رئیس سازمان فضایی ایران: امسال سه ماهواره ناهید ۱، ظفر و پارس ۱ بر مدار قرار می‌گیرند
رئیس سازمان فضایی ایران، از مهم‌ترین اولویت‌های این سازمان در دولت دوازدهم را صنعتی و کاربردی کردن فناوری فضایی دانست و ابراز امیدواری کرد امسال سه ماهواره ناهید 1، ظفر و پارس 1 در مدار قرار گیرند.
مرتضی براری به مناسب هفته دولت، درباره اقدامات و برنامه‌های سازمان فضایی در دولت دوازدهم با تأکید بر اینکه در دولت دوازدهم سازمان فضایی سه محور اصلی را به‌عنوان اولویت خود تعریف کرده بود، گفت: محور نخست توسعه زیرساخت‌های فناوری‌های فضایی در بالادست صنعت فضایی، محور دوم توسعه کاربردهای فناوری فضایی در بخش پایین‌دست و محور سوم حفظ منافع جمهوری اسلامی در حوزه فضایی در مجامع بین‌المللی بوده است.
وی افزود: برای فعال کردن محورهای اول و دوم، تلاش داریم از ظرفیت‌های بخش خصوصی چه در توسعه بخش بالادست صنعت فضایی و چه در توسعه کاربردهای فناوری فضایی در بخش پایین‌دست این صنعت استفاده کنیم.
دغدغه سازمان فضایی تبدیل فناوری فضایی به صنعت است
رئیس سازمان فضایی با تأکید بر اینکه هر صنعت رو به رشد نیازمند وجود بازار است گفت: مهم‌ترین دغدغه ما در حوزه توسعه فناوری فضایی، تثبیت فناوری فضایی و تبدیل آن به صنعت است. در همین راستا تلاش داریم که بستر لازم برای ورود بخش خصوصی هم در بالادست و هم در پایین‌دست صنعت فضایی فراهم شود تا این صنعت را تبدیل به یک صنعت کاربردی کنیم.
وی افزود: حوزه فضایی که در سند نقشه جامعه علمی کشور بالاترین جایگاه را دارد از نیروی انسانی زبده‌ای برخوردار است که با فراهم کردن بسترهای لازم علاوه بر ایجاد اشتغال و کارآفرینی برای این نیروها، جامعه می‌تواند از ثمره فناوری فضایی بهره‌مند شود.
فراخوان مناقصه ساخت و پرتاب ماهواره
براری در ادامه بابیان اینکه رویکرد سازمان فضایی، صنعتی سازی فناوری فضایی است گفت: برای اینکه فناوری‌های فضایی صنعتی سازی شود، تلاشمان این است که از ظرفیت بخش خصوصی در کل زنجیره صنعت فضایی استفاده کنیم. به همین خاطر برای شناسایی پیمانکار جهت طراحی، ساخت و تحویل در مدار ماهواره‌های سنجش‌ازدور اپتیکی و راداری، فراخوان مناقصه اعلام کرده‌ایم.
وی افزود: تاکنون اکثر ماهواره‌های ما در مراکز تحقیقاتی و مراکز دانشگاهی و پژوهشگاه‌ها طراحی و ساخته می‌شد اما بر اساس رویکرد جدید، برنامه داریم که دانشگاه‌ها در توسعه فناوری فضایی ادامه فعالیت داشته باشند و ساخت ماهواره را به بخش خصوصی واگذار کنیم.
رئیس سازمان فضایی ادامه داد: بر این اساس امیدواریم در راستای صنعتی سازی فناوری فضایی، فناوری‌هایی که در یک دهه گذشته در دانشگاه‌ها به آن دست پیداکرده‌ایم با تعامل دانشگاه و شرکت‌های خصوصی بزرگ، تثبیت شود و در آینده نزدیک شاهد قرارگیری ماهواره‌های عملیاتی در مدار و بالطبع توسعه زیرساخت‌های بومی فضایی باشیم.
صنعت فضایی پیشران توسعه
براری با تأکید بر اینکه در بخش پایین‌دست نیز هدف سازمان فضایی کاربردی کردن صنعت فضایی است گفت: برای توسعه فضایی ما نیاز داریم که جامعه از ظرفیت و فواید این فناوری آگاه شود. به همین دلیل در دولت دوازدهم کاربردی کردن فناوری فضایی در اولویت قرار گرفت و تلاش داشتیم که این فناوری برای جامعه ترویج شود و این ترویج منجر به توسعه بازار فضایی شود.
وی افزود: امروزه صنعت فضایی به یکی از پیشران‌های توسعه و ابزارهای رفاه اجتماعی تبدیل‌شده است. اقتصاد فضا رشد 6 و نیم برابری متوسط اقتصاد جهان را دارد. این رشد هم ناشی از رشد کاربردهای صنعت فضایی است. زمانی صنعت فضای تنها مظهر اقتدار یک کشور بود اما در یک دهه گذشته این صنعت علاوه بر اقتدار به یک حوزه اقتصادی بسیار جذاب تبدیل‌شده است. به‌طوری‌که امروزه در جهان 76 درصد اقتصاد این صنعت توسط بخش خصوصی مدیریت میشود. این مسئله بیانگر آن است که صنعت فضایی در جوامع کاربردی شده است و در رفاه اجتماعی و توسعه نقش به سزایی پیداکرده است.
رئیس سازمان فضایی ادامه داد: امروزه صنعت فضایی در خدمات شهری، کشاورزی، هواشناسی، مدیریت بلایای طبیعی، محیط‌زیست و… نقش‌آفرینی می‌کند. به همین دلیل ما نیز هم‌راستا با کشورهای پیشرو در صنعت فضایی در این مسیر گام برداشته‌ایم و توانسته‌ایم فناوری‌های فضایی را در حوزه عمومی کاربردی کنیم.
براری تصریح کرد: پیش‌ازاین بخش فضایی کاملاً در اختیار دولت بود. امروزه کشورها بسترهای لازم را برای ورود و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی فراهم می‌کنند. در همین راستا یکی از اولویت‌های ما در دولت دوازدهم بسترسازی برای ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به این حوزه بوده و بر همین اساس، پروانه فعالیت اپراتورهای ماهواره‌ای را تصویب کردیم که تاکنون چندین شرکت بزرگ، درخواست دریافت این پروانه را ارائه کرده‌اند. همچنین پروانه فعالیت اپراتور ماهواره‌های سنجشی نیز تکمیل‌شده است که در حال طی فرآیند تصویب است.
وی ادامه داد: اساساً یکی از اتفاق‌های مهمی که در دولت دوازدهم در صنعت فضایی کشور رخ داد ورود استارتاپ‌ها و افراد خلاق و کارآفرین به این حوزه بود. به‌طوری‌که در بالادست صنعت فضایی اجازه سرمایه‌گذاری و ورود بخش خصوصی داده‌شده و در پایین‌دست این صنعت هم با آزادسازی داده‌های ماهواره‌ای امکان فعال شدن استارتاپ‌ها در این حوزه فراهم‌شده است.
بخش پایین‌دست صنعت فضایی با آزادسازی داده‌ها
رئیس سازمان فضایی تأکید کرد: در مرکز ماهدشت سازمان فضایی بیش از 40 سال، داده‌های ماهواره‌ای دریافت و ذخیره‌سازی شده است. برای توسعه کاربردهای فناوری فضایی، این داده‌ها می‌تواند نقش قابل‌توجهی ایفا کنند. این اتفاق در دولت دوازدهم افتاد و با آزادسازی داده‌ها، بخش پایین‌دست صنعت فضایی رونق ویژه‌ای پیداکرده است. امروز شعار سازمان فضایی، داده‌ها از ما خدمات از استارتاپ‌ها است.
وی تصریح کرد: بر پایه همین رویکرد نیز تعداد زیادی از استارتاپ‌ها در حوزه فضایی در حال شکل‌گیری و ارائه خدمات به بخش‌های مختلف هستند و امیدواریم همان‌طور که در صنعت فضایی دارای اقتدار علمی هستیم و توانسته‌ایم رتبه 11 را در جهان کسب کنیم، بتوانیم این اقتدار علمی را تبدیل به اقتدار اقتصادی در حوزه فضایی کنیم.
براری ادامه داد: در محور سوم اولویت‌های سازمان فضایی یعنی حفظ منافع جمهوری اسلامی در صنعت فضایی در مجامع بین‌المللی هم تلاش کردیم در دولت دوازدهم در مجامع بین‌المللی حضور مؤثر داشته باشیم و در همین راستا سال گذشته در سازمان ملل به‌عنوان هماهنگ‌کننده گروه 77 انتخاب شدیم و سعی کردیم با افزایش تعاملات و همکاری با کشورهای عضو کمیته استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو، موارد مدنظر ایران در سند ده‌ساله پایداری بلندمدت فعالیت‌های فضایی لحاظ شد.
رئیس سازمان فضایی در ادامه با اشاره به پرتاب دو ماهواره در سال گذشته و تأکید بر اینکه در مدار قرار نگرفتن آن‌ها را شکست نمی‌دانیم گفت: ما در حوزه فضایی متکی به توان بومی و دانش متخصصان داخلی هستیم؛ بنابراین در این مسیر هر نوع فرایندی که با آن مواجه می‌شویم یک موفقیت محسوب میشود. چراکه با هر تجربه به توان و دانش جدیدی دست پیداکرده‌ایم.
وی افزود: ما پیش‌ازاین موفق شده بودیم ماهواره نوید را در مدار 250 کیلومتر سطح زمین قرار دهیم که سال گذشته با پرتاب ماهواره پیام تلاش داشتیم آن را به مدار 500 کیلومتر تزریق کنیم که خوشبختانه ماهواره و ماهواره‌بر به مدار 500 کیلومتری هم رسید، اما برای در مدار قرار گرفتن در بعضی پارامترها ازجمله گرمای بیش‌از اندازه نتوانست در این مدار قرار گیرد؛ اما همان پرتاب برای ما به یک تجربه فوق‌العاده تبدیل شد.
شناسایی مشکلات بخش برای پرتاب ماهواره
براری ادامه داد: بعد از دو پرتاب سال گذشته، سریعاً یک کمیته کاری بین تیم ساخت ماهواره و ماهواره‌بر، تشکیل و مشکلات بخش شناسایی و رفع شد و ساخت سه ماهواره جدید شتاب گرفت و تصمیم گرفته شد که امسال ماهواره مخابراتی ناهید 1، ماهواره‌های سنجش‌ازدور ظفر و پارس 1 فرایند تکمیل و در مدار قرار گرفتن را طی کنند.
رئیس سازمان فضایی درباره ویژگی‌های ماهواره ناهید 1 که برای تزریق به مدار در حال طی فرآیند پرتاب است گفت: این ماهواره جزو گروه ماهواره‌های مخابراتی است. ماهواره‌هایی که تاکنون پرتاب کردیم ماهواره‌های سنجش‌ازدور بوده‌اند و ناهید 1 نخستین ماهواره ما در گروه مخابراتی محسوب میشود که به فضا پرتاب خواهد شد.
آزمایش فناوری‌های جدید با پرتاب ناهید 1
وی بابیان اینکه ماهواره ناهید 1 در مدار 250 کیلومتری قرار می‌گیرد و طول عمر ماندگاری‌اش دو و نیم ماه است افزود: ما تصمیم داریم یکسری از فناوری‌های ماهواره‌های مخابراتی را در این ماهواره آزمایش کنیم. فناوری پنل خورشیدی باز شونده، ارتباطات بین ماهواره‌ای و کنترل سه محوره جزو فناوری‌هایی هستند که با در مدار قرار گرفتن این ماهواره، مورد آزمایش قرار خواهند گرفت.
براری ادامه داد: تمام ماهواره‌هایی که تاکنون پرتاب‌شده‌اند، دارای پنل‌های خورشیدی متصل به خود ماهواره بوده‌اند، درصورتی‌که در ماهواره‌های مخابراتی برای آنکه مدت‌زمان بیشتری در مدار قرار گیرند نیاز به سلول‌های خورشیدی باز شونده است. این نوع پنل با پرتاب ماهواره ناهید 1 آزمایش خواهد شد و می‌تواند تجربه خوبی در ساخت ماهواره‌های جدید با طول عمر ماندگاری بیشتر در مدار در اختیار ما قرار دهد.
رئیس سازمان فضایی در ادامه با تأکید بر اینکه در نقشه راه سازمان فضایی هدف تعیین‌شده این است که در سال 1404 به ماهواره‌های سنجش‌ازدور باقدرت تفکیک تصاویر یک متر دست پیدا کنیم گفت: در همین راستا، ماهواره سنجی ظفر باقدرت تفکیک تصاویر 22.5 متر و پارس 1 باقدرت تفکیک 15 متر، مراحل نهایی تکمیل را طی می‌کنند و تلاش داریم با پژوهش‌هایی که انجام میشود تا سال 1404 موفق به ساخت ماهواره سنجی باقدرت تفکیک تصاویر یک متر برسیم.
در صنعت فضایی رشد قابل توجه کرده‌ایم
وی افزود: ما در شرایطی امروز به این نقطه رسیده‌ایم که سال 1385 قرارداد ساخت سه ماهواره با سه دانشگاه صنعتی شریف، امیرکبیر و علم و صنعت برای ساخت ماهواره‌های سنجش‌ازدور باقدرت تفکیک تصاویر 1000 متر منعقد کرده بودیم. با تلاش متخصصان داخلی ماهواره پیام که سال گذشته پرتاب شد دارای قدرت تفکیک 40 متر بود یعنی 25 برابر پیشرفت و این از رشد ما در صنعت فضایی حکایت دارد.
براری در ادامه در خصوص وضعیت ماهواره‌برها و اینکه آیا می‌توان به موفقیت ماهواره‌برها برای در مدار قرار دادن ماهواره‌های ناهید 1، ظفر و پارس 1 امیدوار بود گفت: در چند ماه گذشته به‌صورت شبانه‌روزی جلسات متعددی برگزارشده تا امسال این سه ماهواره با کمترین خطا کامل و فرایند تزریق در مدار را طی کنند. من خیلی امیدوارم چون تمام مشکلات در بخش ماهواره‌بر طی جلسات مختلف شناسایی و رفع شده و امیدواریم امسال شاهد موفقیت و در مدار قرار گرفتن این سه ماهواره باشیم.