اینترنت ماهواره‌ای رقیب جدی ارتباطات سیار
در حالی که برخی از کشورهای دنیا هنوز در کش و قوس قبول فناوری‌های جدید و باید و نبایدها در فضای مجازی هستند، مدتی قبل «ایلان ماسک» از طریق اینترنت ماهواره‌ای استارلینک اولین توئیت خود را منتشر کرد. رئیس سازمان فضایی کشور معتقد است با پیشرفت فناوری، توان ساخت ماهواره‌های کوچک و قرار دادن آن در مدار لئو، استفاده از اینترنت ماهواره‌ای توجیه اقتصادی پیدا کرده و به زودی این فناوری رقیب جدی ارتباطات سیار خواهد شد.
مدتی است بحث در خصوص اینترنت ماهواره ای و پوشش سراسری آن مطرح است. اینترنتی که محدودیتی ندارد و در تمام کره زمین متصل است. اکنون شرکت‌های بزرگ امریکا در حال پرتاب ماهواره در مدار لئو و دستیابی به اینترنت ماهواره ای هستند.
آمازون برنامه پرتاب بیش از ۳هزار ماهواره، اسپیس ایکس بیش از ۱۲هزار ماهواره و وان وب بیش از ۶۰۰ ماهواره به فضا را دارند که این اتفاق دسترسی کاربران به باند پهن را فراهم می کند.
در این شرایط که دنیا قرار است تا یک سال دیگر به سمت چنین دستاوردی برود، اپراتورهای ما نیز باید به هوش باشند و این ظرفیت را جدی بگیرند. آن‌ها هنوز به عرصه اینترنت ماهواره ای ورود نکرده اند و بر خلاف سرعت چشمگیر پیشرفت فناوری هنوز درگیر ارتباطات سیار هستند. طی
۵۰ سال گذشته کلا سه هزار ماهواره در مدار قرار گرفتند اما امسال شرکت اسپیس ایکس به تنهایی قرار است تا پایان سال ۲۰۲۰ بیش از ۱۲ هزار ماهواره در مدار قرار بدهند. به تازگی نیز آن‌ها این درخواست را مطرح کردند که تعداد ماهواره های شان را به عدد ۴۰ هزار برسانند. همین مسئله و عزم جزم شرکت‌های بزرگ ضرورت رفتن به سمت اینترنت ماهواره‌ای را مورد تاکید قرار می‌دهد.
با مرتضی براری، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فضایی کشور درباره اینترنت ماهواره ای گفت و گو کردیم. او با این توضیح که ما یک ماهواره مشترک با عرب ست در مدار داریم که به اسم ایران ست شناخته می شود، درباره وضعیت ارتباطات ماهواره ای در ایران گفت: ماهواره ها در شرایط بحران بیشترین نقش آفرینی را دارند. از آن جایی که در گذشته این ماهواره ها در مداربالا قرار داشتند و هزینه دستیابی به این تکنولوژی زیاد بود، دنیا خیلی به سمت استفاده عمده از آن قدم برنمی داشت، اما اکنون با امکان ساخت ماهواره های کوچک و قرار دادن آن ها در مدار لئو استفاده از اینترنت ماهواره ای توجیه اقتصادی پیدا کرده است. با این فناوری بدون نیاز به نصب دکل های BTS می توان در هر نقطه ای از پوشش سراسری اینترنت استفاده کرد.
مرتضی براری افزود: بحث اینترنت ماهواره ای همیشه در دنیا وجود داشته است و امروزه برای پوشش مناطق روستایی، پخش تلویزیونی و کارت های سوخت از این فناوری استفاده می شود ضمن این که واحد نفت و گاز نیز از ظرفیت اینترنت ماهواره‌ای برای پیشبرد فعالیت های خود بهره می برند. سال جاری که استان های کشور درگیر سیل شدند برخی از دستگاه های ATM از طریق اتصال با ماهواره ها سرویس می دادند. ماهواره ها مهم ترین ابزار برای برقراری ارتباط هستند.
معاون وزیر ارتباطات تصریح کرد: در دنیا ارتباطات ثابت، ارتباطات سیار و ارتباطات ماهواره ای در حال توسعه و رقابت با یکدیگر هستند. ارتباطات سیار طی سال های گذشته رشد خوبی داشته و با استفاده از ظرفیت ها و قابلیت هایی که در دنیای فناوری وجود دارد، توانسته جای ارتباطات ثابت را بگیرد. به این شکل که مردم حتی در خانه های خود برای تماس از موبایل استفاده می کنند.
وی درباره این که چرا استفاده از اینترنت ماهواره در گذشته خیلی مطرح نبود و به تازگی این موضوع به ترند جهانی تبدیل شده، گفت: دو مشکل بزرگ در ارتباطات ماهواره ای مطرح بود. یکی تاخیر زیاد به دلیل قرار گیری ماهواره ها در مدار ۳۶ هزار کیلومتری و دیگری هزینه بالای ارتباطی که باید از این طریق برقرار می شد. این دو امر باعث شد سهم ارتباطات ماهواره ای در حوزه دسترسی در تمام کشورهای دنیا حداقلی باشد و عمده استفاده از آن به شرایط بحرانی محدود شود.
رئیس سازمان فضایی کشور اشاره کرد: اتفاقی که به تازگی رخ داده این است که ماهواره هایی که در گذشته صرفا در مدار ۳۶هزار کیلومتری قرار می گرفتند حالا به سمت مدار ۵۰۰ کیلومتری آمده اند و منظومه ماهواره ها شکل گرفته است. عملا با قرار گرفتن ماهواره در مدار لئو، هم تاخیر و هم هزینه به شدت کاهش پیدا کرده است. به همین دلیل سرمایه گذاران بزرگ خصوصی به حوزه توسعه منظومه ماهواره ها هجوم آورده اند تا بتوانند ارتباطات دنیا را دست بگیرند. پوشش جهانی از ویژگی ارتباطات ماهواره ای است. در گذشته رقابت بیشتر در حوزه محتوا بود، مانند رقابتی که شبکه هایی مانند توئیتر و اینستاگرام در فضای مجازی دارند، اما الان رقابت به سمت حوزه زیرساخت میل کرده است.
اسپیس ایکس (SpaceX شرکت فناوری های اکتشاف فضایی) برنامه دارد تا یک سال دیگر، ۱۲هزار و ۴۴۵ ماهواره را با ادعای ارائه پوشش اینترنت پهن‌باند (Broadband) روی نسل پنجم در مدار قرار بدهد. این شرکت اکنون بیش از ۹۰ ماهواره به مدار فرستاده و ایلان ماسک توانسته توئیتی را از طریق همین اینترنت منتشر کند.
زیرساخت ها در کشور ما چطور است؟ براری می گوید: در این خصوص دو بحث وجود دارد یکی فناوری و تکنولوژی است که کشور ما در این حوزه توفیقات خوبی داشته است. مورد بعدی حضور سرمایه گذاران خصوصی در این عرصه است. مدتی قبل نشستی با اپراتورها داشتم و به آن ها تاکید کردم که اپراتور ماهواره ای رقیب جدی برای اپراتورهای سیار به حساب می آیند و بهتر است در این عرصه سرمایه گذاری کنند تا با آغاز به کار اپراتورهای ماهواره ای در دنیا در عمل انجام شده قرار نگیریم و از این مسئله عقب نمانیم. به اپراتورها تاکید کردم که دنبال جذب سرمایه باشند. الان چند تیم برای ساخت ماهواره های کوچک در مدار لئو و ورود به این عرصه اعلام آمادگی کرده اند اما مهم ترین بحث سرمایه گذاری است که امیدواریم با اپراتورها به نتیجه برسیم.
معاون وزیر ارتباطات در خصوص اجرایی شدن اینترنت ماهواره ای در ایران گفت: ماهواره مخابراتی ناهید ۱ آماده شده و ناهید ۲ تا اوایل سال آینده آماده می شود و این نشان می دهد که ما از نظر فناوری مشکلات بزرگی نداریم. مسئله اصلی همراه کردن سرمایه گذاران و اپراتورها در این عرصه است.
دولت ها نیز باید در این زمینه تسهیلگری کنند، وزارت ارتباطات با تصویب پروانه اپراتور ماهواره مخابراتی بستر را برای ورود سرمایه گذار بخش خصوصی فراهم کرده است. الان دنبال این هستیم تا سریع تر این اتفاق رخ دهد و اپراتورها در این عرصه ورود کنند.