اختلال GPS به دلیل درج اطلاعات اشتباه در دیتای دکل‌های مخابراتی
احتمالا از ساعات آغازین بامداد امروز، 20 شهریور ماه، شما یا برخی از آشنایانتان که تعامل بیشتری با سرویس‌های مکان یابی و نقشه‌های آنلاین دارید با مشکلی عجیب مواجه شدید. لوکیشن بسیاری از کاربران در این ساعات به اشتباه فرودگاه امام نشان داده می‌شد و در همین نقطه ثابت مانده بود. با اینکه این مشکل احتمالا در ساعات آینده برطرف شود ولی جای سوال برای بسیاری باقی ماند که قضیه از چه قرار است؟ آیا اختلالی داخلی به وجود آمده و یا مشکل از جای دیگری آب می‌خورد؟
گمانه‌ها و حدس‌های متعددی در این باره زده شده که هیچ کدام را نمی‌توان صد در صد درست دانست با این حال پیگیری‌های دیجیاتو نشان می‌دهد که احتمالا این مورد یک مشکل ساده مخابراتی بوده که به زودی برطرف میشود. «رسول آدینه وند» فعال حوزه تلکام از فرضیه خود می‌گوید که با اینکه نمی‌توان مهر تایید قاطع روی آن زد، ولی چندان دور از ذهن هم به نظر نمی‌رسد.
آدینه‌وند توضیح می‌دهد که این مشکل به خاطر اطلاعات اشتباه درج شده در دیتای دکل‌های مخابراتی بوده ولی اینکه چه اپراتوری دچار این اشتباه کوچک شده را هنوز نمی‌توان گفت. با توجه به گفته‌های او به نظر می‌رسد این مشکل فقط برای افرادی به وجود آمده که سیستم GPS موبایلشان روی حالت Mobile Network And GPS بوده و افرادی که صرفا از طریق GPS مکان یابی می‌کردند با مشکل مواجه نشدند. او در ابتدا با مثال‌های مختلف سعی می‌کند تا موضوع را برایمان جا بیندازد:
«مکان یابی در موبایل‌ها از این دو طریق صورت می‌گیرد و گاهی موارد گوگل و یا پلتفرم‌های دیگر با در آوردن موقعیت تقریبی دکل آنتنی که موبایل فرد به آن وصل شده، مکان تقریبی او را حدس می‌زند. یا مثلا اگر من به وای‌فای منزل خود وصل می‌شوم و همزمان به یک دکل آنتنی نزدیک، اگر همسایه‌ام آنلاین شود و اول سیگنال وای‌فای من را دریابد، با توجه به Mac Address وای‌فای من و دکلی که موبایلم بدان وصل شده، گوگل می‌تواند مکان تقریبی همسایه‌ام را حدس بزند.»
او تاکید می‌کند که اپراتورهای ایران در ID جهانی خود با نام 432 شناخته می‌شوند و هر یک هم با توجه به قوانین بین‌المللی کار می‌کنند. دکل‌هایشان هم Cell ID و LAC یا همان Location Area Code دارند وهر دکل فارغ از تجهیزات دیگری که به آن وصل شده یک BBU دارد که این اطلاعات در آن جا می‌گیرد:
«این BBUها به زبان XML نوشته شده و یک فایل با یک سری عدد و رقم است که Cell ID و LAC و موارد دیگری را به دکل می‌شناساند. این موارد دسترسی عمومی دارند و همه موبایل‌های وصل شده به دکل می‌توانند چنین اطلاعاتی را دریافت کنند که به موجب همین اطلاعات، مکان یابی هم می‌شوند. حتی در سیستم قضایی و پلیسی کشور هم از همین مساله برای پیدا شدن گوشی‌های مسروقه استفاده میشود.»
او می‌گوید که گوگل از طریق همین دیتاها مکان یابی را در حالت نت‌ورک انجام می‌دهد اما مشکلی که آدینه‌وند به آن اشاره می‌کند اینست که بسیاری از مواقع، پیمانکارهایی که با اپراتورها برای آپدیت دکل‌هایشان قرارداد می‌بندند، در نگاشتن این اطلاعات دقت کافی انجام نمی‌دهند و صرفا فایل قبلی را با ارقام جدید پر می‌کنند.
این فعال حوزه تلکام تاکید دارد که معمولا این آپدیت‌ها در ساعات خلوتی شبکه یعنی همان ساعت 3 صبح رخ می‌دهد، درست زمانی که این اختلال در کشور شروع شد، و احتمالا در آپدیتی که یکی از اپراتورها روی دکل‌ها انجام داده، به اشتباه اطلاعات دکل فرودگاه امام را به همه دکل‌های مخابراتی کپی کرده است:
«در این حالت سیستم عامل به اشتباه اسکریپت لوکیشن را می‌خواند و تصور می‌کند که برخی از موبایل‌های اپراتور به دکل نزدیک فرودگاه امام وصل هستند. البته تاکید می‌کنم که این مشکل در صورتی رخ داده که مکان‌یابی از طریق نت هم انجام شده باشد و نه صرفا GPS.»
آدینه‌وند همچنین به مشکل ساعات برخی گوشی‌ها هم اشاره می‌کند که ناخودآگاه تغییر یافته و می‌گوید که در این اسکریپت‌ها بحث زمان هم مطرح است که در حالت عادی روی +GMT 3.5 قرار دارد ولی احتمال دارد که این اعداد هم دستکاری شده و یا کپی اشتباهی روی آنها انجام گرفته که باعث این اشکالات زمانی در برخی گوشی‌ها شده است.
در نهایت به نظر می‌رسد مشکلی که امروز گریبانگیر بسیاری از افراد شده یک اشتباه مخابراتی بوده که ظرف ساعات آینده برطرف خواهد شد و یا به قول آدینه‌وند، خود سیستم عامل بعد از مشاهده انبوه این مقدار LAC به طور هوشمند پی می‌برد که این موضوع اشتباه است.
در هر صورت هیچ بیانیه‌ای تا لحظه نوشتن این خبر در این مورد از هیچ نهادی منتشر نشده ولی کارشناسان احتمال امنیتی بودن موضوع و یا دستکاری‌های داخلی در این زمینه را بعید می‌دانند و سناریوی فوق را موضوعی محتمل‌تر عنوان می‌کنند. با این حال هنوز هیچ چیز قطعی نیست و باید صبر کرد و دید آیا توضیحات دقیق‌تری ارائه خواهد شد یا خیر.