بودند زیرا به دنبال یوزر و نت ورک بودند. معمولاً شاخص‌های دیگری بجز سودآوری در سال‌های اولیه فعالیت و رشد کسب و کارهای نوپا اهمیت دارد.
بطور مثال برای اسنپ هم اکنون شاخص با اهمیت تعداد رانندگان و مسافرانی است که اپلیکیشن اسنپ را دانلود کرده‌اند و یا میزان رضایت مشتری و تعدادسفرها است. فراگیر شدن یک خدمت و تعداد کاربران آن بطور طبیعی شرکت را نیز سودآور خواهد کرد.
اسنپ اقدام به تیک آور سهام استارت آپ های جدیدی مثل زودفود و غیره کرده، استراتژی شما در این زمینه چیست؟
علاقبند:هلدینگ ما گروه اینترنتی ایران است. در کنار اسنپ مجموعه‌ای شامل 6 شرکت بامیلو،اسنپ فود،اسنپ مارکت ، اسنپ تریپ به عنوان سامانه آنلاین هتل و هواپیما و اسنپ هیت به عنوان یک مجموعه خبری و اسکانو به عنوان سامانه آنلاین آگهی‌های مسکن حضور دارند.
برنامه این مجموعه در آینده راه اندازی اپلیکیشن های جامعی است که از آن طریق می‌توانید به نیازهای خرد دستیابی داشته باشید. مشابه آن اپلیکیشن گوجک در خاور دور بوده که وقتی وارد اپلیکیشن آن می‌شوید می‌توانید تاکسی سفارش بدهید ، گوشی موبایل بخرید یا هتل خود را رزرو کنید.
چه شرکت‌هایی مشابه اسنپ در خاورمیانه و یا دنیا فعال بوده و میزان اقبال به آن‌ها چگونه بوده است. آیا براحتی این طرح‌ها پذیرفته می‌شوند؟
علاقبند:چنین خدماتی را اوبر آمریکا در سال 2007 راه اندازی کرد. البته در منطقه خاورمیانه هم اکنون بزرگ‌ترین شرکت اینترنتی اسنپ است اما الان در کشورهای عربی شرکت «کریم» و یا «دیدی» در چین و «اولاً» در هند مشغول فعالیت هستند.
هم اکنون اسنپ در چه کشورهایی فعال است؟
علاقبند:الان فقط در ایران اسنپ فعال است. جالب اینکه اسنپ تهران و تعداد سفرهایی که دارد از بزرگ‌ترین سفرهای شهری که اوبر در اختیار دارد بزرگ‌تر است.
رابطه اسنپ با نهادهای حاکمیتی و نهادهای ناظر مثل تاکسیرانی چگونه است؟
علاقبند:اسنپ به عنوان یک صنف فعالیت می‌کند و مجوز فعالیت خود را در غالب یک واحد صنفی از وزارت صنعت ،معدن و تجارت و به عنوان عضو کشوری کسب و کارهای اینترنتی دریافت کرده‌ایم.
برنامه اسنپ برای افزایش کیفیت مشتریان داخلی خود یعنی رانندگان و مشتریان خارجی یعنی مردم چیست؟ راننده شکایت می‌کند که اسنپ همیشه حق را به مسافر در هر شرایطی می‌دهد و مسافر نیز معترض است اپلیکیشن اسنپ در نقاط مختلف شهر سرویس‌های به موقع و مناسبی نمی‌دهد. در طرح و توسعه خود تا چه حد به افزایش رضایت مشتریان فکر می‌کنید؟
علاقبند:این موضوع را سیستم قیمت گذاری هوشمند اسنپ حل می‌کند. زمان‌ها و مکان‌هایی که تقاضای تاکسی افزایش ولی عرضه راننده کم است این سیستم قیمت را بین 10 الی 30 درصد افزایش می دهد بنابراین این افزایش برای راننده جذابیت پیدا می‌کند.
در مقابل عرضه زیاد راننده نیز کاهش قیمت سفر از سوی این الگوریتم برای جذابیت تقاضا صورت می‌گیرد.
اسنپ برای سرمایه گذاری بر ایده ناب و یا همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز شتاب دهنده فکری داشته و یا به فکر راه اندازی صندوق‌های سرمایه گذاری جسورانه (VC) بوده‌اید؟
علاقبند:با دانشگاه‌ها ارتباط داریم و با مجموعه‌های مختلفی در این زمینه در حال همکاری هستیم. امروز بالغ بر یک هزار کارمند اسنپ فارغ التحصیل همین دانشگاه‌ها شامل نخبگان دانشگاه‌های شریف و امیر کبیر و سایر دانشگاه‌های معتبر کشور هستند.
در مرحله اولیه استارت آپ معمولاً سرمایه گذاری نمی‌کنیم اما استارت آپ هایی همچون زود فود هم بوده‌اند که در همان مراحل اولیه آنرا خریداری و بعد تبدیل به اسنپ فود کردیم.
آیا می‌خواهید چیزی شبیه یک رگولاتور در این صنف‌ها باشید؟
علاقبند:ما یک پلتفرم هستیم که در آن عملاً کاربر راننده را به کاربر مسافر ارتباط می‌دهد و بازاری مؤثر را ایجاد می‌کند و به عبارتی هدر رفت ها را کاهش می‌دهد.
در چه بازارهایی علاقه مند به سرمایه گذاری هستید؟
علاقبند:اغلب در حمل و نقل شهری و بین شهری، پرداخت‌های بانکی و کیف پول‌های آنلاین و همینطور در سامانه‌های خبری علاقه مند به ورود هستیم.در اغلب استارت آپ هایی که به نوعی مشابه فعالیت‌های گروه هستند علاقه مند به سرمایه گذاری هستیم.
برنامه شما در رسانه و مجموعه خبری چیست؟
علاقبند:بطور مثال در اسنپ هیت روزانه چندین خبر در چند کلمه معین به عنوان ایده آل مردم فیلتر میشود.
در مورد ورود به صندوق‌های سرمایه گذاری جسورانه (VC) علاقه مند نیستید؟
علاقبند:خیر
آیا اسنپ اشتغال واقعی ایجاد کرده است؟
علاقبند:در گروه اینترنتی ایران بطور مستقیم برای 2000 نفر شغل ایجاد شده و ظرفیت افزایش به چندین برابر این رقم را نیز دارد .این افراد شامل نخبگانی هستند که باعث شده با چالشی که این نرم افزار در نبوغ آن‌ها ایجاد کرده در ایران بمانند.
امروز 370 هزار راننده فعال در اسنپ مشغول کار هستند و در عین حال 700 هزار نفر نیز ثبت نام کرده‌اند. در شرایطی که دولت برای ایجاد شغل هزینه بالایی پرداخت می‌کند می‌توان گفت اسنپ توانسته برای جوانان از طریق چالش جدیدی کار ایجاد کند و در عین حال به مردم خدمت رسانی کند.
در مورد فروش خدمات آیا در بخش فروشگاه‌ها ورود کرده‌اید؟
علاقبند: در زمینه خدمات سوپر مارکتی برنامه ریزی‌هایی در حال انجام است.
آینده خدمات اینترنتی را در ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟
علاقبند:با ترافیک شهری فعلی خدمات این چنینی باعث میشود تا مردم در خانه بتوانند عمده خریدهای خود را با جایگزین کردن اسنپ با اتومبیل شخصی انجام دهند تا به این ترتیب شهر سبز و بدون آلودگی را به نظاره بنشینیم و این آینده‌ای است که به سمت آن پیش می‌رویم.
عنوان میشود که بطور مثال پیامک حساب بانکی و یا برخی استارت آپ ها و موقعیت‌های مکانی و زمانی اطلاعات اشخاص را به آن سوی مرزها انتقال می‌دهند و یا مشکلات امنیتی را بوجود می‌آورند. چطور می‌توان در این زمینه از اسنپ دفاع کرد که بر حسب اتفاق به امنیت نیز کمک می‌کند؟
علاقبند:همه سرورهای اسنپ در ایران قرار دارند و هیچ تبادل اطلاعاتی با خارج از کشور ندارد و لزومی هم برای خروج آن‌ها وجود ندارد.
اگر به فرض جرمی رخ دهد که اسنپ اطلاعاتی در آن زمینه داشته باشد با حکم قضایی این اطلاعات را می‌توانیم در اختیار نهادهای قضایی قراردهیم که امنیت سفر تضمین شود.
ضمن اینکه ثبت دیجیتالی سفر و اینکه راننده می‌داند کل مسیر شروع و خاتمه سفر ثبت شده و مشتری نیز شماره پلاک و چهره راننده خود را می‌بیند بطور خودکار تمامی اطلاعاتی است که برای سفر امن ارائه میشود.
از طرفی تنها سامانه‌ای هستیم که پلیس نیز صلاحیت رانندگان را از طریق بانک‌های اطلاعاتی خود بررسی و تأییدیه‌ای در کمترین زمان ممکن صادر می‌کند.
دسترسی‌های غیر مجاز به برخی گزینه‌ها در گوشی تلفن همراه اشخاص و یا اتهام جاسوسی به اپلیکیشن هایی مشابه اسنپ تا چه حد قابل تأمل است؟
علاقبند: تلفن‌های هوشمند دسترسی‌هایی به شما می‌دهند . بطور مثال برای سفارش تاکسی آنلاین در اپ دستوری صادر میشود با عنوان اینکه «کجایی» که موقعیت مکانی خود را نشان می‌دهید.
ما برای ارائه سرویس خود ، دسترسی به یکسری اطلاعات داریم که مشتری نیز می‌داند آن‌ها چیست. به اطلاعات خصوصی افراد بطور مشخص دسترسی نداریم . به لحاظ فنی نیز محتواهای توضیحی وجود دارد که در وب سایت موجود است.
برای اقدام‌های فرهنگی آیا برنامه‌ای دارید؟
علاقبند:علاوه بر حضور مؤثر برای انجام چنین اقدام‌هایی ، در بستری که فراهم شده یکسری توسعه‌ها را می‌توان به کشانی که علاقه مند هستند برون سپاری کرد.
در بحث فرهنگی مثلاً وارد رسانه شده‌اید و یا پارسال برای جشنواره موسیقی فجر اقدام کردید.آیا با استراتژی بوده است؟
علاقبند:در زمینه‌های اجتماعی مثلاً در هفته کتاب و یا درختکاری و غیره اغلب اقدام‌ها و پیام‌هایی به عنوان مسئولیت اجتماعی ارائه میشود. از طرفی با موسساتی که توان یاب(مراقبت از معلول) هستند مثلاً نیکوکاری رعد همکاری داریم. بیش از 2000 نفر از رانندگانی از این قشر با اعتقاد به اینکه توان یاب ها نباید از جامعه طرد شوند در اسنپ مشغول هستند. اغلب این افراد ناشنوا و یا معلولینی که برای رانندگی آن‌ها مانعی وجود نداشته باشد را شامل میشود.
همچنین امکانی در اپلیکیشن اسنپ فراهم شده که می‌توانستند به زلزله زدگان کرمانشاه همکاری کنند که با همکاری موسسه مهربانه هزینه ساخت 20 کانکس برای این مناطق جمع آوری و پرداخت شد.
همینطور همکاری با کمیته امداد امام (ره) نیز از دیگر اقدام‌های اسنپ است.
عنوان کردید مجموعه اسنپ سود ندارد. با توجه به هزینه‌های سربار و پرسنلی ،پول اسنپ مثل بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ بورسی اغلب در ساختمان و ملک صرف میشود و یا در طرح‌های جدید و ایده‌های توسعه‌ای؟
علاقبند:ما اصلاً ساختمان و ملک نداریم و استراتژی سرمایه گذاری اسنپ تمرکز بر استارت آپ ها و ایده‌هایی که داریم و همینطور توسعه بازار است .کل درامده ها صرف سرمایه گذاری مجدد در توسعه کار میشود.
دلیل اینکه سودآور نیستیم ناشی از این است که عمده درآمدها را در بخش استارت آپ ها تمرکز کرده‌ایم.
از حوصله شما برای این مصاحبه ممنونم.
علاقبند:مصاحبه متفاوتی بود و از شما سپاس گزارم.