سندی برای توسعه هوشمندسازی ستاد وزارت ارتباطات در مسیر تحول دیجیتال
توسعه و پیشرفت در هر سازمانی در گرو اتخاذ استراتژی‌های مناسب، اجرای اثربخش و کارای آن‌ها و همچنین سنجش مطلوب و تلاش در جهت بهبود مستمر عملکرد است که تحقق این مهم با ایجاد تفکر استراتژیک در بین مدیران و مشارکت کارکنان در تمامی سطوح امکانپذیر است.
براین اساس، معاونت توسعه سرمایه انسانی و مدیریت منابع وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات سندی را با عنوان «برنامه راهبردی معاونت توسعه سرمایه انسانی و مدیریت منابع برای سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰» تدوین کرده تا چراغ راهی برای طی مسیری شفاف در راستای اهداف تعیین‌شده باشد. به این بهانه گفت‌وگویی داشتیم با فرهاد معارفی معاون توسعه سرمایه انسانی و مدیریت منابع وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تا از چندوچون این سند راهبردی بیشتر مطلع شویم.
هدف معاونت از تدوین این سند چیست؟
با توجه به اینکه امروزه توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات کلیه فرآیندها و فعالیتهای اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده بالطبع اثرات آن ازجمله پیچیدگی روزافزون فعالیتها، سرعت بالای تغییرات و بی‌ثباتی محیط، فعالیتهای سازمان‌ها را نیز به‌طور مداوم با تهدیدهایی روبرو ساخته، به‌گونه‌ای که کوچک‌ترین عدم توجه به مسائل گاهاً پیامدهای غیرقابل جبرانی برای سازمان بدنبال خواهد داشت و قطعاً در این فضای کاری، دیگر برنامه‌ریزی به شکل سنتی قادر به حل مشکلات سازمان نخواهد بود و بهره‌گیری از برنامه‌ریزی راهبردی میتواند باعث شود تا معاونت بتواند عملکردی بهتر داشته و نسبت به محیط خود هوشمندانه و به درستی و به‌موقع واکنش نشان دهد و منابع سازمان را به شیوهای کارآمد سازمان‌دهی کند.
سند راهبردی معاونت بر اساس چه مدل یا روش علمی تدوین‌شده و شامل چه مباحثی است؟
مدل مورد استفاده برای تدوین برنامه راهبردی، مدل تلفیقی برنامه‌ریزی استراتژیک با منطق کارت امتیازی متوازن (BSC) است و این سند شامل بیانیه مأموریت، چشم‌انداز، ارزش‌های کلیدی، سیاستهای کلان، اهداف بلندمدت، استراتژیها، سیاستهای اجرایی و شاخصهای سنجش جهت تحقق سند است.
برای تدوین راهبرد و همچنین جاری‌سازی و پایش سند چه اقداماتی صورت گرفته است؟
بر اساس این مدل تاکنون ۱۰ گام اصلی برداشته‌شده، ۶ گام برای تدوین راهبرد و ۴ گام برای جاری‌سازی و پایش. اقدامات انجام‌شده در بخش تدوین راهبرد شامل: تشکیل کمیته‌های اجرائی و راهبردی با همکاری تمامی مدیران و کارکنان، شناسایی و تحلیل ذینفعان به‌منظور شناسایی خواسته ها و انتظارات کلیدی آن‌ها، تدوین بیانیه مأموریت و ارزش‌ها، تحلیل مسائل راهبردی (شامل تحلیل نقاط ضعف، قوت، فرصتها و تهدیدها، مطالعات تطبیق و بررسی تکالیف و اسناد بالادستی)، تدوین سیاستهای کلان و بیانیه چشم‌انداز بر اساس اسناد بالادستی شامل سند ۱۴۰۴، سیاستهای قانون برنامه ششم توسعه، احکام ابلاغی، سیاستهای اقتصاد مقاومتی و تدوین اهداف کلان و نهایی سازی راهبردها است و در بخش جاری‌سازی و پایش اقدامات صورت گرفته عبارت‌اند از: تعریف اهداف راهبردی (نقشه استراتژی) و سیاستهای اجرایی، تعریف شاخصها و اهداف کمی و تعریف برنامههای عملیاتی ادارات کل تابعه و متعاقب آن استخراج ریز فعالیتها این برنامه‌ها است.
هر سازمانی دارای ارزش‌هایی است که خود و کارکنانش را ملزم به رعایت آن‌ها میکند ارزش‌های کلیدی معاونت توسعه سرمایه انسانی و مدیریت منابع چه مواردی است؟
ما براین باوریم که ارزش افزایی برای ذینفعان با ارائه خدمات باکیفیت، توجه به سرمایه انسانی و بهره‌مندی از دانش و تجربه آن‌ها، تعهد و مسئولیت‌پذیری به معنی پاسخگو بودن در قبال تصمیمات اتخاذشده و وظایف محوله توأم با وفاداری و همچنین خلاقیت و نوآوری و درنهایت تعهد به تعالی و مسئولیت‌های اجتماعی ارزش‌های کلیدی هستند که می‌توانند معیارهایی برای تصمیم‌گیری درست اقدامات مطلوب و فرآیندهای جهت ساز سازمان باشند.
در این سند چه سیاستهایی به‌عنوان خط‌مشی کلی معاونت جهت برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات عملی در نظر گرفته‌شده؟
به‌طور کلی سیاستهای کلان ما، تکیه‌بر سرمایه انسانی، عدم توجه به تفاوتهای جنسیتی، قومیتی و در مقابل توجه به عدالت سازمانی و جوان‌گرایی، مدیریت منابع مبتنی بر برنامه، لزوم بهره گیری از زیرساختها و فناوریهای نوین، جلوگیری از اقدامات موازی در دستگاه‌های تابعه و توجه به اصل هم افزایی، توسعه و نگهداشت مطلوب زیرساختها و منابع در اختیار، استفاده بهینه از توان‌بخش خصوصی، برون‌سپاری و حذف فعالیتهای غیر ارزش افزا و رعایت اصل صرفه‌جویی و پرهیز از هزینه های غیرضروری است.
اهداف بلندمدتی که معاونت در افق ۱۴۰۰ دنبال میکند چیست؟
ارتقاء بهره‌وری نیروی انسانی، افزایش تعلق و وفاداری سرمایه های انسانی، ارتقاء کارآمدی و اثربخشی مدیریت و ارتقاء جایگاه حکمرانی معاونت بر دستگاه‌های تابعه به‌عنوان اهداف بلندمدت این معاونت ترسیم‌شده است.
با توجه به این موضوع استراتژی کلان معاونت برای دستیابی به این اهداف چیست؟
استراتژی‌های کلانی که ما مصمم هستیم بر اساس آن برنامه و طرحهای خود را اجرا نماییم عبارت‌اند از: توسعه هوشمندسازی ستاد وزارت و دستگاه‌های تابعه در راستای تحول دیجیتال، توسعه توانمندی و استفاده بهینه از مهارتها و دانش سرمایه های انسانی، توسعه فرهنگی سازمانی مبتنی بر تفکر سیستمی و برنامه محوری در سطح معاونت، بهبود شایستگیها و قابلیتهای مدیریتی و رهبری مدیران، توسعه تدارکات هوشمند، هدفمند و مدیریت بهینه تأمین، توزیع و به‌کارگیری منابع و بازبینی و به‌روزآوری معماری سازمانی و بهبود مستمر فرآیندها با اولویت بر فناوریهای نوین.
سیاستهای اجرایی معاونت در اجرای برنامههای خود در افق ۱۴۰۰ چیست؟
بر اساس این سند راهبردی، سیاستهای اجرایی معاونت در ۵ حوزه منابع انسانی، فناوری اطلاعات، مالی، فرآیندها، پشتیبانی و تدارکات به تفکیک مشخص‌شده. در حوزه منابع انسانی سیاستهای اجرائی عبارت‌اند از: رعایت اصل شایسته‌سالاری در انتخابها، توانمندسازی کارکنان و توسعه قابلیتها، توسعه عدالت سازمانی، پیاده‌سازی مدیریت مشارکتی و استفاده از خرد جمعی، حمایت از خلاقیتها و نوآوریها، توجه به حقوق و معیشت کارکنان، توجه به‌سلامت و بهداشت کارکنان و حرفهای سازی.
در حوزه فناوری اطلاعات؛ رعایت و پایبندی به معماری سازمانی با رویکرد تحول دیجیتال، حفظ یکپارچگی سامانهها، تمرکز و دسترسی‌پذیری اطلاعات، دید بلندمدت در استفاده از سامانهها و رعایت الزامات تحقق دولت الکترونیک.
در حوزه مالی؛ توجه به‌سلامت اداری و رعایت دقیق قوانین و مقررات، رعایت انضباط مالی و اصل شفاف‌سازی و انتشار اطلاعات صحیح.
و در حوزه پشتیبانی و تدارکات؛ استفاده از توان داخلی در تأمین کالا و خدمات، اولویت بر استفاده از امکانات توزیع‌شده در دستگاه‌های تابعه، در اولویت بودن خریدهای برنامه‌ریزی‌شده، الزام به رعایت قوانین و دستورالعملهای خرید، در اولویت قرار دادن کیفیت نسبت به قیمت و کمیت در فرآیند خریدها، لزوم خریدهای کلیدی و خاص با توجه به توجیهات فنی و اقتصادی و سایر جوانب و جلوگیری از موازی کاری در دستگاه‌های وابسته و توجه به اصل هم‌افزایی.
در اینجا لازم میدانم از آقای آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که با تائید و تأکید خود براین سند ما را دلگرم ساختند و همچنین از همیاری آقای موثقی معاون محترم برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و از زحمات تمامی مدیران و کارکنانی که با عضویت در کمیته های راهبردی و اجرایی در تدوین این سند مشارکت و همکاری فعال داشتهاند صمیمانه قدردانی کنم و امیدوارم با تلاش و جدیت همه همکاران محترم و با ایجاد محیطی پویا و در راستای نیل به چشم‌انداز معاونت که همانا سرآمدی و پیشرو بودن در ارائه خدمات در سطح وزارتخانه‌های کشور است بتوانیم با تأمین، پشتیبانی و توسعه منابع سازمانی به پیشبرد مؤثر برنامههای وزارت کمک شایانی داشته باشیم.
آنچه در این گفت‌وگو آمد بیانی کلی از سند راهبردی معاونت توسعه سرمایه انسانی و مدیریت منابع وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است که به‌عنوان یک چارچوب علمی و عملی تمامی مدیران و کارکنان معاونت را تا پایان دولت دوازدهم یاری خواهد کرد.