ICTna.ir- وزارت نیرو نتوانست برای کنترل و مدیریت هوشمند انرژی از فناوری کنتورهای هوشمند با استفاده از فناوری اینترنت اشیا بهره ببرد و درعین حال زیان بالایی را نیز روی دست شرکت‌های تولیدکننده این کنتورها گذاشته است.

به گزارش آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات (ایستنا)، درحال حاضر شرایط مالی شرکت‌های تولیدکننده کنتورهای هوشمند مناسب نیست و به لحاظ سودآوری در وضعیت زیان‌دهی قرار دارند. آنها با مطالبات معوق بیش از یک سال از وزارت نیرو روبه‌رو هستند و از این رو دچار مشکل سرمایه در گردش شده‌اند.

مرکز پژوهش‌های مجلس مطالبات زیاد و عدم پرداخت به موقع از یک طرف و قیمت‌های ناعادلانه ناشی از قراردادهای تیپ ناعادلانه با تاریخ پیش‌پرداخت ناعادلانه را یکی از مهمترین علل زیان‌دهی این شرکت‌ها می‌داند.

پایین بودن نرخ فروش برق در کشور حدود 130 تومان برای هر کیلووات در مقایسه با سایر کشورها موجب شده اقتصادی بودن نصب کنتورهای هوشمند زیر سوال برود و از سوی دیگر درآمدهای وزارت نیرو متناسب با هزینه‌ها افزایش نیافته و مطالبات شرکت‌های کنتورساز با تاخیر پرداخت شود.

آسیب‌شناسی‌ها نشان می‌دهد توسعه و تجاری‌سازی فناوری کنتورهای هوشمند در ایران با چالش‌هایی همراه است و به‌رغم پیشرفت‌های کسب شده در گسترش تکنولوژی‌های صنعت برق، کاهش چشمگیر منابع مالی و کمبود نقدینگی، هوشمندسازی شبکه برق کشور را با گلوگاه‌هایی مواجه کرده است.

هوشمندسازی در مدیریت بار آثار مستقیمی بر بهبود شاخص‌های کیفیت توان و کاهش هزینه‌های سرسام‌آور توسعه ظرفیت غیراقتصادی تولید و کنترل افزایش بی‌رویه شدت مصرف انرژی خواهد داشت و نصب کنتورهای هوشمند که ذیل طرح فهام (طرح ملی فراسامانه هوشمند اندازه‌گیری و مدیریت انرژی) قرار می‌گیرد، ازجمله زیرساخت‌های لازم برای هوشمندسازی شبکه برق و تحصیل مزایای فنی و اقتصادی شبکه هوشمند انرژی برای کشور است.

با نصب کنتورهای هوشمند به ویژه برای مشترکانی که در برنامه‌های مدیریت بار شرکت می‌کنند، میزان برق مصرفی به‌طور کامل تحت رصد قرار می‌گیرد. بنابراین با نصب کنتورهای هوشمند به راحتی می‌توان به مدیریت بار شبکه اقدام کرد. همچنین این اقدام موجب می‌شود، اهدافی از قبیل فراهم شدن بسترهای اصلاح الگوی مصرف، امکان اعمال مدیریت بار از سوی بهره‌بردار شبکه در شرایط عادی و اضطراری، کاهش تلفات غیرفنی و مشخص‌سازی و پایش تلفات فنی شبکه توزیع، امکان راه‌اندازی بازار خرده فروشی و غیره فراهم شود.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی حاکی از آن است که در کشور به لحاظ دانش فناوری کنتورهای هوشمند مشکلی به لحاظ فشار تکنولوژی وجود ندارد و ۱۴ شرکت دانش‌بنیان نسبت به توسعه و تجاری‌سازی کنتورهای هوشمند اقدام کرده و کنتورهای با کیفیت بالا تولید می‌کنند و بخشی از تولیدات آنها نیز صادر می‌شود اما سرمایه‌گذاری ناکافی در زمینه شبکه هوشمند برق سبب شده است که طی سال‌های گذشته تا پایان بهمن سال 1399 تنها در حدود 458 هزار کنتور هوشمند برای مشترکان دیماندی و چاه‌های آب کشاورزی نصب شود. این در حالی است که قرار بود در فاز نخست این طرح یعنی تا سال ۱۳۹۳ یک میلیون کنتور تعویض شود. این امر نشان می‌دهد با وجود فناوری در کشور، نبود منابع مالی کافی سبب عدم توسعه آن شده است.

از همین رو مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد داده است برای تامین منابع مالی نصب کنتورهای هوشمند حکم مندرج در بند «د» تبصره «15» قانون بودجه سال 1398 بازنویسی شده و به لایحه بودجه سال آینده اضافه شود.

براساس این حکم، به منظور اصلاح الگوی مصرف برق و گاز، شرکت‌های توانیر و ملی گاز ایران مکلف هستند نسبت به نصب کنتورهای هوشمند برای مشترکان برق و گاز با اولویت مشترکان عمده یا پرمصرف اقدام و هزینه مربوطه را به صورت اقساطی از مشترکان دریافت کنند.

پیشنهاد دیگری که برای تامین منابع مالی نصب فناوری کنتورهای هوشمند مطرح شده، این است که مصرف‌کننده خود به طور مستقیم کنتور را از بازار برای نصب خریداری کند و شرکت توانیر تنها مشخصات موردنیاز کنتور هوشمند برق را اعلام کند. در این صورت قیمت‌های کنتور تا حدود زیادی از حالت دستوری و اجباری خارج شده و شرکت‌های تولیدکننده کنتور به موقع از فروش محصول خود منتفع می‌‌شوند.