فعالیت سامانه کاشف برای مقابله با جرایم مالی در فضای مجازی
فعالیت سامانه کاشف با هدف تحقق افزایش توانایی‌نظام بانکی‌در مقابله با جرائم مالی، ساماندهی تعاملات الکترونیکی نظام بانکی و پرداخت با مراجع قضایی و تسهیل فرآیند دادرسی جرائم مالی در فضای مجازی آغاز شد.
معاونت فناوری های نوین بانک مرکزی اعلام کرد: یکی از اهداف مهم بانک مرکزی «ایجاد نظام تعاملی موثر بین بانک‌ها، بانک مرکزی و دستگاه‌های ذیربط» بوده است تا بتواند از طریق آن، مدیریت موثری در رخدادهای امنیتی حوزه بانکی و پرداخت داشته باشد. به این منظور یکی از ماموریت های شرکت مدیریت امن الکترونیکی کاشف به عنوان بازوی اجرایی بانک مرکزی در حوزه امنیت اطلاعات بانکی، ایجاد قابلیت‌های لازم برای گردآوری و به اشتراک‌گذاری بهنگام اطلاعات و رخدادهای امنیت اطلاعات بانکی تعریف شده است. به منظور تحقق این اهداف، شرکت کاشف نیز طراحی و پیاده‌سازی سامانه تعاملی را در دستور کار خود قرارداد.
این شرکت با طراحی و پیاده‌سازی سامانه تعاملی از یکسو و ایجاد شبکه‌ای متشکل از نمایندگان بانک‌ها و موسسات اعتباری از سوی دیگر توانسته است بستر تعاملیِ کارآمد و امنی را برای کارکردهای آتی که مبتنی بر مشارکت، همکاری و هماهنگی است ایجاد کند.
در کنار اقدامات صورت پذیرفته در نظام بانکی و همزمان با رشد روزافزون بهره‌گیری از ابزارهای الکترونیکی در خدمات بانکی و پرداخت، جرائم رایانه‌ای مرتبط با این ابزارها نیز افزایش‌یافته است و فرآیند رسیدگی به این جرائم نوظهور، لزوم ارتباطات تنگاتنگ نظام قضایی و بانکی کشور را دوچندان کرده است. در رسیدگی به جرائم سایبری مالی، بانک مرکزی، دادستانی کل کشور، پلیس فتا، بانک‌ها و موسسات اعتباری و شرکت‌های حاکمیتی نقش‌آفرینی می‌کنند و هر یک از آنان در این فرآیند، داده ستانده هایی با دیگر ذینفعان دارند که نیازمند راه‌حل‌هایی کارآمد جهت گردش مناسب آنان است.
بستر ایجادشده توسط سامانه تعاملی کاشف به عنوان یک توانمند ساز در نظام بانکی هم اکنون توانسته است با مشارکت و همکاری تمامی ذینفعان، نیازمندی‌های مرتبط با ایجاد هماهنگی و سرعت بخشی به فرآیند رسیدگی به جرائم رایانه‌ای در نظام بانکی را مرتفع سازد.
مبنای به کارگیری سامانه تعاملی در رسیدگی به جرائم رایانه‌ای مرتبط با خدمات بانکداری و پرداخت بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که میان بانک مرکزی، دادستانی کل کشور و شرکت کاشف منعقدشده، شکل‌گرفته است. مهم‌ترین اهدافی که در این تفاهم‌نامه ذکرشده است، «ایجاد و به کارگیری درگاه واحد برای تعاملات الکترونیکی بین طرف‌های تفاهم‌نامه»، «تسریع و تسهیل تعاملات در فرایند رسیدگی به جرائم رایانه‌ای مرتبط با خدمات بانکداری و پرداخت» و «به حداقل رساندن دیوانسالاری بین سازمانی» است.
توانمندی مقابله با موارد مشکوک به پولشویی و کلاهبرداری در نظام بانکی، پیش‌نیاز سرعت بخشیدن به فرآیند تعقیب جرم و حقیقت‌یابی در دستگاه قضایی کشور است. وجود سازوکارهای مرتبط با چنین توانمندی‌هایی، امکان جلوگیری از خروج پول از شبکه بانکی و غیرقابل ردیابی شدن فعالیت‌های کلاهبردارانه را فراهم می‌کند. سرعت عمل در جلوگیری از خروج وجه حاصل از جرم، فرصت کافی را در اختیار سازوکارهای حقیقت‌یابی برای کشف حقیقت قرار می‌دهد. لذا لازم است بدون فوت وقت جریان پول حاصل از جرم، متوقف‌شده و از خروج پول و گم‌شدن رد آن ممانعت شود و سپس فرآیند رسیدگی به جرم آغاز شود. تلاش بر این است با هماهنگی ۲۴ در ۷ میان نظام‌های قضایی، انتظامی، بانکی و پرداخت کشور بتوان با سرعتی نزدیک به سرعت کلاهبرداران اقدامات پیشگیرانه و مقابله‌ای لازم را در حوزه مالی انجام داد و از حقوق شهروندان بدون محدودیت زمانی و مکانی صیانت نمود.
از اینرو راه‌اندازی سامانه کاشف باهدف تحقق افزایش توانایی نظام بانکی کشور در مقابله با جرائم مالی، ساماندهی تعاملات الکترونیکی نظام بانکی و پرداخت کشور با مراجع قضایی و تسهیل فرآیند دادرسی مرتبط با جرائم مالی در فضای مجازی آغاز شده است. سامانه کاشف امکان صدور دستورات قضایی و ارسال خودکار دستورات صادرشده برای نهادهای عامل فعال در شبکه بانکی و پرداخت کشور، پاسخگویی به دستورات قضایی توسط نهادهای عضو شبکه بانکی و پرداخت کشور، مدیریت فرصت‌های زمانی برای پاسخگویی به دستورات قضایی و پیگیری دستورات قضایی صادرشده در حوزه مقابله با جرائم رایانه‌ای در نظام بانکی و پرداخت را برای قضات محترم دادستانی کل کشور فراهم آورده است.
در فاصله زمانی که سامانه به‌صورت آزمایشی به کار گرفته شده دستور قضایی برای اعضای نظام بانکی و پرداخت کشور ارسال شده است و پاسخگویی مناسب و سریع شرکت شاپرک، بانک‌ها و موسسات اعتباری نویدبخش محقق شدن بخشی از اهداف کلان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و شرکت مدیریت امن الکترونیکی کاشف در مبارزه با جرائم رایانه‌ای در نظام بانکی و پرداخت است.