جدیدترین فناوری‌های امنیتی و داوری در جام جهانی 2018
رقابت های جام جهانی 2018 ، امسال به میزبانی روسیه در 11 شهر این کشور در حالی برگزار می شود که جدیدترین فناوری‌های داوری برای آن اندیشیده شده است.
فناوری‌هایی که آمده‌اند تا داوری زمین فوتبال را متحول کنند که در ادامه به این فناوری‌ها اشاره می شود.
فناوری خط دروازه: در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل، کریم بنزمای فرانسوی اولین بازیکنی بود که این فناوری به کمکش آمد و مشخص شد که ضربه سر او برای چند میلی‌ثانیه وارد دروازه هندوراس شده است. فناوری خط دروازه در سه موقعیت دیگر در آن جام جهانی و ۸ موقعیت گل دیگر در جام جهانی ۲۰۱۵ زنان در کانادا به کمک داوران آمد. داوران در جام جهانی ۲۰۱۸ کماکان می‌توانند بر این فناوری تکیه کنند. تمامی استادیوم‌ها به فناوری خط دروازه مجهزند که اطلاعات ۱۴ دوربین پرسرعت را دریافت کرده و در صورت گذشتن توپ از خط دروازه در ظرف یک ثانیه پیامی را به ساعت مچی داور ارسال می‌کند.
کمک‌داور ویدیویی(Video assistant referee): سیستم کمک‌داور ویدیویی (VAR) یار پنجم داوری در فوتبال است. این سیستم مبتنی بر فناوری روز، امیدهای زیادی را برانگیخته تا سطح کیفیت داوری مسابقات فوتبال را بالاتر ببرد و قطار کابوس فوتبال و اشتباهات فاحش داوری را به ایستگاه آخر برساند. البته مدتی است از این فناوری در مسابقات جام کنفدراسیون‌ها و جام جهانی زیر ۲۰ سال و … نیز استفاده شده است؛ ولی وقتی صحبت درباره این است که در بزرگ‌ترین رقابت فوتبالی جهان، جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه نیز سیستم کمک‌داور ویدیویی (VAR)، حضور رسمی و کاملی دارد، شرایط خیلی فرق می‌کند. پس از دو سال تجربه آزمایشی در بیش از صد بازی، هیات مدیره انجمن جهانی فوتبال (IFAB) مجوز استفاده از کمک داور ویدیویی (VAR) را صادر کرد و جام جهانی بیست و یکم اولین دوره چنین تورنمنتی خواهد بود که از این امکان بهره می‌گیرد. البته استفاده از این امکان محدود به تصحیح قضاوت در آن دسته از صحنه‌های حساسی است که سرنوشت بازی را تغییر داده و داور نیز دچار اشتباهی فاحش در تصمیم گیری شده باشد. داوران می‌توانند به طور شفاهی از کمک‌داور مربوطه بازبینی فیلم صحنه مورد نظر را تقاضا کرده یا خود در کنار زمین از طریق نمایشگری فیلم را قبل از اخذ تصمیم بررسی کنند.
درون استودیو داورانی نشسته‌اند و با استفاده از سیستم کمک‌داور ویدیویی، زمین‌بازی را زیر نظر دارند. هنگام شنیدن سوت داور برای اعلام حکمی، نه سمفونی جیغ و فریاد یار دوازدهم، نه فریادهای مربی پرتغالی و نه حتی چهره‌های هیجان‌زده بازیکنان دو تیم که حق‌به‌جانب در مقابل داور بالا و پایین می‌پرند، هیچ‌کدام حواس این داوران را منحرف نمی‌کند. وقایع درون زمین فوتبال با استفاده از دوربین‌های مدرن، قدرتمند و از زوایای مختلف در چند مانیتور مقابل این دواران به نمایش گذاشته میشود. پرسنل VAR با اشراف کامل، به نمایشگرها چشم دوخته و وضعیت قضاوت داور اصلی بازی را پیگیری می‌کنند. آن‌ها این قدرت رادارند که وارد عمل شوند و به داور زمین پیشنهاد مناسب‌تری برای اعلام قضاوتش بدهند. اگر حادثه‌ای نیاز به بازبینی دارد، شرایط آن را برای داور مهیا کنند. در حین بازبینی نیز با هدست و مانیتور با داور در ارتباط هستند و مشاوره می‌دهند. البته قدرت داور اصلی کم نشده است و او هنوز کلانتر حقیقی زمین فوتبال است.
داور زمین در جام جهانی ۲۰۱۸، می‌تواند با حرکت دست خود و رسم یک مستطیل نمادین وارد مشورت با VAR شود. او درنهایت چند راه پیش رو دارد. بعد از مشورت، قبول مشاوره کمک‌داور ویدیویی و تجدیدنظر در رای خود یا درخواست بازبینی فیلم بازی که توسط VAR برای او انجام میشود. حتی درنهایت او می‌تواند مانند گذشته در سوت خود بدمد و بازیکنان به بازی خود ادامه دهند.
سامانه‌های ردیابی و عملکرد الکترونیکی: سومین فناوری مهم پنهان فیفا در هر بازی مجموعه‌ای از ابزارها و تجهیزات ارتباطی است که در اختیار هر یک از دو تیم قرار می‌گیرد. پرسنل رسمی و پزشکی تیم‌ها از ایستگاه‌های کاری اختصاصی در تریبون رسانه‌ای برخوردارند و از طریق یک خط ارتباطی اختصاصی با همکاران خود روی نیمکت در تماس خواهند بود. داده‌های مکانی اخذ شده از دو دوربین ردیاب بصری که در تریبون اصلی نصب شده‌اند در کنار تصاویر دوربین های تاکتیکی منتخب به صورت بلادرنگ در اختیار آنالیزورها قرار می‌گیرند. بررسی این داده‌ها و ارسال آن از طریق لینک ارتباطی یاد شده تیم‌ها را در تجزیه و تحلیل روند بازی و در نتیجه تصمیم‌گیری بهتر یاری می‌کنند.
جدیدترین فناوری‌های امنیتی
جدا از فناوری های داوری، در جام جهانی امسال تدابیر امنیتی نیز با جدیدترین فناوری های روز دنیا تعبیه شده است. الکساندر وندیکتوف، مشاور دبیر شورای امنیت روسیه در این خصوص گفت: میزبانی رقابت های المپیک زمستانی سال 2014 سوچی تجربیات فراوانی را برای روسیه به ارمغان آورد و این کشور برای به اشتراک گذاشتن تجربه های ارزشمند خود با جامعه جهانی آمادگی دارد. شهر سوچی در سال 2014 میزبانی بازی های المپیک و پارالمپیک زمستانی را برعهده داشت و براساس اظهارات مقامات بین المللی ورزشی، ورزشکاران و بازدیدکنندگان در بالاترین سطح ممکن برنامه ریزی شده و با به روزترین زیرساخت های امنیتی تجهیز شده بود.
وی افزود: یکی از خلاقیت های امنیتی روسیه در رقابت های پیش رو، صدور کارت شناسایی هواداری (FAN-ID) اجباری برای طرفداران تیم هاست. این کارت ها برای نخستین بار در رقابت های جام کنفدراسیون ها در سال 2017 که به میزبانی روسیه برگزار شد، مورد استفاده قرار گرفت و با استقبال قابل توجه هیات های اجرایی فوتبال روبرو شد.
به گفته وی، کارت شناسایی هواداری برای ورود هواداران به ورزشگاه ها اجباری است و از سوی دیگر برای بازدیدکنندگان خارجی این رقابت ها به عنوان روادید ورود به کشور مورد استفاده قرار می گیرد و از این رو نقش مهمی را در تامین امنیت رقابت های جام جهانی ایفا می کند.
جدیدترین فناوری‌هایی که تیم های ورزشی بکار می برند
همچنین تیم های ورزشی نیز برای جام جهانی امسال در تمرین های ورزشی خودشان از جدیدترین فناوری های دنیا استفاده کرده اند.
فناوری آموزش: اریز مورگ (Erez Morag) ، رییس سابق شرکت نایکیNIKE گام‌هایی جدی در مسیر ترکیب فوتبال و فناوری آموزش برداشته است. او مرکز تحقیقات و آموزشی را برپا کرده است و در آن به تحلیل بازیکنان می‌پردازد. سنجش درک جهات، قدرت دید و قدرت دید کناری از مهم‌ترین شاخص‌های مدنظر او است. اینکه بازیکن، بتواند چند هدف را زیر نظر بگیرد؟ چقدر هماهنگی میان چشم و دست‌هایش ایجاد شده است تا در کمترین زمان ممکن بهترین واکنش را از خود بروز دهد؟ زاویه سر و درک آنچه چشم می‌بیند، سرعت عمل و عکس‌العمل میان سر و چشم و سرانجام هماهنگی دست‌وپا در موقعیت‌های بازی، می‌تواند به‌سرعت شرایط بازی را تغییر دهد. بازیکنان در محیط آموزشی مورگ با عینک‌های stroboscopic تمرین می‌کنند. عینک‌های stroboscopic با تکنولوژی که دارند، باعث می‌شوند بیننده محیط اطراف خود را به‌گونه‌ای ببیند که گویی در حال پلک زدن سریع است. اتفاقی که می‌افتد این است که تنها حرکات اصلی و مکان کلیدی، اشیا در یک سیر حرکت، برای بیننده دیده میشود و درنهایت قدرت تشخیص بیننده را برای تحلیل بالا می‌برد. به‌عبارت‌دیگر این عینک به بازیکنان این تصور را می‌دهد که حرکات را بدون حواشی و تصاویر زائد تحلیل کنند. بعد از تمرینات، بازیکنان وقایع بازی را بهتر و سریع‌تر درک می‌کنند و البته تصمیم‌های بهتری هم می‌گیرند.
سیستم Virtual Reality: تیم ملی آلمان نیز از بهار امسال تمرینات خود را با فناوری واقعیت مجازی شروع کرده تا بازیکنان سطح بالاتری از سرعت عمل در تصمیم‌گیری و تشخیص سریع موقعیت و واکنش‌ها را، در تیم تجربه کنند. بازیکنان با گذاشتن هدست، در فضای یک بازی شبیه‌سازی‌شده قرار می‌گیرند تا هم از موقعیت خود بتوانند بازی را ببیند و هم این فرصت را داشته باشند تا بازی را از چشم دیگر بازیکنان تیم و از زاویه و موقعیت دیگری نیز تجربه کنند. این تجربه فضایی دیجیتال به بازیکنان این توانایی را می‌دهد تا کاملا موقعیت خود، موقعیت دیگر بازیکنان و مهم‌تر از آن انتظارهای دیگر بازیکنان را بفهمند. در فعالیت گروهی و مهندسی بازی بهتر فعالیت کنند و از این طریق فرصت‌های بهتری را برای تیم خلق کنند. سیستم Virtual Reality در ذهن بازیکن این عادت را تقویت می‌کند که با برای هر ضربه سه حالت(ضربه مستقیم یا ضربه متمایل به چپ یا ضربه متمایل به راست) را در نظر بگیرد.
فناوری پهپاد: دیو پودرلی (Dave Powderly) که در باشگاه فوتبال چارلتون اتلتیک به‌عنوان مربی فعالیت می‌کند، راه‌حل دیگری برای کسب این اشراف اطلاعاتی بازیکنان حین تمرینات دارد. او معتقد است که با یک پهپاد با طول عمر باتری ۴۵ دقیقه که روی منطقه خاصی از زمین یا حتی یک بازیکن متمرکزشده اطلاعات خوب و مفیدی از موقعیت اعضای دیگر تیم و فرصت‌های مناسب حمله کسب میشود. همین راهکار برای مربیان هم موثر است و با این نمای عقاب گونه به‌راحتی می‌توانند تسلط بیشتری نسبت به بازیکنان و اجرای وظایفشان در زمین داشته باشند. خلاقیت Powderly و پیوند دوباره فوتبال و فناوری پهپاد باعث جلب‌توجه دیگران و فدراسیون انگلیس نیز شده است. فراتر از مرزهای جزیره، تیم آژاکس در هلند و حتی بارسلونا نیز، به شیوه و نتایج عملکرد این ایده علاقه‌مند شده‌اند. با همه این اظهار علاقه‌ها، نظرات محتاطانه‌تری هم ارایه‌شده است.
اندی هارلند، مدیر موسسه تکنولوژی ورزشی دانشگاه، معتقد است این تکنولوژی‌های در خدمت تیم می‌تواند از وقوع صدمات آتی هم جلوگیری کند. هر صدمه جزیی با سرعت به پزشکان اطلاع داده میشود و از آسیب بیشتر آن و سرایت به دیگر اعضا جلوگیری میشود. در هزینه‌های باشگاه و استمرار وضعیت آماده به فعالیت بازیکنان نیز بسیار مایه صرفه‌جویی و البته شادمانی است.
فناوری در زیرزمین: تکنولوژی پلت فرم ForceDecks که اخیرا در کمپ ورزشی پارک سنت جورج انگلستان نصب‌شده، نیز باعث شده که تمرین‌های سنتی و تکنیک‌های مرسوم بدن‌سازی به طرز جالب و موثری ارتقا کیفیت پیدا کنند. این فناوری نیز به سنجش وضعیت بازیکنان در حین تمرین‌ها و حرکت‌ها می‌پردازد و نتایج تحلیل را روی نمایشگر، در اختیار مربیان قرار می‌دهد. البته این تکنولوژی جدید نیست اما از آنجاکه تیم ملی انگلیسی در این کمپ خود را برای حضور در جام جهانی ۲۰۱۸ آماده می‌کند، می‌توان انتظار داشت که تیم ملی انگلیس از دیگر فناوری‌های مدرن نیز استفاده می‌کند.
همچنین شنیده‌ها حکایت از این دارد که ساوتگیت (Southgate) سرمربی سه شیرها (تیم ملی انگلستان) برای کنترل تناسب‌اندام بازیکنان از بعضی تکنولوژی‌ها جدید استفاده می‌کند. آنچه مشخص است، تمرین‌های مختلفی برای هر مهارت در نظر گرفته‌شده است. تمرین‌ها ایزواینترشیال (Iso Inertial) که با حفظ یک مقاومت ثابت در برابر حرکات متناوب مختلف، باعث تقویت قدرت، کشش و کنترل عضلات می‌شوند. این حرکات برای تقویت عضلات مختلف به دی لاین D LINE و وی لاین V LINE مشهور هستند. برای تعادل و انعطاف‌پذیری و افزایش استقامت، از تکنیک‌های ورزش جدیدی که کمتر از سه دهه پیش از دل تمرینات ارتشی بیرون آمده است و تی آر ایکس (Total Resistance eXercise) نامیده میشود، کمک گرفته میشود. یک سری تمرینات مقاومتی بر پایه تحمل وزن بدن است که در حال حاضر به علت راحتی و کم‌هزینه بودن بسیار محبوب است. برای تنظیم شتاب و افزایش چابکی و تنظیم سرعت‌ها نیز از تکنولوژی Swift Speedlight استفاده میشود. جلسات هیدروتراپی نیز در استخر HydroWorx 2000 انجام میشود که دارای یک طبقه متحرک، تردمیل زیرآب، سیستم‌های کامپیوتری و دوربین است.
گزارش: فرزانه صدقی – سناپرس