مشکلات حوزه ارتباطات ثابت ایران از نگاه فعالان بازار
در وضعیت فعلی کشور ما ۷۰ درصد ارتباطات بر بستر اینترنت سیار است و تنها ۳۰ درصد به ارتباطات ثابت برمی‌گردد. بر اساس آمار ۴۰ میلیون مشترک از ارتباطات 3G و ۲۲ میلیون از ارتباطات 4G و ۸ میلیون و هشتصد هزار نفر هم از اینترنت خط ثابت یا همان ADSL استفاده می‌کنند. البته متاسفانه ارتباطات ثابت در کشور ما همگی مبتنی بر ADSL هست و در این حالت باید گفت که متوسط سرعت هم ۵ مگابیت بر ثانیه است.
در برنامه ششم توسعه مقرر شده که هشتاد در صد خانوارها به متوسط سرعت ۲۰ مگابیت بر ثانیه دست پیدا کنند و رسیدن به این موضوع مساله چالش برانگیزی است، مساله‌ای که در نشست توسعه ارتباطات ثابت در حاشیه تلکام نوزدهم به آن پرداخته شد.
حذف آبونمان کار سازمان مخابرات را سخت می‌کند
«مجید صدری» با اشاره به مصوبه حذف آبونمان مخابرات آن را یک چالش عظیم برای سازمان مخابرات عنوان کرد و تاکید داشت که این حاشیه‌ها کار را بسیار سخت می‌کند.. او همچنین اذعان دارد که مخابرات در زمینه توسعه کمی عقب افتاده و دست همکاری را به بسیاری از شرکت‌ها از جمله سندیکای مخابرات دراز کرده‌اند تا این مساله را به درستی پیش ببرند:
«شرکت مخابرات ایران می‌تواند به عنوان یک محور در بسیاری از زمینه‌ها از جمله استارتاپ‌ها کمک کند و باعث جهش تلفن ثابت در کشور باشیم. ما قصد هم‌افزایی با تلفن همراه را داریم و تلاش داریم با اپراتورها از جمله همراه اول همکاری بیشتری داشته باشیم
اختلاف بسیار کم تعرفه حوزه اپراتورها و ثابت باعث شده که مردم تمایل زیادی به استفاده از خطوط ثابت و دیتای اینترنت ثابت نداشته باشند.همچنین قوانین حوزه ارتباطات باید برای همه به طور یکسان اجرا شود.»
او اشاره کرد که در کشور ما سرانه مصرف اینترنت ۶ گیگابایت برای هر نفر است، در حالی که استاندارد بین المللی ۲۰ گیگابایت تخمین زده میشود و این رقم در اروپا بیشتر هم میشود، «این موضوع نشان می‌دهد از استانداردهای جهانی دور هستیم.»
فیلترینگ تلگرام میزان مصرف اینترنت را پایین آورد
حسیان شانه ساز زاده رییس هیات مدیره گره شرکت های شاتل هم تاکید دارد که دیدگاه شرکت مخابرات نسبت به بخش خصوصی در زمان قدیم متفاوت بود و الان بسیار بهتر شده است:
«در حال حاضر برخی شهرها پایلوت پروزه FCP در آن اجرا میشود. دغدغه‌های شرکت مخابرات اینست: «هزینه‌های اپکس و کپکس ما به علت نرخ ارز بسیار افزایش پیدا کرده و تحریم‌ها هم واردات ما اثر گذشته است.»
شانه ساز زاده فیلترینگ را یکی از مشکلات اصلی شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت ذکر کرد و اذعان داشت ۲۵ تا ۳۰ درصد محتوای مصرفی از طریق تلگرام و همین مقدار هم در اینستاگرام وجود دارد: «با فیلترینگ تلگرام این مقدار بسیار کم شده و زمزمه‌های فیلترینگ اینستاگرام هم باعث میشود که نگران این شویم که باز سهم بزرگ دیگری از محتوا را از دست خواهیم داد.»
او باور دارد که فضای دانلود در کشور ما بسیار با دیگر کشورها متفاوت است: «در ترکیه آماری داریم برای هر نفر ۹۰ گیگ در ماه ولی در ایران این رقم در شرکت‌های بزرگ در بهترنی حالت ۳۰ گیگ خواهد بود. چون مصرف افزایش پیدا نکرده، امار و درآمد ما ثابت مانده اما هزینه‌ها بسیار بالاتر رفته است.»
اپراتورها عادلانه در بازار رقابت ظاهر نمی‌شوند
یوسفی زاده مدیرعامل آسیا تک نیز تکنولوژی موبایل را بسیار قوی دانست و ضمن احترام به این فناوری، جالش‌های مخابرات را بررسی کرد:
«قیمت تمام شده سرویس نسبت به قیمت فروشمان رابطه برعکس داشته است و در نهایت باعث شده که بخش اقتصادی کسب‌وکار ما به سود منتهی نشود. به عنوان مثال قیمت برق حدود ۷۳ درصد از سال ۹۰ بالا رفته ولی قیمت سرویس‌های اینترنتی حدود ۷۸ درصد کاهش داشته است، ضمن اینکه مقدار سرویسی که داده میشود چندین برابر شده است. »
او البته تاکید کرد که وزارت ارتباطات هم کاهش قیمت پهنای باند را داشته و از کمک‌های آنان غافل نماند اما باور دارد که این کمک ها چاره ساز نبوده و بسیاری از سرمایه‌گذاران رفتند: »مشتریان از صنعت اینترنت ثابت روی برمی‌گردانند و به سمت اپراتورها می‌روند.»
یوسفی زاده اشاره دارد که اپراتورها برای قیمت دیتا زیر نرخ مصوب تعرفه گذاری می‌کنند و تلویحا اشاره به دامپینگ قیمتی توسط آنان کرد که از نظر او برخلاف رسم و اصل مارکت و مبارزه در بازار رقابت است.
مدیرعامل آسیاتک مصوبه حذف آبونمان را تقصیر کمیسیون تنظیم و مقررات اعلام کرد و خواستار حل و فصل این موضوع توسط خود کمیسیون شد. او همچنین می‌گوید که اینترنت خیلی از هزینه‌های خانواده‌ها را کاهش داده از قبیل کتاب آنلاین خواندن، کاهش هزینه‌های حمل و نقل، کاهش خرید مدیاهای چون فیلم و بازی و.. و گران شدن نسبی اینترنت را برخلاف تصور عموم، بدون ایجاد فشار به هزینه‌های خانوار عنوان کرد.
مصرف در حوزه ثابت در دنیا ۴۰ برابر مصرف در حوزه اینترنت سیار است
فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات کشورمان نیز ورود رگولاتوری به این عرصه را چندان منطقی ندانست و تاکید داشت که نمی‌توان مردم را تشویق به استفاده از اینترنتی ضعیف‌تر یعنی اینترنت خط ثابت کرد و بسته‌های اینترنتی اپراتورها که مورد مقبولیت مردم شده را مسدود کرد:
«همین الان با افزایش اندک نرخ تعرفه بسته‌های اینترنتی همراه با اعتراضات گسترده مواجه شدیم و نمی‌توان بیشتر از این به مردم فشار آورد.»
رییس رگولاتوری کشورمان کمیسیون تنظیم مقررات را تنها نهاد رسمی قیمت‌گذاری سرویس‌های ثابت و دیگر موارد اعلام کرد. او البته حذف آبونمان را یک مصوبه دردسر ساز دانست و حذف آن را بی‌تاثیر در سبد خانوار کشور دانست: »شرکت مخابرات ایران Base تمام شبکه‌های مخابراتی است و نیاز به درآمدزایی از خودش دارد.»
در اوضاع فعلی نمی‌توان تعرفه‌ها را یکباره بالا برد
او معتقد است که کشش بازار در حال حاضر اجازه نمی‌دهد که تعرفه‌ها را دستکاری کرد و آنها را بالا برد اما تاکید می‌کند که در حال بررسی این موضوع هستند تا بتوانند همسو با اقتصاد ایران این امر را انجام دهند. جوشقانی باور دارد که باید بیشتر از اینکه روی بالا رفتن نعرفه تاکید کرد به کمک و سرمایه‌گذاری و تامین هزینه های سازمان‌ها و شرکت‌های ارتباطات ثابت کرد.
معاون وزیر ارتباطات نرخ بازگشت سرمایه را در روزهای اخیر در حوزه ثابت از ۵ سال به ۱۲ سال معرفی کرد و همین مساله را دلیل عدم تمایل سرمایه‌گذاران به فعالیت در این حوزه عنوان نمود. جوشقانی در نهایت بحث افزایش تعرفه را شدنی اعلام کرد اما آن را منوط به بررسی‌های بسیار زیاد دانست:
«اپراتورها در حال حاضر در ۷۰ درصد در آمد خود را از طریق دیتا تامین می‌کنند و سهم Voice به ۳۰ درصد تقلیل پیدا کرده است. نمی‌توان بخش مهمی از در آمد آنها را هم گرفت و باید سیاست دیگری را برگزید.»
اپراتورها سرویس دیتا را مفت عرضه می‌کنند
مهندس «حسین ریاضی» مدیرعامل مبین نت اما برخلاف دیگر حضار در این نشست باور دارد که چرخیدن چرخه اینترنت ثابت نیاز به یک هدف و انرژی دارد که امروزه شاهد آن نیستیم و مشکلات را ریشه‌ای تر خواند. او با اشاره به تاریخچه فعالیت‌های مخابرات گفت که پیش‌تر اتفاقات زیادی رخ داد تا شتابدهی به مخابرات کشور صورت بگیرد و درآمدزایی خوبی برای این سازمان رقم زد اما موارد مشابه را در سال‌های اخیر بسیار اندک می‌داند:
«با اینکه قرار بود بازار ۳۰ هزار میلیاردی مخابرات تبدیل به ۱۲۰ هزار میلیارد شود ولی این موضوع را با توجه به حمعیت و اوضاع اقتصادی فعلی ناممکن دانست. امروزه نه از VOD و نه MVNO نمی‌توان درآمدزایی کرد و بازاری برای سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها نمانده است. دامپینگ همه چیز را خراب کرده است و اپراتورها چون درآمد از Voice را هم دارند برایشان مهم نیست و سرویس دیتا را مفت عرضه می‌کنند.»