وقتی افراد مشهور هم در دام فیک نیوزها می‌افتند
افتادن چهره‌های مشهور رسانه‌ای در دام فیک نیوزها، بار دیگر ضرورت حکمرانی بر فضای مجازی را روشن می‌کند.
از زمان رواج فضای مجازی و شبکه‌های آنلاین در میان ملل مختلف، همواره مسأله چگونگی «حکمرانی در فضای مجازی»، ذهن بسیاری را به خود مشغول ساخته است.
پدیده فضای مجازی دارای ابعاد چندگانه‌ای است و در مواجهه با آن، ابتدا درک اهمیت این پدیده ضروری است. این پدیده از الگوها و بازیگران متعددی پیروی می‌کند.
تلقی از فضای مجازی به عنوان جهان جدیدی مماس یا در بطن جهان واقع، تلقِی دقیق و منطبق با واقعیت نیست و تعبیر مجازی کمی فریبنده است از همین رو یکی از تبعات فضای مجازی، «صدق گریزی» است. یک وجه صدق گریزی به هویت‌های جعلی و غیرواقعی در فضای مجازی برمی‌گردد، اما صدق گریزی ابعاد وسیع‌تری دارد.
اصولاً ً قابلیت‌های موجود در فضای مجازی، بستر مساعد را برای رشد ویروس دروغ و فریب مهیا می‌کند و این استعداد را تقویت می‌کند که افکار عمومی جهان از حقایق دور بماند البته این از تبعات حتمی فضای مجازی نیست، اما گرایشی با قدرت زیاد است که توجه به آن ضروری است.
از همین رو دولت‌های مختلف با ایجاد قوانین و مقرراتی، مقابله با پدیده اخبار جعلی و فیک نیوزها را به جد دنبال می‌کنند به طوری که این روزها با تعداد بیشمار اقدامات، محدودیت‌ها و جریمه‌های کشورهای مختلف در این زمینه مواجه هستیم.
اما آنچه این روزها در کشور ما می‌گذرد خلاف رویه سایر کشورها است.
از چندی قبل فعالان عرصه فضای مجازی درباره حکمرانی این فضا در کشور هشدار داده و دغدغه آن را مطرح کرده‌اند. مقام معظم رهبری نیز با به کار بردن عنوان «فضای مجازی ول» حکمرانی و ضابطه مند کردن آن را تذکر داده‌اند اما تا کنون اقدام درخور و قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفته است.
از سوی دیگر اقدام اخیر برخی نمایندگان مجلس نیز در زمینه طرح «حمایت از کاربران فضای مجازی» که البته در جای خود جای نقد و آسیب شناسی دارد، مورد انتقاد و جنجال‌های زیادی قرار گرفت و در حال حاضر مسکوت باقی مانده است.
امروز با گسترش اخبار جعلی بیش از هر زمان دیگری ضرورت ایجاد ضابطه و قانونمند کردن فضای مجازی احساس میشود چراکه نبود چنین ضابطه و قانونی باعث شده حتی افراد سرشناس و منابع خبری مورد وثوق نیز در دام فیک نیوزها بیوفتند و فریب این دست محتواهای مجازی را بخورند.
آخرین مثال از این دست اتفاقات به توئیت اخیر «عباس عبدی» مربوط میشود.
این نوشتار نیز به بهانه گاف عجیب عباس عبدی و یکی از خبرگزاری‌های رسمی کشور منتشر میشود.
این فعال سیاسی اجتماعی با استناد به یک عکس فیک که مربوط به سفر رئیسی به قزوین میشود، این توئیت را منتشر و عنوان کرده است: «فضای مجازی برای حکومت و جامعه مثل ویراستار بای نویسنده است. برخی نویسندگان از ویراستای شاکی اند ولی در عوض یک متن پاکیزه بی غلط تحویل می‌گیرند. از اینجا به بعد را خود دانید.»
در عکسی که توسط فیک نیوزها منتشر شده است یک دستکاری در بنر مربوط به سفر رئیس جمهور به استان قزوین انجام شده و با وجود اینکه چنین اشتباهی در بنر نبوده و عکس ساختگی است اما افرادی از جمله عباس عبدی که به عنوان یک روزنامه نگار و کنشگر فضای مجازی شناخته میشود با تکیه بر یک عکس ساختگی مطلبی در جهت تخریب دولت عنوان کرده است.
در ادامه یک خبرگزاری رسمی نیز با تکیه بر همان عکس ساختگی مطلبی را منتشر می‌کند که به نظر می‌رسد قصد دلسوزی برای دولتمردان را دارد.
البته ناگفته نماند عباس عبدی پس از عیان شدن اصل ماجرا اقدام به حذف توئیت و انتشار مجدد آن بدون عکس کرده است و خبرگزاری منتشر کننده این فیک نیوز نیز پست مربوط به این موضوع را حذف کرد.
با این حال فضای مجازی در کشور ما در حالی با رهاشدگی و بی نظمی همراه است که روزانه شاهد مثال‌های زیادی از این دست هستیم و آنچه واضح و مبرهن است و مثال‌های این چنینی بر آن دلالت می‌کند این است که جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با فضای مجازی مسموم باید بتواند الگوی حکمرانی فضای مجازی خود را پیاده کند تا فضای مجازی در ایران نتواند به محلی برای قدرت نمایی فیک نیوزها بدل شود.