چطور اینترنت را برای فرزندمان امن کنیم؟
آگاهی والدین از مهارت‌های زندگی و نحوه تربیت فرزندان، موجب ارتقای سطح آگاهی افراد خانواده شده و به نوعی باعث نزدیکی فرزندان به والدین میشود. بزه‌های اتفاق افتاده در فضای مجازی، اکثرا به علت آگاهی نداشتن والدین از خطرهای اینترنت و فضای مجازی برمی‌گردد.
هر شخص تنها با داشتن دستگاهی هوشمند، دنیایی از اطلاعات توسط اینترنت به رویش گشوده میشود. فرزند شما دیر یا زود نحوه استفاده از اینترنت را خواهد آموخت. همانطور که هرگز فرزند خود را نزدیک خیابانی شلوغ نمی‌فرستید، نباید او را بدون تعلیم قبلی مبانی ایمنی، راهی بزرگ اتوبان‌های بزرگ اطلاعاتی کنید زیرا خطرات متعددی از کودک آزاری تا کلاهبرداری متوجه کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان است.
بر این اساس والدین باید مطمئن شوند دسترسی فرزندان به اینترنت مدرسه، زیر نظر فرد/افراد بزرگسال انجام می‌گیرد. همچنین باید علاوه بر دوست فرزندان، والدین ایشان را نیز بشناسند. چنانچه دوست فرزندشان به اینترنت دسترسی دارد، با والدینش در مورد قوانین استفاده از نت صحبت کنند و از ایشان سؤال کنند که آیا فرزند خود را هنگام استفاده از اینترنت تحت نظر قرار می‌دهند یا خیر؟
والدین همچنین باید اطمینان حاصل کنند که در مدرسه فرزندان، سیاستی به‌نام "استفاده قابل قبول" از اینترنت اتخاذ شده باشد. این سیاست عبارت است از لیستی شامل فعالیت‌ها و منابع قابل قبول و غیرقابل قبول، عواقب تخطی از قوانین مندرج در لیست و محل امضای والدین و فرزند. برای خود نیز می‌توانند چنین لیستی را بعنوان قرارداد خانگی تنظیم کنند.
اگر فرزندتان پیام تهدیدکننده یا غیراخلاقی دریافت کرده است، محتوای ارسال شده را ذخیره و با پلیس سایبری تماس بگیرید. اگر به وب‌سایت و کانالی نامناسب برای کودک و نوجوان برخورد کردید، صرف نظر از داشتن فرزند، سریعاً آدرس را به نرم افزارهای حفاظتی و پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات(فتا) ارسال کنید.
به اعتقاد کارشناسان، هنگام استفاده فرزندان از اینترنت باید به‌فرزند خود بگویید اگرچه وی هنگام کار با رایانه و گوشی در اتاق خود تنهاست ولی به‌محض اتصال به اینترنت، دیگر تنها نیست. افراد ماهر در دنیای اینترنت می‌توانند از هویت و مکان شما آگاهی یابند. آنها حتی می‌توانند به اطلاعات درون گوشی و رایانه شما دسترسی پیدا کنند.
بهتر است زمانی برای گشت و گذار اینترنتی دو نفره با فرزند خود اختصاص دهید. اگر فرزندتان مهارت بیشتری دارد، اجازه دهید او جلودار باشد. از وب‌سایت، کانال و بازی‌هایی بازدید نمایید که مختص کودک و نوجوان هستند.
از سوی دیگر برای کودک و نوجوان، بهترین ابزار رصدکننده محتوا در اینترنت، همان ذهن ایشان است. به آنها آموزش دهید مواردی همچون سوء استفاده، مستهجن، گفتار نفرت زا، خشونت‌گرایی کدام هستند. بدین وسیله آنها اطلاع کافی از انجام واکنش صحیح هنگام رویارویی با موارد فوق را خواهند داشت.
توجه داشته باشید حتماً از نرم‌افزارهای حفاظتی استفاده کنید. این برنامه‌ها قادرند محتوای نامناسب برای کودک و نوجوان را تشخیص داده و با تنظیمات قبلی، از اجرا و نمایش آنها جلوگیری کنند. همچنین نرم‌افزارهای مسدودکننده قادرند سایت‌های نامناسب را با وارد کردن نام و کلمه کلیدی جست‌وجو شناسایی کنند. بر اساس اطلاعات سایت پلیس فتا، برخی از این اپلیکیشن‌ها توانایی جلوگیری از وارد کردن اطلاعات شخصی توسط فرزند شما را نیز دارند.
همچنین مدت زمان آنلاین بودن فرزند خود را تحت نظر بگیرید. اگر وی به هنگام ورود شما به اتاقش، حالت دفاعی و معذب دارد، این می‌تواند از علائم انجام فعالیت‌های غیر عادی و یا ممنوع باشد. به فرزند خود بگویید همیشه و سریعاً شما را در جریان محتوای تهدیدآمیز و هراس انگیز قرار دهدو هرگز نام، آدرس، شماره تلفن، رمز عبور، نام مدرسه، نام اولیا و نظیر هرگونه اطلاعات فوق را در اختیار قرار ندهد.
همچنین بگویید که هرگز با درخواست ملاقات دوستان مجازی موافقت نکنند. به محتوای دور از ادب، ترسناک و عجیب و غریب، اکیداً هیچ گونه واکنشی نشان ندهد. بدون هماهنگی قبلی با شما، وارد محیط‌های خرید و فروش اینترنتی نشود و هیچ عکس و فیلمی از خود به هیچ فردی ارسال نکند.
از سوی دیگر و از آنجا که کودکان یکی از آسیب‌پذیرترین اقشار شهروندان در مقابل آسیب های اینترنت هستند و آسیب‌هایی مانند آزارهای جنسی در فضای مجازی و یا حتی اساسا آگاهی زودتر از سن بلوغ نسبت به برخی از مسائل مربوط به بزرگسالان می‌تواند باعث بلوغ زودرس و حتی مشکلات روانی جدی در سال‌های بزرگسالی شود، لازم است تا علاوه بر والدین، دولت‌ها هم وارد کار شوند و با ایجاد برخی بسترهای اختصاصی برای استفاده کودکان از اینترنت زمینه کاهش صدمه‌پذیری این قشر آسیب پذیرتر جامعه را فراهم کنند.
بر این اساس بود که محمدجواد آذری جهرمی – وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات – در راستای فعالیت‌های وزارت ارتباطات وفناوری اطلاعات در توسعه خدمات فضای مجازی مناسب کودکان و نوجوانان، دستور انتشار «پیش‌نویس سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان» را صادر کرد.
این سند در چهار هدف کلان آموزش، فرهنگ‌سازی و ترویج فضای مجازی حوزه کودک، فراهم‌سازی زیرساخت‌های ارتباطی محتوایی و اعتمادی، توسعه بازار و مقاوم‌سازی کسب‌وکارها و مدیریت و راهبری برنامه اقدام تدوین شده و شامل ۴۰ اقدام اولویت نخست، ذیل هریک از این اهداف است.
اما خسرو سلجوقی – مجری سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان – هم درباره دیگر اهداف این طرح نیز اظهار کرد: حمایت از سبک زندگی برازنده کودک ایرانی در فضای مجازی از اهدافی است که برای آن در نظر گرفته شده است. رونمایی از اولین پیمایش رفتاری و مصرفی کودک در فضای مجازی و رونمایی از اولین گاه‌شمار مصور مناسبت‌ها و چهره‌های ماندگار کودک و احتمالاً رونمایی از اولین موتور جست‌وجوی کودک در ایران هم اقدامات دیگری است که در آن خروجی‌های مناسب کودکان ارائه میشود.
سلجوقی محور اجرای این طرح را بخش خصوصی دانست و گفت: چون مصرف‌کننده بخش خصوصی تولیدکننده محتوا نیز به نظر می‌رسد باید بخش خصوصی باشد. اگر دولت در اینجا بخواهد نقشی ایفا کند نقش تسریع‌کننده خواهد بود نه این‌که خودش بخواهد محور قرار بگیرد.