ماموریت جایزه مصطفی(ص) اعتباربخشی و الگوسازی دانشمندان برای معرفی برترین های علم و فناوری به جامعه است
بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) در هشتمین همایش بین المللی علوم شناختی که با مشارکت دانشگاه شهید بهشتی به صورت مجازی برگزار شد، در پنلی با عنوان بررسی نقش جوایز علمی در رشد سیستم های علمی، فناوری و نوآوری حضور پیدا کرد.
به گزارش ستاد ارتباطات و اطلاع رسانی بنیاد مصطفی(ص)، در این پنل غلام‌حسین حلوائی، معاون علمی فناوری و نوآوری بنیاد مصطفی(ص)، محمد مهدی جعفری، عضو هیأت مدیره پژوهشکده آیندگان و رضا شهبازیان، مشاور آینده‌پژوهی فناوری‌های نوین، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات حضور پیدا کرده و به بررسی نقش جوایز علمی در رشد سیستم های علمی، فناوری و نوآوری پرداختند.
غلام‌حسین حلوائی، معاون علمی، فناوری و نوآوری بنیاد مصطفی(ص) در این مراسم گفت: جایزه مصطفی(ص) چهار حوزه علم و فناوری ارتباطات و اطلاعات، علم و فناوری زیستی و پزشکی، علم و فناوری نانو و کلیه زمینه های علم و فناوری را دنبال می‌کند. تاکنون در سال‌های ۹۴، ۹۶ و ۹۸ آیین اعطای جایزه مصطفی(ص) برگزار شده است؛ در این دوره‌ها هیچ برگزیده ای در حوزه علوم شناختی نداشتیم و این پنل فرصتی است تا این موضوع را اعلام کنیم که افراد می‌توانند به فراخوان چهارمین دوره مراجعه کنند تا به عنوان نامزد جایزه در حوزه علوم شناختی معرفی شوند.
وی ادامه داد: ماموریت جایزه مصطفی(ص)، اعتباربخشی و الگوسازی است تا الگویی را شناسایی و به جامعه مخاطبین معرفی کنیم. باید در این مسیر نیز عموم جامعه را درگیر و فن آوران را وارد بازی کنیم. همه بنیادها و نهادهای علمی برای خود ماموریت هایی را تعریف کردند و مخاطبین خود را طبق آن جذب می کنند. معمولا این بررسی ها نمود بیرونی ندارد و در قالب مطالعات عمیق تر، اهداف مشخص میشود و نگاه گسترده‌ای به مسائل جامعه دارند.
محمد مهدی جعفری، عضو هیأت مدیره پژوهشکده آیندگان نیز در ادامه اظهار داشت: موضوع جوایز، موضوع مهمی است که بر اساس مطالعات انجام شده، بیش از ۱۵۰۰ جایزه بین‌المللی در حوزه علم و فناوری وجود دارد که هر یک از آنان اهداف خاصی را دنبال می‌کنند و متولیان به ایجاد و برگزاری این جوایز می‌پردازند. برخی از این جوایز پیشرو هستند؛ این جوایز جزو اولین جوایزی بودند که در حوزه های مختلف علوم ایجاد شده‌اند؛ به عنوان مثال جایزه نوبل از جمله جوایزی است که سابقه زیادی در حوزه تخصصی خود دارد و جز جوایز پیشرو هست.
وی بیان داشت: جایزه ژاپن بر اساس بررسی‌های ما رتبه دوم جوایز دنیا بعد از جایزه نوبل را داراست. حوزه های علمی این جایزه، هر چهار سال یکبار تغییر می‌کند؛ تا متناسب با اولویت‌های علم و فناوری در کشورهای ژاپن و برنامه‌های آینده آن کشور باشد و بررسی‌های بعدی نشان می‌دهد، مهمترین هدفی که موسس جایزه ژاپن از این جایزه دنبال می‌کند، ایجاد ارتباط بین دانشمندان ژاپن و برجسته ترین دانشمندان دنیا است؛ یا جایزه ملکه الیزابت که در حوزه علوم مهندسی در انگلستان اهدا میشود، بر اساس یک نیازی تعریف شده که توجه دانشمندان به حوزه زنان در انگلیس را جلب نماید.
عضو هیأت مدیره پژوهشکده آیندگان گفت: به دلیل ماهیت رسانه‌ای و گستره مخاطبینی که جوایز از آن برخوردار هستند، برخی از نهادها با هدف ایجاد مرجعیت بین‌المللی و علمی در سطح جامعه مخاطب اقدام به ایجاد و راه‌اندازی جوایز می‌کنند. اهداف دیگری نیز در این زمینه وجود دارد اما در جمع¬بندی باید بگویم جوایز برای تاثیرگذاری و سیاستگذاری علم و فناوری در سطح کشور شناسایی شده یا ایجاد می‌شوند؛ برای اینکه تعاملات علمی را بین جامعه هدف و دانشمندان برجسته دنیا متناسب با اقتضائات و ایجاد اعتبار علمی تسهیل کنند.
جعفری اظهار داشت: کارکرد جوایز این است که مخاطبین مختلف را جذب کنند. نهادها به صورت نهادهای تسهیلگر مهمترین شاخص‌هایی که باید داشته باشند این است که ظرفیت و پتانسیل گردهم آوردن دانشمندان را در سراسر دنیا داشته باشند؛ برای این شاخصه باید قالب جوایز به صورت سازمان‌های مردم نهاد شکل بگیرد.
رضا شهبازیان، مشاور آینده‌پژوهی فناوری‌های نوین، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات از دیگر اعضای این پنل بیان داشت: علوم شناختی، درباره مطالعات صحبت می‌کند؛ ما با یک سری بازخوردها و کلمات مختلف در دنیا مواجه هستیم. واقعیت این است که وقتی عمیق به موضوع نگاه می‌کنیم یک همگرایی در موضوعات وجود دارد. پایه همگرایی بر پایه علوم شناختی است که در گذشته در سیر تحولات تاریخ با موضوع فلسفه و روانشناسی آمده است تا امروز که موضوع علوم شناختی قابل اهمیت است و ارتباط آن با توسعه علم و فناوری توضیحاتی دارد.
مشاور آینده‌پژوهی فناوری‌های نوین، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: جایزه نوبل در حوزه فیزیک، شیمی و ادبیات تعلق می‌گیرد که هیچ کدام از آنان اثرات کوتاه مدت ندارند و حتماً رویکردها، رویکردهای طولانی مدت است. مهمترین نکته این است که به علوم شناختی ارتباط مستقیم دارد و نهایتاً واگرایی در علوم داریم اما ماهیتاً در جاهایی به دنبال تصمیم سازی‌هایی هستیم؛ اگر از مدل‌های علوم شناختی صحبت می‌کنیم، در یک علمی که علم اقتصاد است، امروز کلمات جدیدی می‌شنویم؛ اگر می‌خواهیم کاری بلند و آینده نگرانه انجام دهیم، باید به مشکلات جهان اسلام توجه کنیم تا بتوانیم چالش‌های موجود را در میان مدت حل کنیم. در جمع‌بندی می‌گویم که این رویکرد قطعاً بلندمدت است اما برخی از جوایز نشان می‌دهد که نگاه بلند مدت در حال تبدیل شدن به نگاه میان‌مدت شده است.
شهبازیان گفت: به نظرم منطق مجموعه‌هایی که توسط مردم اداره می‌شوند، مبتنی بر نیاز است. اگر بخواهیم در گذشته، حال و آینده نگاه خود را به نگاه دولتی معطوف کنیم، برخی از موارد برای رشد حداقلی جامعه اجبار است، بخشی از آن در جامعه خلاصه میشود و بخشی در آموزش‌های ابتدایی که فردی دیپلم می‌گیرد؛ لذا این موضوع یک نظام عرضه و تقاضا است. نگاه به چابک بودن نیز در این موضوع وجود دارد. نکته‌ای که می‌خواهم بگویم این است که ما شاید در گذشته کسب و کارهایی داشتیم که بزرگ بودند اما امروز منطق، منطق رشد سریع است.