جای خالی محتوا در شبکه ملی اطلاعات
تولید محتوا در شبکه ملی اطلاعات مغفول مانده است.
به گزارش عصر ارتباط، بدون شک بزرگ‌ترین ارزش شبکه ملی اطلاعات به محتوایی است که در آن عرضه خواهد شد. رضا تقی‌پور، وزیر فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز در زمان راه‌اندازی فاز نخست شبکه ملی اطلاعات در مهر‌ماه امسال گفت: «با این‌که در زیرساخت‌ها پیشرفت خوبی داشتیم، اما در زمینه محتوا حق مطلب ادا نشده است.»
فقر محتوا در فضای وب فارسی مسئله‌ای نیست که به‌تازگی آشکار شده باشد و این در شرایطی است که مراکز و شرکت‌های متعدد تولید محتوا در بخش خصوصی و دولتی مانند کنسرسیوم محتوای ملی، مجتمع تولید و صادرات محتوای الکترونیکی (تصما)، موسسه فرهنگی و اطلاعرسانی تبیان، موسسه تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و ... فعالیت می‌کنند که یا محتوای دیجیتالی دارند یا محتواهایشان امکان دیجیتالی‌شدن دارد. اما این مراکز تاکنون هیچ فراخوانی برای مشارکت در بخش محتوایی شبکه ملی اطلاعات دریافت نکرده‌اند؛ هرچند برخی نیز معتقدند با راه‌اندازی این شبکه کاربران خودشان به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان محتوا تبدیل می‌شوند و نباید از این مسئله دل‌نگرانی داشته باشیم.
تبیان تامین‌کننده خوراک محتوایی استاندارد
موسسه فرهنگی و اطلاعرسانی تبیان با ثبت آمار میانگین روزانه 700 تا 800 هزار بازدیدکننده یکی از مدعیان تولید محتوای مجازی در فضای وب فارسی است که گستره فعالیت‌هایش را از طریق همکاری با کنسرسیوم محتوای ملی و مجتمع تصما توسعه داده است.
علیرضا طالب‌پور، مدیرعامل موسسه فرهنگی و اطلاعرسانی تبیان با انتقاد از نبود حمایت از تولیدکنندگان محتوا در کشور به شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد و تبیان را یکی از تامین‌کنندگان اصلی محتوای این شبکه دانست و افزود: «با اين‌كه بزرگ‌ترين ارزش شبكه ملي اطلاعات به محتوايي است كه در آن عرضه مي‌شود و با وجود شعارهايي كه تا كنون در زمينه شبكه ملي اطلاعات و حمايت از توليد محتواي ملي و بومي داده‌شده، ما به‌عنوان بزرگ‌ترين توليدكننده محتوا و سرويس‌هاي ملي در كشور از هیچ‌گونه حمایتی برخوردار نیستیم.»
مدیرعامل موسسه فرهنگی و اطلاعرسانی تبیان با بیان این‌که لازمه شبكه ملي اطلاعات محتواست و تا زماني كه پول پرداخت نشود محتوايي توليد نمي‌شود، گفت: «در حال حاضر يك STM1 محتوا به فضای مجازی ارسال مي‌كنيم، كاربران اين محتوا را دریافت می‌کنند و به وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات برای فراهم کردن امکان دسترسی پول پرداخت می‌کنند. از سوی دیگر، ما نیز به‌عنوان تولیدکننده محتوای مجازی برای داشتن پهنای باند مورد نظر به وزارتخانه پول می‌دهیم، درحالی‌که تبیان و دیگر موسسات تولیدکننده محتوا علاوه بر این‌که نباید پولی پرداخت کنند، باید در سود حاصله نیز شریک شوند؛ مانند اتفاقی که میان اپراتورها و شرکت‌های تولیدکننده محتوا رخ داده است.»
به گفته او، تبیان اکنون مدعی مشارکت در سود نیست اما انتظار دارد به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده محتوای ایرانی و اسلامی در کشور که خوراک اصلی محتوایی شبکه ملی اطلاعات را تامین خواهد کرد، مورد حمایت قرار گیرد.
محتوا با فراهم شدن دسترسی تولید می‌شود
رضا باقری‌اصل، مدیر کمیته حقوقی شبکه ملی اطلاعات اما با تاکید بر این‌که تولید محتوا برای شبکه ملی اطلاعات وظیفه‌ای نیست که تنها به عهده دولت و دستگاه‌های اجرایی کشور باشد، گفت: «تمامی افرادی که به شبکه ملی اطلاعات دسترسی داشته باشند به‌طور بالقوه می‌توانند تولیدکننده محتوا باشند و در قانون نیز به‌صراحت دستگاه‌های اجرایی و واحدهای تابعه را به همراه کسب و کارها و 60 درصد خانوارها را ملزم کرده تا پایان برنامه پنجم توسعه به شبکه ملی اطلاعات متصل شوند.»
باقری اصل با مثال زدن فیس‌بوک به‌عنوان یک شبکه اجتماعی موفق و مطرح در دنیا که کاربرانش آن را توسعه دادند، گفت: «با مهیا شدن زیرساخت‌ها ناخودآگاه افرادی که به شبکه دسترسی دارند نسبت به تولید محتوا و توسعه شبکه اقدام می‌کنند و با توجه به این‌که شبکه ملی اطلاعات سرویس‌محور است نباید نسبت به تهیه و تولید محتوا برای آن نگرانی داشته باشیم؛ مسئله اصلی تامین زیرساخت‌هاست.»
باقری‌اصل، نبود زیرساخت و مراکز داده را نقطه ضعف اصلی این پروژه دانست و گفت: «با وجودی‌که مراکز داده رکن اصلی شبکه ملی اطلاعات به‌شمار می‌روند، اما تاکنون هیچ مرکز داده‌ای راه‌اندازی نشده و در صورت تولید محتوا نیز، جایی برای قرار دادن آن وجود ندارد. مراکز داده موجود نیز ظرفیت بالایی ندارند.»
او با اشاره به این مسئله که به‌رغم این‌که هماهنگی در حوزه الکترونیکی آسان‌تر است، اما اکنون بزرگ‌ترین خلأ این حوزه هماهنگی است، گفت: «کلیه کتاب‌های کشور، داده‌های با ارزش غیرطبقه‌بندی دولت، آرشیو صدا و سیما، محتوای چندرسانه‌ای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مانند فیلم‌ها و انیمیشن‌ها و نرم‌افزارهای اطلاعرسانی مجوزدار در زمره محتواهای کشور به حساب می‌آیند که یا دیجیتالی هستند یا محتوای فیزیکی هستند که می‌توانند دیجیتالی شوند این نیز مستلزم امضای تفاهم‌نامه و هماهنگی میان سازمان‌ها و نهادهاست.»
محتوا را دريابيم
سعید سالاریان، قائم مقام شورای عالی اطلاعرسانی و یکی از فعالان تولید محتوای دیجیتال در کشور با بیان این‌که حوزه محتوا مغفول مانده است، گفت: «با وجود اقدامات زیادی که انجام شده، انتظارات را برآورده نکرده است؛ هرچند در حوزه محتوای اسلامی و انسانی مراکزی مانند مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی فعالیت‌های گسترده‌ای داشته است. اما در دیگر حوزه‌ها نیز کمبود احساس می‌شود.»
او در ادامه به طرح پیشنهاد برای تامین اعتبار تولید محتوا پرداخت و افزود: «ارائه‌دهندگان زیرساخت‌ها باید از محل درآمد بخشی را برای تولید محتوا صرف کنند یا این‌که دولت هنگام ارائه مجوز، آن‌ها را ملزم کند که 10 تا 20 درصد درآمد حاصل را برای تولید محتوا صرف کند. در این صورت حجم بالایی از محتوا تامین می‌شود.»