تابستان سختِ تسلا
ایلان ماسک در حالی که در خانه‌اش در لس‌آنجلس تلاش می‌کرد بر خودش مسلط باشد و آرامشش را حفظ کند گفت: «سال گذشته سخت‌ترین و دردناک‌ترین سال کاری من بود؛ یک سال رنج‌آور.» این در حالی است که از هفته گذشته که ماسک در اکانت توییترش اعلام کرد امیدوار است شرکت سهامی عام تسلا را به یک شرکت خصوصی تبدیل کند، شرایط برای او سخت‌تر هم شد. این موضوع موج بزرگی از هیجان و خشم را در بازارها و البته در خود تسلا ایجاد کرد، تا جایی که او هفته گذشته اعتراف کرد که ترسیده و نگران شده است. در طول مصاحبه‌ای که هفته گذشته با نیویورک تایمز انجام داد، بارها زبانش بند آمد و نتوانست راحت صحبت کند. او گفت که تابستان امسال عروسی برادرش را از دست داده و روز تولدش خودش را در دفترش در تسلا محبوس کرده است؛ آن هم در زمانی که این شرکت به سرعت به اهداف تولیدی خاصش برای یک مدل جدید و مهم نزدیک می‌شد. او در جواب این سوال که آیا این شرایط سخت روی سلامت جسمی او تاثیر گذاشته است یا خیر، گفت: «این تاثیر چندان زیاد نیست. من دوستانی دارم که واقعا برایم نگران هستند و در فواصل زمانی کوتاه به دیدارم می‌آیند.»
پست توییتری جنجالی
بسیاری معتقدند توییت ماسک درباره خصوصی‌سازی تسلا پیامدهای ناخوشایندی مثل آغاز تحقیقات دولتی و خشم بعضی از اعضای هیات مدیره این شرکت را در پی داشت. به این ترتیب است که تلاش میشود تا یک مدیر شماره دو در این شرکت پیدا شود که بتواند بخشی از این بار و فشار را از دوش ایلان ماسک بردارد و به او کمک کند. این در حالی است که بعضی از اعضای هیات مدیره تسلا نه تنها درباره فشار کاری ماسک، بلکه درباره مصرف داروهای آرامبخش و خواب‌آور او هم اظهار نگرانی کرده‌اند. در دو دهه گذشته ایلان ماسک به‌عنوان یکی از جسورترین و بلندپروازترین کارآفرینان سیلیکون‌ولی که به تاسیس و راه‌اندازی چندین شرکت تکنولوژی مهم کمک کرده، شناخته شده است. او در این سال‌ها معمولا خودش را آدمی موفق می‌دانست و چندان اهمیتی به انتقادات نمی‌داد و بیشتر از موفقیت‌هایش لذت می‌برد. حالا اما او در این مصاحبه نشانه‌های غیرعادی از انزوا و آسیب‌پذیری را از خودش نشان داد و تایید کرد که مسوولیت‌های مدیریتی بی‌شمارش تاوان شخصی زیادی به او تحمیل کرده است.
او در این مصاحبه جزئیاتی از زمان‌بندی اتفاقاتی را که به پست توییتر او در هفتم آگوست درباره خصوصی‌سازی تسلا منتهی شد، گفت و اعلام کرد در حال بررسی روند خصوصی کردن تسلا با قیمت ۴۲۰ دلار برای هر سهم بوده است. او مدعی شد که در شرایطی امن چنین معامله‌ای را تامین مالی می‌کرد؛ معامله‌ای که احتمالا ارزشی بیش از ۱۰ میلیارد دلار خواهد داشت. او صبح روز هفتم آگوست از خواب بیدار شد و بعد از کمی ورزش صبحگاهی سوار خودرو تسلا مدل اس خودش شد و به سمت فرودگاه رفت و در مسیر آن پیام شوم را در حساب کاربری توییترش پست کرد و نوشت: «من در حال بررسی خصوصی‌سازی تسلا با قیمت ۴۲۰ دلار برای هر سهم هستم. این معامله در شرایطی امن تامین مالی میشود.»
ماسک میگوید این توییت برای او تلاشی در جهت شفاف‌سازی بوده است. او تایید کرد که هیچ‌کس تا پیش از آن پست توییتری چیزی درباره این تصمیمش نمی‌دانست. قیمت سهام تسلا افزایش یافت. این پست توییتری که در اواسط روز و میان معاملات بازار رسمی –زمانی غیرمعمول برای انتشار اخبار مهم- منتشر شد، سهامداران، تحلیلگران بازار بورس و روزنامه‌نگاران را حسابی غافلگیر کرد. او در این مصاحبه گفت: «به نظر می‌رسید که ۴۲۰ دلار کارمای بهتری از ۴۱۹ دلار دارد. اما برخلاف شایعات من هیچ ماده مخدری قبل از ارسال این پیام در توییتر مصرف نکرده بودم، چون معتقدم مخدر هیچ کمکی به خلاقیت نمی‌کند.»
مذاکرات بی‌نتیجه و آمادگی برای احضاریه
در نهایت ماسک صبح روز هفتم آگوست بعد از ارسال پیام توییتری‌اش به فرودگاه رسید و سوار هواپیمای شخصی‌اش شد تا به نوادا برود و از کارخانه تولید باتری‌های تسلا که با نام Gigafactory شناخته میشود، بازدید و با مدیران آن صحبت کند. عصر آن روز هم به سانفرانسیسکو پرواز کرد تا به جلسه اعضای هیات مدیره تسلا برسد؛ جلسه‌ای که تا نیمه‌شب طول کشید. در واقع منظور ماسک از «تامین مالی امن» برای این معامله به سوال مهمی تبدیل شده است. این عبارت کمک کرد که قیمت سهام تسلا بالاتر برود، اما این شرایط تامین مالی چندان امن به نظر نمی‌رسید. او در این مصاحبه توضیح داد با تکیه به پتانسیل سرمایه‌گذاری دولت عربستان سعودی و قول مساعد آنها چنین ادعایی را مطرح کرده است. او مذاکرات گسترده‌ای با نمایندگان دولت عربستان برای تامین مالی ۲۵۰ میلیارد دلاری معامله خصوصی شدن تسلا انجام داده بود و بعضی حدس می‌زنند که انجام این معامله می‌توانست به درصد مالکیت بیشتر دولت سعودی از این شرکت منجر بشود. یک فرد آگاه در این مورد گفته است که یکی از این جلسات مذاکره روز سی و یکم ماه جولای در محل کارخانه تسلا برگزار شد، اما صندوق مالی سعودی متعهد نشد که هیچ نقدینگی در اختیار ماسک بگذارد.
یکی دیگر از احتمالاتی که در این مورد وجود دارد مربوط به SpaceX است؛ شرکت سازنده موشک‌های فضایی که پشتوانه مالی تسلا در مسیر خصوصی‌سازی را تقویت می‌کند و می‌تواند سهم مالکیت بیشتری از تسلای خصوصی را هم برای ماسک به همراه بیاورد. توییت ماسک زنجیره‌ای از واکنش‌ها را به دنبال داشت. درست یک ساعت و ۲۰ دقیقه بعد از ارسال این توییت و افزایش ۷ درصدی قیمت سهام تسلا، معاملات شاخص سهام Nasdaq متوقف شد و تسلا از طرف ماسک نامه‌ای به کارمندانش فرستاد که در آن منطق خصوصی‌سازی این شرکت را توضیح می‌داد. وقتی معاملات سهام از سر گرفته شد، روند افزایشی قیمت سهام تسلا ادامه پیدا کرد تا با افزایش ۱۱ درصدی در آن روز به پایان برسد. روز بعد بازرسان در دفتر سانفرانسیسکوی کمیسیون اوراق بهادار و بورس توضیحاتی از تسلا خواستند. معمولا چنین اطلاعاتی درباره برنامه‌های یک شرکت سهامی عام، جزئیاتی مربوط به اقدامات داخلی این شرکت را آشکار کرده و از کانال‌های رسمی منتشر می‌کند. اعضای هیات مدیره تسلا اما از اینکه هیچ اطلاعی درباره این تصمیم نداشته‌اند، عصبانی بودند. آنها تلاش کردند تا یک اعلامیه عمومی را علیه این جنجال‌ها منتشر کنند. اما ماسک در این مصاحبه گفت که اعضای هیات مدیره تسلا هیچ شکایتی درباره توییت او نداشتند.
او گفت: «به خاطر نمی‌آورم که هیچ واکنش خشمگینانه‌ای از مدیران دریافت کرده باشم». با این حال اما بلافاصله بعد از انتشار مصاحبه ماسک با نیویورک تایمز او از طریق سخنگوی شرکت تسلا اعلام کرد که یکی از مدیران ارشد این شرکت بعد از ارسال پیام توییتری‌اش در روز هفتم آگوست، با او تماس گرفته و او را متقاعد کرده که توییت دیگری درباره احتمال خصوصی‌سازی تسلا منتشر نکند، مگر اینکه با اعضای هیات مدیره درباره این موضوع صحبت کند.
ماسک در این مصاحبه اعلام کرد که از ارسال این پیام توییتری پشیمان نیست و هیچ برنامه‌ای برای توقف استفاده از پلت‌فرم‌های شبکه‌های اجتماعی ندارد. این در حالی است که بعضی از اعضای هیات مدیره تسلا اخیرا به ماسک گفته‌اند که باید فعالیت در توییتر را متوقف کرده و روی تولید خودرو و پرتاب موشک متمرکز شود. از طرفی گویا روند تحقیق کمیسیون اوراق بهادار و بورس جدی و شدیدتر شده است، تا جایی که ماسک و اعضای هیات مدیره تسلا احضاریه‌هایی از طرف این کمیسیون دریافت کرده‌اند و قرار است در هفته آینده برای ارائه توضیحاتی در این مورد با مقامات این کمیسیون جلسه‌ای داشته باشند. ایلان ماسک در طول این مصاحبه حالات روحی متفاوتی داشت. او اعلام کرد که اخیرا بیش از ۱۲۰ ساعت در هفته کار می‌کند و از سال ۲۰۰۱ -که به خاطر مالاریا بستری بود- تا حالا بیش از یک هفته مرخصی نداشته است. او میگوید: «بارها پیش آمده که سه یا چهار روز کارخانه را ترک نکرده‌ام و بیرون نرفته‌ام. در این سال‌ها نتوانسته‌ام آن‌طور که باید کنار فرزندان و دوستانم باشم».
در اینجا ناگهان گویا به خاطر احساساتش دیگر نتوانست به صحبتش ادامه بدهد. او روز بیست و هشتم ژوئن امسال ۴۷ ساله شده و گفت که تمام آن روز را در دفتر کارش بوده است؛ جملاتی که به سختی توانست آنها را بگوید. حتی دو روز بعد از آن‌که روز عروسی برادرش کیمبال بود، برای شرکت در مراسم به کالیفرنیا پرواز کرد اما بلافاصله سوار هواپیمای شخصی‌اش شد و به دفتر مرکزی تسلا برگشت. در همین جا دوباره صحبتش را متوقف کرد و بعد از کمی مکث گفت: «فکر می‌کنم بدترین روزهای کاری را پشت سر گذاشته‌ام، اما بدترین روزها در زندگی شخصی‌ام قرار است بیایند.»