استانداردسازی فناوری به دست چینی‌ها عوض میشود
چین این هفته از طرح بلندپروازانه 15 سالهای رونمایی کرد که تمامی برنامه‌های آن به منظور تعیین استانداردهای جهانی برای نسل آتی فناوری تدوین شده است و دولت این کشور می‌کوشد مسیر پیش‌روی صنعت جهانی فناوری را به تنهایی مشخص کند. این اقدام می‌تواند در عرصه هوش مصنوعی، شبکه‌های مخابراتی و سیستم‌های مدیریت داده پیامدهای گسترده‌ای را به همراه داشته باشد و قدرت پکن را در سطح جهانی ارتقا دهد.
طرح جامع «استانداردهای چین 2035» قرار است بزودی پس از دو سال برنامه‌‌ریزی اجرایی شود. پیش از این برنامه گسترده دیگری با نام «ساخت چین 2025» آغاز شده بود که همچنان با موفقیت مسیر خود را دنبال می‌کند و کارشناسان هم اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که دولت با تمرکز بسیار دقیق‌تر بر عرصه‌های مختلف فناوری، قصد دارد آینده این حوزه را به طور کامل در دست بگیرد.
کدام استانداردها
صنایع و فناوری‌ها در سراسر جهان استانداردهایی را دنبال می‌کنند که نحوه عملکرد آنها و قابلیت همکاری با دیگر صنایع را مشخص می‌کند. قابلیت همکاری در اصل به توانایی همکاری‌های مشترک دو یا چند سیستم اشاره دارد تا بر این اساس هر ابزار یا فناوری که در یک نقطه از جهان ساخته میشود، با دستگاه موجود در دیگر نقاط سازگاری داشته باشد. به‌عنوان مثال در این زمینه می‌توان به صنعت مخابرات اشاره کرد. شبکه‌های جدید از جمله نسل پنجم سیستم‌های مخابراتی وارتباطی (5G) در حال آغاز فعالیت‌های خود هستند و این روزها برنامه‌‌ریزی‌های لازم برای توسعه آنها انجام میشود. استانداردهای فنی از طریق همکاری بین ارگان‌های صنعتی، متخصصان و شرکت‌های فعال در این حوزه تدوین میشود تا محصولات نهایی به یکپارچگی برسند و در این زمینه چین بخش اعظم این استانداردها را مدون کرده است.
باید توجه داشت بسیاری از شرکت‌های بزرگ فناوری مستقر در امریکا و اروپا از جمله کوالکام، اریکسون و نوکیا بخشی از استانداردهای مرتبط با سیستم‌های مخابراتی و ارتباط از راه دور را مشخص می‌کنند و در این میان دولت چین طی چند سال گذشته به صورت فزاینده نقش فعال در این حوزه داشته و بواسطه شرکت‌های بزرگی نظیر هوآوی کوشیده است توسعه شبکه‌های مخابراتی G5 را به خود وابسته کند.
«الین ژینگ ژائو» از محققان دانشگاه «نیو ساوث ولز» استرالیا بر این باور است که چین در زمینه توسعه فناوری برای سالهای طولانی نسخه مخصوص خود را از روی محصولات غربی کپی کرده است و هم اکنون به نقطه‌ای رسیده که محصولات و خدمات فناوری غربی برخی قابلیت‌ها را از روی تولیدات چینی کپی می‌کنند و در این زمینه می‌توان به ماجرای شبکه اجتماعی تیک‌تاک در ایالات متحده اشاره کرد. با این توضیحات چین هم اکنون به یکی از رقبای «سیلیکون ولی» یا همان قلب فناوری دنیا تبدیل شده است تا برای آینده عرصه فناوری نسخه خود را بپیچد.
فناوری از نوع چینی
کارشناسان بر این باورند که نحوه تعامل اپلیکیشن‌های چینی با کاربران باعث ایجاد تغییرات فراوان در اپلیکیشن‌ها و خدمات غربی شده است. «فابیان اوهند» بنیانگذار آژانس بازاریابی Many در این زمینه توضیح داد که این روزها مبحثی به‌نام ابَراَپ (Super App) روی کار آمده است که چینی‌ها به طور کامل بر این مسأله تمرکز دارند. ابَراَپ در اصل به آن دسته از اپلیکیشن‌هایی گفته میشود که تعداد گسترده‌ای از کاربران را تحت پوشش قرار داده‌اند و به طور قابل ملاحظه بر بازار تأثیر می‌گذارند. در کشور چین ابَراَپ شدن بسیار رایج است و این مسأله نشان می‌دهد که محصولات و خدمات ساخت چین بسرعت در حال جذب حجم گسترده‌ای از مشتریان جهانی هستند.
طرح جامع «ساخت چین 2025» با هدف ارتقای توانایی‌های تولیدی صنایع چینی و تبدیل کارگاه‌های پرمشغله به یک نیروگاه جامع تولید فناوری دنبال میشود. براساس این طرح دولت چین می‌کوشد میزان استفاده از محصولات ساخت این کشور در بازار داخلی را تا پایان سال 2020 میلادی به 40 درصد و تا پایان سال 2025 میلادی به بیش از 70 درصد برساند. بسیاری از کارشناسان نگران هستند که طرح کلی «made in china» (ساخت چین) بازرگانی در عرصه جهانی را با مشکل مواجه کند. پکن براساس طرح خود می‌کوشد وابستگی به فناوری‌های خارجی را به حداقل برساند و به طور همزمان فناوری‌های ساخت چین را به طور گسترده‌تر وارد بازار جهانی کند. محصولات نیمه هادی که در تمامی دستگاه‌های الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند یکی از اولویت‌های اصلی دولت چین در این زمینه هستند. این کشور هم اکنون حدود 60 درصد تقاضای جهانی برای استفاده از محصولات نیمه هادی را دارد و در مقابل تنها 13 درصد از این محصولات را تولید می‌کند.
دولت چین در طرح خود پیش‌بینی کرده است که در سال 2025 میلادی تغییراتی را در این زمینه لحاظ کند. بر این اساس طی پنج سال آینده چین در صنعت نیمه هادی‌ها تا 70 درصد به خودکفایی می‌رسد و تا سال 2049 میلادی که صدمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین برگزار خواهد شد، موقعیت مسلط در بازارهای جهانی فناوری را تصاحب خواهد کرد.
مدیریت جامع محتوا
دولت چین در سالهای اخیر کوشیده است سیاست‌های خود در حوزه مدیریت محتوا را بومی‌سازی کند و با سرمایه‌گذاری هرچه بیشتر روی شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی از جمله تیک‌تاک، بخش بیشتری از محتوای جهانی را در اختیار داشته باشد. محبوبیت تیک‌تاک در ماه‌های اخیر به قدری افزایش یافته که حتی رئیس‌جمهوری امریکا نیز در مورد آن اظهار نظر کرده است. این شبکه اجتماعی در گزارش شفافیت خود که به تازگی منتشر کرده است، توضیح داد در نیمه نخست سال‌جاری میلادی 90.3 درصد از 104 میلیون ویدئوی حذف شده را پیش از آنکه کاربران مشاهده کنند از دسترس عموم خارج کرده است و در مقابل 96.4 درصد از این ویدئوها از سوی اپلیکیشن و پیش از گزارش تخلف از سوی کاربران حذف شده است. با این سیاست‌های مدیریت محتوا چینی‌ها همچنان از غربی‌ها جلوتر هستند. به‌عنوان مثال، یوتیوب که بزرگترین سایت ویدئویی جهان محسوب میشود و هم اکنون بواسطه همه‌گیری ویروس کرونا از سیستم مدیریت محتوای خودکار استفاده می‌کند، در فرآیند حذف تصاویر ویدئویی نامناسب در رتبه پایین‌تر از تیک‌تاک قرار دارد.
در بخش دیگر چینی‌ها کوشیده‌اند در زمینه انتشار محتوای موجود در پلتفرم‌های اجتماعی هم از همتایان غربی پیشی بگیرند. به‌عنوان مثال، در حالی که فیس بوک و توئیتر محتوای موجود را براساس اطلاعات منتشر شده توسط دوستان و اطرافیان به شما پیشنهاد می‌کنند، اپلیکیشن‌های چینی سیاست دیگری را پیش‌رو قرار داده‌اند تا بر این اساس در وهله اول شناخت دقیق در مورد هر یک از کاربران داشته باشند و سپس موضوع کاملاً مرتبط با سلایق و حالات روحی او را در اختیارش بگذارند. به همین خاطر کارشناسان می‌گویند در حالی که پلتفرم‌های چینی روی کشف و بازاریابی تمرکز بیشتری دارند، پلتفرم‌های غربی به‌صورت ویژه روی حلقه اجتماعی کاربران متمرکز شده‌اند.
به هر حال باید توجه داشت اگر شرکت‌های چینی به همین شکل نقش تأثیرگذار و فزاینده در عرصه فناوری را ادامه دهند، این عرصه طی یک دهه آتی تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای را پیش روی خود می‌بیند. صنعت جهانی فناوری که این روزها به طور کلی در «سیلیکون ولی» امریکا استانداردسازی میشود، طی یک دهه آینده به گونه‌ای تغییر می‌کند که استانداردهای چینی خط مشی آن را مشخص خواهند کرد. البته باید توجه داشت که در این زمینه فقط شرکت‌های چینی بر مسیر پیش روی فناوری تأثیر نمی‌گذارند و دیگر شرکت‌های آسیایی هم فعالیت‌های قابل توجهی را در این زمینه آغاز کرده‌اند. غول‌های فناوری در قاره آسیا تلاش می‌کنند سهمی از بازار جهانی فناوری در یک دهه آتی را از آن خود کنند و بنابراین دور از ذهن نیست در چند سال آینده ابَراَپ‌های آسیایی نظیر تیک‌تاک راه خود را بین کاربران جهانی باز کنند. با این توضیحات می‌توان پیش‌بینی کرد آینده فناوری شباهت کمتری به استانداردها و الگوهای «سیلیکون ولی» خواهد داشت تا براین اساس درسال‌های پیش‌رو تجربه متفاوتی از این عرصه داشته باشیم.