نسل پنجم شبکه ارتباطی کشور آماده جذب سرمایه گذار است
«نسل پنجم ارتباطی (5G) بعد از تدوین نقشه راه، آماده سرمایه‌گذاری مشترک برای اجرای پایلوت و تست است.» این خبری است که به تازگی «رقیه جدا» مجری طرح نسل پنجم شبکه ارتباطی آن را رسانه‌ای کرد. در پی اعلام این خبر ، روزنامه ایران به سراغ مجری این طرح رفت و درباره جزئیات این نقشه راه به گفت‌و‌گو نشست که می‌خوانید.
گفته میشود تدوین نقشه راه نسل 5 ارتباطی کشور به پایان رسیده و پژوهشگاه به‌دنبال جذب سرمایه‌گذار است به‌عنوان اولین سؤال در خصوص این نقشه راه توضیحی ارائه دهید.
معاونت برنامه و بودجه وزارت ارتباطات، طرح تحقیقاتی تدوین نقشه راه نسل پنجم ارتباطی را به پژوهشگاه وزارت ارتباطات سپرد تا در نقشه راه ابتدا وضعیت زیرساختی کشور را سنجیده و سپس ارزیابی کنیم که اکنون دنیا در G5 در چه مرحله‌ای است تا با بررسی تمام زمینه‌ها (چشم انداز، تدوین قوانین و مقررات حقوقی و رگولاتوری، بررسی سرویس‌ها و کاربردها بر بستر 5G، ایجاد و توسعه زیرساخت‌های لازم برای امنیت سیستم ارتباطی، شناسایی پایلوت، تعیین شرکت همکار و مشخص کردن الزامات برای پیادهسازی پایلوت)، نسل 5 را به‌صورت آزمایشی در کشور اجرا کنیم. تدوین نقشه راه این فناوری به‌عنوان یکی از محورهای تعریف شده از طرف وزارت ارتباطات توسط پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات از خرداد ۹۵ آغاز و در اردیبهشت ۹۶ به پایان رسید و در ادامه طرح نیز پروژه پیشنهاد مقررات رگولاتوری برای ارائه خدمات، به کارفرمایی سازمان رگولاتوری از تیرماه ۹۶ تا اسفند ۹۷ در این پژوهشگاه به انجام رسید. از این‌رو اکنون نسل پنجم ارتباطی آماده جذب سرمایه‌گذار برای راه‌اندازی آزمایشی آن است.
این نقشه راه با چه نگاهی تهیه شده چراکه کارشناسان معتقدند تهیه نقشه راه نسل پنجم شبکه‌های ارتباطی، نگاه نوینی را می‌طلبد و نباید با نگاه 20 سال پیش تدوین شود؟
فناوری 5G به‌عنوان یک فناوری نوین و تحول‌آفرین، دارای ابعاد مختلفی است و به تمامی این جوانب در تهیه نقشه راه 5G توجه شده است. در همین راستا سعی کردیم با نگاه نو، ضمن مطالعات تطبیقی نه تنها اهداف و اقدام‌های کشورهای مختلف را بررسی کنیم، بلکه تلاش کردیم با توجه به اسناد ملی و بالادستی و ویژگی‌های کشور خود، اهداف و نقشه‌ای متناسب آن تعریف کنیم.
کدام کشورها در راه‌اندازی این نسل ارتباطی پیشرو هستند؟
کشورهایی همچون کره‌جنوبی، چین و امریکا در حوزه 5G پیشرو هستند و نمونه‌هایی از پیاده‌سازی‌های آن به‌صورت پایلوت در کره‌جنوبی و امریکا انجام شده است. ما نیز در تدوین نقشه راه فناوری 5G، برنامه‌های کشورهای دیگر را مد نظر قرار داده و اقدام‌های آنها را نیز مطالعه کردیم اما در نهایت نقشه راه تدوین شده مطابق الگوی متناسب با کشور خود را تهیه کردیم.
وضعیت راه‌اندازی نسل پنجم ارتباطی در منطقه ما چگونه است؟
بسیاری از کشورهای منطقه از جمله بحرین، عربستان، امارات متحده و ترکیه برای ایجاد پایلوت در کشورهای خود برنامه‌ریزی کرده‌اند تا بتوانند شبکه 5G را پیاده کنند.
آیا کشور ما این پروژه را بموقع آغاز کرده است؟
بله. خوشبختانه کشور ما نیز بموقع در این راه قدم گذاشته است. از حدود سه سال پیش اقدام‌های مختلفی برای آشنایی، بستر سازی، حوزه‌های پژوهشی، رگولاتوری و اپراتوری آغاز شده است. ولی نکته مهم این است که نباید در اقدام‌های بعدی مانند بسترسازی‌های لازم برای راه‌اندازی نسل پنجم ارتباطی، تأخیر ایجاد شود، چرا که اکنون مطالعات لازم انجام و نقشه راه تدوین شده بنابراین اگر تمام اقدام‌های انجام شده عملیاتی نشود، به‌طور حتم از رقبا عقب می‌مانیم.
در حال حاضر برای اجرایی شدن این نقشه راه به‌صورت پایلوت برای سرمایه‌گذاری و پیادهسازی بستر تست 5G اعلام آمادگی کرده اید؟ آیا می‌خواهید راه‌اندازی پایلوت را به بخش خصوصی بسپارید؟
برای پیادهسازی پایلوت و تست 5G در کشور در گام اول باید بخش خصوصی و دولتی هر دو با هم در راه‌اندازی آن مشارکت داشته باشند. به همین دلیل در این میان بخش خصوصی پلتفرم‌ها را ایجاد کرده و بسترها را آماده می‌کند. درعین حال، بخش دولتی نیز ضمن تشویق صنایع مختلف برای ورود به این نسل ارتباطی، زمینه‌های لازم را نیز برای آشنایی صنایع با آن و مزایای این فناوری و بهرهبرداری بموقع از آن را فراهم می‌آورد.
آیا تمام زیرساخت‌های راه‌اندازی این نسل ارتباطی در کشور مهیا است؟
به‌طور کلی زیرساخت‌های لازم برای راه‌اندازی نسل پنجم را می‌توان از دو جنبه فنی و غیرفنی بررسی کرد. از نظر فنی اقدام‌های خوبی از سوی شرکت ارتباطات زیرساخت، اپراتورهای تلفن همراه، رگولاتوری و سازمان فناوری اطلاعات در جریان است. اما در بخش غیرفنی نیاز به اقدام‌های گسترده‌تر و جدی‌تری وجود دارد، چرا که باید زمینه بهرهبرداری از این فناوری نوین را برای صنایع فراهم کنیم به‌همین دلیل باید صنایع را با این فناوری نوین آشنا کرده و ایجاد انگیزه کنیم.
استانداردهای مورد نیاز برای راه‌اندازی این نسل ارتباطی در کشور چیست؟
فناوری G5 علاوه بر ویژگی‌های مختص خود، این قابلیت را دارد که فناوری‌های پیش از خود را نیز تجمیع کند. در بخش فنی معمولاً استاندارد خاصی در کشور تدوین نمی‌شود و اپراتورها و فروشندگان محصولات G، از استانداردهای بین‌المللی تبعیت کرده و آنها را رعایت می‌کنند. مثلاً نسخه 15 از مؤسسه 3GPP (به‌عنوان یک مؤسسه بین‌المللی که در زمینه استانداردسازی ارتباطات سیار فعالیت می‌کند)، به استانداردهای فنی G5 می‌پردازد. از سوی دیگر برخی ویژگی‌های فناوری 5G از جمله برش شبکه، اشتراک‌گذاری، مدیریت منابع و… نیازمند مقررات‌گذاری حاکمیتی خاصی هستند و باید پیش از ورود G5 نسبت به تدوین مقررات خاص آنها اقدام شود.
متأسفانه در اکثر مواقع ابتدا تکنولوژی وارد کشور میشود و بعد مسئولان به فکر مقررات‌گذاری می‌افتند. آیا قوانین و مقررات نسل پنجم ارتباطی پیش از استفاده از آن در کشور نوشته شده است؟
قطعاً برای اینکه از فناوری نسل پنجم ارتباطی بدرستی و بهینه استفاده شود ضرورت دارد برای رفع مشکلات پیش رو، مقررات آن نیز در کشور پیش از پیادهسازی تدوین شود. البته باید گفت وزیر ارتباطات به بخش مقررات‌گذاری توجه ویژه دارند به‌همین دلیل با تأکید و رهنمودهای ایشان بخش حاکمیتی و رگولاتوری از مدتی قبل به مقررات‌گذاری حوزه نسل پنجم ارتباطی ورود کرده تا مقررات مربوط به این حوزه را نهایی کند.
چه سرویس‌هایی می‌توانند از نسل پنجم ارتباطی استفاده کنند؟
راه‌اندازی نسل پنجم ارتباطی تنها منوط به راه‌اندازی دستگاه‌های متصل مانند اینترنت اشیا نیست، بلکه شامل طیف گسترده‌ای از دیگر سرویس‌ها مانند پهن باند تلفن همراه و سرویس‌هایی با تأخیر بسیار کم و قابلیت اطمینان بسیار بالا است. این نسل ارتباطی در هر سه حوزه سرویس وارد شده و با ارائه این سرویس‌ها در صنایع ارزش‌آفرینی خواهد کرد.
آیا بازار استفاده از نسل پنجم ارتباطی در کشور وجود دارد و در این زمینه، پژوهشگاه، تحقیقات لازم را انجام داده است؟
در پروژه‌های تحقیقاتی که در پژوهشگاه ارتباطات به انجام رسیده، بازار 5G به‌عنوان یک محور مهم مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج حاکی از آن است که این نسل ارتباطی بازار بسیار مناسبی در صنایع دارد و درآمدهای زیادی برای اپراتورها و ارزش افزوده قابل توجهی برای کشور در پی خواهد داشت. البته باید گفت فناوری و بازار در کنار هم رشد می‌کنند. به عبارتی بازار فناوری را پیش خواهد برد و فناوری نیز بازار را ارتقا خواهد داد. برای مثال در حوزه تاکسی‌های اینترنتی، فناوری‌های اینترنت و تلفن همراه برای سالیان متمادی وجود داشتند اما هنگامی به سطحی از بلوغ رسیدند که کسب وکار تاکسی‌های اینترنتی شکل گرفت. به همین دلیل وقتی نسل پنجم ارتباطی در کشور راه‌اندازی شود بعد از به بلوغ رسیدن بازار آن نیز ایجاد خواهد شد.
در گفت‌و‌گویی به استفاده از این نسل ارتباطی در بحران‌ها مانند سیل و زلزله اشاره کردید با راه‌اندازی نسل پنجم شبکه‌های ارتباطی چه اتفاقی در بحث مدیریت بحران می‌افتد؟
یکی از کاربردهای این فناوری، ارائه هشدارهای بموقع و لازم در شرایط بحرانی است. با به‌کارگیری این نسل ارتباطی می‌توان اطلاعات بیشتری از رخدادها و حوادث را جمع‌آوری کرد و این فناوری کمک خواهد کرد تا سرویس‌های اینترنت اشیا از حالت جزیره‌ای به حالت یکپارچه سوق داده و مدیریت یکپارچه منابع محقق شود.
کارشناسان از انجام جزیره‌ای کارها نگران هستند. آیا در نقشه راه این نسل ارتباطی به این موضوع نیز توجه شده است؟
بله. اصولاً هدف از تهیه نقشه راه این است که اقدام‌های مختلفی که برای یک موضوع انجام میشود، همه یک هدف مشترک داشته و همگرا باشند. در تهیه نقشه راه 5G به این نکته نیز تأکید شده است و برای بهرهبرداری حداکثری از مزایای این نسل ارتباطی لازم است همه بخش‌ها در کنار هم باشند و با همکاری یکدیگر به سمت این فناوری نوین گام بردارند. در همین راستا پیشنهاد‌هایی مانند تشکیل کمیته‌های راهبری و بین‌بخشی با مشارکت همه ذینفعان ارائه شده تا اقدام‌های برنامه‌ریزی‌شده، با همکاری همگان پیش برود. به‌عنوان مثال باید پایلوت‌ها و بسترهای تست به‌صورت یکپارچه با مشارکت بخش خصوصی، حاکمیتی و صنایع پیاده سازی شود.
کارشناسان معتقدند برای کاربردی کردن نسل پنجم ارتباطی، باید محصولاتی از این دست نیز تولید شود تا بتوان از آن در کشور استفاده کرد. تولید محصول برای استفاده از این نسل ارتباطی در کشور چگونه است؟
یکی از ویژگی‌های مهم این نسل ارتباطی این است که شبکه‌ها بیش از پیش به سمت نرم‌افزاری‌شدن (مثلاً از طریق مجازی‌سازی و فناوری ابری) حرکت می‌کنند. این ویژگی فرصت خوبی در اختیار ما می‌گذارد تا بتوانیم در داخل کشور نیز در حوزه G5 فعالیت کنیم، چراکه فاصله ما با کشورهای پیشرو در زمینه سخت‌افزارنسبتاً زیاد است اما با نرم‌افزاری شدن تجهیزات شبکه، امکان همکاری با نهادهای بین‌المللی مرتبط نیز میسر میشود.