سوسن صادقی- میترا جلیلی – ایران : سیل بهاری امسال درد و رنج زیادی برای مردم به‌همراه داشت. هرچند همه تلاش کردند تا با همدلی، التیام بخش زخم هموطنان خود باشند ولی باید گفت آبادانی این مناطق علاوه بر اینکه زمانبر است به نوعی بودجه زیادی نیز لازم دارد و با توجه به شرایط فعلی کشور، رفع این مشکلات عملاً یک همبستگی ملی را می‌طلبد. در همین راستا شهروندان خارج از کشور نیز تمایل بسیاری برای کمک‌رسانی دارند اما تحریم‌ها یک مانع جدی برای ارسال کمک‌های نقدی محسوب می‌شود تا آنجا که هلال احمر کشور نیز اعلام کرده است به‌دلیل تحریم‌ها تاکنون حتی یک دلار کمک خارجی به حساب این سازمان واریز نشده است. در همین راستا به‌تازگی خبری در فضای مجازی بازتاب داشته که نشان می‌دهد فناوری توانسته تا حدودی این مشکل را برطرف کند. در متن این خبر به نقل از سایت دیجیتاتو آمده است: «عده‌ای از خارج نشینان کشور شروع به جمع‌آوری کمک‌های مردمی از طریق حساب‌های بیت‌کوین کرده‌اند؛ روشی که حالا بعد از چند روز باعث شده است تا رقمی حدود 68میلیون و 500هزار تومان به حساب جمعیت هلال‌احمر ایران واریز شود.» بازتاب این خبر این سؤال را مطرح می کند  که آیا زیرساخت‌های استفاده از این فناوری در کشور ما نیز آماده است؟اصولاً ارزهای دیجیتال چگونه می‌توانند کمک رسان سیل زدگان کشور باشند؟

 

بیت‌کوین در ایران

اما ماجرای ورود بیت‌کوین به موضوع سیل امسال چیست؟ به‌دنبال وقوع سیل، یکی از کارشناسان ارتباطات، مقیم خارج از کشور یک حساب بیت‌کوینی باز کرد و با اطلاع‌رسانی محدود، موفق شد مقداری بیت‌کوین به ارزش 68میلیون و 500هزار تومان را برای کمک‌رسانی به سیل زدگان کشور جمع‌آوری کند. این درحالی است که اگر جمعیت هلال‌احمر می‌توانست یک حساب بیت‌کوینی باز کند، مبلغ جمع‌آوری شده برای کمک‌رسانی بسیار بالاتر می‌رفت. گفتنی است حساب‌های بیت‌کوینی روی دیگری هم دارند و اگر جمع‌آوری کمک‌های مردمی از طریق بیت‌کوین به‌دست یک فرد معتمد صورت نگیرد احتمال کلاهبرداری و سوء‌استفاده از عواطف انسانی مردمی که به‌دنبال کمک‌رسانی به سیل زدگان هستند نیز وجود دارد، پس باید طبق ضوابطی مشخص این کمک‌ها جمع‌آوری شود. استفاده از بیت‌کوین در کشور، موضوعی نیست که تنها محدود به کمک‌رسانی در حوادثی همچون سیل، زلزله و… شود چرا که بسیاری معتقدند که بیت‌کوین می‌تواند در شرایط فعلی به ایران کمک ‌کند تا تحریم‌ها را دور بزند. به‌نظر می‌رسد این موضوع دغدغه مسئولان حوزه فضای مجازی در کشور نیز بوده است و در همین راستا ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی نیز گفته است: از بیت کوین استقبال می‌کنیم اما برای بیت کوین یا هر نوع ارز رمزنگاری شده دیجیتال دیگری باید قانون داشته باشیم. وی یادآور شده است: نگاهمان به بیت کوین مثبت است اما این به معنای نبود قوانین نیست و پیروی از قوانین شرط اساسی است. امیدوار هستیم تا بزودی سیاست‌های دولت درباره ارزهای رمزنگاری شده اعلام شود، ما نیز در شورای عالی فضای مجازی در حال تحقیق و بررسی مزایا و معایب پول‌های دیجیتالی جدید هستیم. وی همچنین پیش از این، از طی مراحل قانونی شدن واردات دستگاه‌های استخراج بیت کوین و ارز رمزنگار خبر داده بود.

 

ارزدیجیتال راه برون رفت از تحریم

سهیل نیکزاد کارشناس حوزه ارز دیجیتال به «ایران» گفت: هلال احمر هیچ نقشی در دریافت کمک‌های انسان دوستانه از طریق ارز دیجیتالی نداشت چون فعالیت آنها در این زمینه ممنوع است به همین علت چند بیت کوینر ایرانی اعلام آمادگی کردند که می‌توانند کمک‌های انسان دوستانه را از این طریق جمع‌آوری به ریال تبدیل و تحویل هلال‌احمر دهند که این اتفاق صورت گرفت. وی با بیان اینکه تنها راه کنونی دور زدن تحریم‌ها و انتقال پول، بیت‌کوین است گفت: متأسفانه خود بانک مرکزی جلوی این کار را گرفته است. دو سال پیش یک بیانیه بدون امضا و تأیید رئیس بانک مرکزی به سازمان‌ها ارسال و عنوان شد که حق ورود به ارز دیجیتالی را ندارند که در پیگیری‌ها نه بانک مرکزی و نه شورای پول و اعتبار تهیه بیانیه را به گردن نگرفت و حال مشخص نیست که چه کسی با ارسال آن بیانیه، سازمان‌ها را از فعالیت در زمینه ارز دیجیتالی ممنوع کرده است. این کارشناس ارز دیجیتال همچنین یادآور شد: با فشار فعالان، بانک مرکزی پیش‌نویسی را برای قانونی کردن ارز دیجیتال تهیه کرده است که در آن هم تنها خودش می‌تواند برای این کار اقدام کند و عملاً فعالیت 10 هزار بیت کوینر ایرانی غیرقانونی محسوب شده و مجرم شناخته می‌شوند. نیکزاد با بیان اینکه امریکا ما را تحریم کرد ولی نمی‌تواند در زمینه ارز دیجیتال کاری از پیش ببرد، گفت: تنها راه دور زدن تحریم‌ها استفاده از ارز دیجیتالی است ولی اکنون در این زمینه با خودتحریمی روبه‌رو هستیم و باید 3 هزار ساعت کار کنیم تا شاید بتوانیم به فعالیت دنیا در این حوزه برسیم از این‌رو دولت باید قانونی را تصویب و فعالیت در این زمینه را آزاد کند.

 

پیش‌نویسی برای فعال کردن ارز دیجیتالی

حسین اسلامی دیگر کارشناس ارز دیجیتال نیز دراین باره گفت: ارسال کمک‌های نقدی با استفاده از ارز دیجیتال، اتفاق خوبی بود که برای هلال احمر افتاد اما باید گفت امکان انتقال پول با مبالغ بالا برای کمک‌های انسان دوستانه و… وجود ندارد و با این روش، تنها امکان جابه‌جایی و انتقال پول‌های اندکی وجود دارد. این کارشناس با بیان اینکه در شرایط تحریم این حق برای کشور ما محفوظ است که برای بالا بردن کیفیت زندگی از تمام ابزارها مانند بلاک چین استفاده کنیم، یادآور شد: یکی از این ابزارها رمزارز است که تنها برای پرداخت و انتقال پول فرد به فرد (P 2 P) طراحی نشده و کارهای زیادی می‌توان با آن انجام داد. اسلامی افزود: ارز دیجیتالی تجربه جدیدی در سراسر جهان محسوب می‌شود و کشورها با بررسی مشکلات این ارز می‌خواهند از مواهب آن بهره‌مند شوند ولی بانک‌های مرکزی دنیا که کار قانونگذاری را بر عهده دارند نگاه واحدی به ارز دیجیتال ندارند. برخی از کشورها با آن مقابله می‌کنند، برخی دیگر به‌دنبال کنار آمدن با این ارزها و قانونمند کردن آن هستند و برخی دیگر نیز ارز دیجیتال را پذیرفته‌اند. وی افزود: اگر هلال احمر حساب ارز دیجیتال ندارد به این دلیل است که هنوز بانک مرکزی در حال تهیه پیش‌نویسی از قانونگذاری ارز دیجیتالی است. همین موضوع نشان می‌دهد که بانک مرکزی ارز دیجیتال را به رسمیت شناخته است ما نیز این پیش‌نویس را ملاحظه کرده و انتقادات خود را درباره آن عنوان کرده‌ایم به هرحال این مسأله نشان می‌دهد که بانک مرکزی آهسته آهسته در حال قدم برداشتن در این مسیر است. اسلامی یادآور شد: بستر استفاده از ارز دیجیتال در کشور برای استفاده عموم، به کندی در حال آماده شدن است، هرچند برخی بدون قانونگذاری بانک مرکزی، تجربه استفاده از ارزهای دیجیتالی را دارند ولی باید گفت که این افراد آسیب پذیر هستند. برای اینکه عامه مردم بتوانند از این ارزها استفاده کنند باید اطمینان خاطر ایجاد کرد که مرحله نخست آن تهیه قانون برای این ارزهاست و فکر می‌کنم در سال پیش رو شاهد اتفاق‌های خوبی در این زمینه باشیم.

 

سرعت بالا در تبدیل رمز ارز به ریال

محمد شرقی عضو هیأت مدیره انجمن بلاک چین کشور نیز گفت: برای انتقال رمز ارز به هلال احمر حتماً افرادی که این کار انسان دوستانه را انجام دادند احراز هویت شده‌اند ولی اگر با اطلاع رسانی، جمعیت زیادی بخواهند کمک کند حتماً باید سازوکار قانونی ایجاد شود.

شرقی افزود: استفاده از رمز ارزها در بسیاری از کشورها بخصوص کشورهای توسعه یافته یک مقوله شناخته شده است و قوانین مشخصی برای آن تعیین شده است. وی یادآور شد: زیرساخت در کشور وجود دارد ولی هنوز بحث احراز هویت‌ها عملیاتی نشده و این یکی از موانع حقوقی و قانونی به شمار می‌رود. وقتی احراز هویت نامشخص باشد گفته می‌شود امکان پولشویی وجود دارد از این‌رو تا مشکلات قانونی حل نشود و احراز هویت فرستنده و گیرنده مشخص نباشد، این کار دارای ریسک بالایی است. چون وقتی فردی مبلغ هنگفتی را حتی برای کمک‌های انسان دوستانه جمع‌آوری کند این سؤال پیش می‌آید که این همه پول از کجا آمده است؟

وی درباره مزایای رمزارز نیز گفت: رمزارزی مانند بیت‌کوین روی بستر اینترنت ارزشی را جابه‌جا می‌کند و این ارزش در بسیاری از کشورها قابل قبول و خارج از شبکه پرداختی رایج است. این رمزارز در عرض چند دقیقه در دنیا جابه‌جا می‌شود. هر یک بیت‌کوین از آنجاکه در بین رمزارزها دارای امنیت بالا بوده و مقبول جامعه عمومی است، اکنون 5 هزار دلار ارزش دارد و اگر در کمتر از 10 دقیقه بتوان 10 بیت‌کوین را جابه‌جا کرد، 100 هزار دلار می‌شود. تبدیل سریع آن به ریال با قیمت ارز کنونی در کشور مبلغ بالایی خواهد بود و می‌توان با آن کارهای زیادی انجام داد. شرقی افزود: به‌دلیل محدودیت حجم بیت‌کوین، نوسان ارزش این رمزارز بسیار بالاست به‌طوری که ممکن است در یک هفته ارزش آن روند صعودی به خود بگیرد و به 7 هزار دلار برسد و هفته دیگر روند نزولی داشته باشد و 3 هزار دلار شود از این‌رو سرعت در نقل و انتقال آن، حرف اول را می‌زند.

عضو هیأت مدیره انجمن بلاک چین کشور با بیان اینکه عدم رونق ارز دیجیتال در کشور تنها به‌دلیل نبود قانونگذاری است، گفت: افرادی هم که در این حوزه ورود کرده‌اند ریسک می‌کنند. به‌گفته وی در ایران چند صرافی بدون مجوز، بیت‌کوین را به ریال تبدیل می‌کنند، بنابراین اگر قانونگذاری شود می‌توان با اطمینان خاطر در این زمینه فعالیت کرد.