دست کاربران ایرانی از eSIM کوتاه است
eSIM به‌عنوان نسل جدید سیمکارت در بسیاری از دستگاه‌های هوشمند روز دنیا قابل استفاده است اما در ایران با وجود راه‌اندازی این فناوری، هنوز امکان دسترسی گسترده به آن فراهم نیست.
در تاریخ دهم اسفند ۱۳۹۹ شرکت ایرانسل اعلام کرد که سرویس eSIM به‌طور آزمایشی در این شبکه راه‌اندازی شده است. البته آزمایش‌های مقدماتی برای راه‌اندازی eSIM پیش از این تاریخ و در سال ۱۳۹۶ آغاز شده بود. از آن زمان تاکنون خبر دیگری از عرضه گسترده این سیم‌کارت‌ها نیست و سایر اپراتورهای ارائه‌دهنده سیمکارت در کشور نیز تاکنون برای راه‌اندازی و عرضه این نسل جدید سیم‌کارت‌ها اقدام نکرده‌اند.
eSIM (embedded Subscriber Identity Module) یا سیمکارت تعبیه‌شده نسل جدید سیمکارت است که بر خلاف نسل‌های قبلی مانند مینی‌سیم، میکروسیم و نانوسیم یک سیمکارت فیزیکی که به صورت خارجی به دستگاه اضافه میشود نیست؛ بلکه به صورت تراشه‌ای الکترونیکی توسط کارخانه سازنده به‌صورت ثابت روی مادربرد دستگاه نصب میشود و امکان خارج کردن آن از دستگاه وجود ندارد.
هم‌زمان با اعلام خبر راه‌اندازی این سرویس در سال ۱۳۹۹، بیژن عباسی‌آرند، مدیرعامل شرکت ایرانسل، در توضیح اهمیت eSIM در ارتباطات در صفحه شخصی اینستاگرام خود چنین نوشت:
کاربرد eSIM در صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات، علاوه بر آن که موجب بالا رفتن ضریب امنیت و افزایش امکان ساخت ابزارهای ضد آب و ضد غبار میشود، در گسترش خدمات دستگاه به دستگاه (M2M) و اینترنت اشیا (IoT) نیز اهمیت به‌سزایی دارد و می‌توان از آن به‌عنوان پیشران توسعه صنعت اینترنت اشیا یاد کرد.
اهمیت eSIM در جهان فناوری
سیم‌کارت‌های تعبیه‌شده، به‌عنوان فناوری مدرن حوزه سیمکارت، ابعادی کوچک‌تر از سیم‌کارت‌های پیشین دارد. درحالی‌که پیش از این نانوسیم با مساحتی برابر با ۱۰۸.۲۴ میلی‌مترمربع کوچک‌ترین سیمکارت موجود در جهان بود، حالا eSIM با یک‌سوم اندازه نانوسیم یعنی با مساحت ۳۰ میلی‌متر مربعی ساخته و در بعضی کشورهای دنیا عرضه میشود.
eSIM همان کاربردهای سیم‌کارت‌های معمولی را دارد و می‌تواند گجت‌های مختلف را به شبکه‌های مخابراتی متصل کند. سیم‌کارت‌های تعبیه‌شده که امروزه در پیشرفته‌ترین گجت‌های دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد، به مرور زمان نسل‌های قدیمی سیمکارت را منسوخ و از رده خارج خواهد کرد.
تسهیل در اتصال و فعال‌سازی، صرفه‌جویی در هزینه‌های مربوط به توزیع و فروش سیمکارت، امکان استفاده از ارتباطات بی‌سیم در انواع بیشتری از دستگاه‌های هوشمند، ایجاد تحول در استفاده از سرویس رومینگ از جمله مزایای استفاده از eSIM است. بااین‌حال این فناوری در بسیاری از کشورهای دنیا هنوز گسترش زیادی نیافته است.
به همین دلیل، شرکت اپل در ساخت آیفون ۱۴ برای بازار آمریکا شکاف سیمکارت فیزیکی را به‌طور کامل حذف کرده است اما برای سایر کشورهای دنیا که استفاده از eSIM در آن‌ها هنوز رایج نیست، این گوشی‌ها همچنان با تراشه سیمکارت ساخته و عرضه می‌شوند.
eSIM؛ دور از دسترس کاربران ایرانی
هرچند مزیت‌های بسیاری برای سیم‌کارت‌های تعبیه‌شده برشمرده میشود و تلاش‌هایی برای راه‌اندازی و استفاده از این فناوری در ایران از چند سال قبل صورت گرفته، اما هنوز امکان استفاده از eSIM به صورت رسمی و گسترده در کشور فراهم نشده است.
شرکت ایرانسل در توضیح وضعیت فعلی سیم‌کارت‌های تعبیه‌شده و در پاسخ به این که چرا بعد از گذشت دو سال از راه‌اندازی آزمایشی این سرویس، هنوز به صورت عمومی دردسترس قرار نگرفته است، به زومیت چنین گفت:
هم‌اکنون زیرساخت‌های لازم برای فعال شدن eSIM در شبکه ایرانسل به‌طور کامل پیاده‌سازی شده و آماده است اما متأسفانه، تحریم موجب شده تا مراجع بین‌المللی که وظیفه بررسی و تأیید و تصدیق زیرساخت فنی اپراتورها برای فعال شدن این فناوری را دارند و شرکت‌های تولیدکننده گوشی تلفن همراه و تجهیزات ارتباطی به تأیید این مراجع استناد می‌کنند، تأییدیه مذکور را برای شبکه ارتباطی ایران صادر نکنند و امکان استفاده گسترده از این فناوری در کشور فراهم نباشد.
در واقع، برای استفاده از سیمکارت تعبیه‌شده علاوه بر اپراتور، دستگاه‌های هوشمند نیز باید قابلیت پشتیبانی از این فناوری را داشته باشد. بنابراین، در نبود یا کمبود این دستگاه‌ها بهره‌مندی از این سرویس عملا ممکن نخواهد شد.
خانواده گوشی‌های آیفون ۱۱ به بعد و همچنین گوشی‌های آیفون XS و آیفون XR قابلیت پشتیبانی از این نوع سیمکارت را دارند. در میان سایر برندها نیز گوشی‌های گوگل از مدل پیکسل 2 به بالاتر و گوشی‌های پرچم‌دار سامسونگ نیز مجهز به این فناوری هستند. البته گوشی‌ها تنها دستگاه‌هایی نیستند که امکان پشتیبانی از eSIM را دارند؛ گجت‌های پوشیدنی مثل ساعت‌های هوشمند، از جمله اپل واچ، گلکسی واچ و هواوی واچ 2 نیز از این فناوری پشتیبانی می‌کنند.
هرچند این دستگاه‌هایی که از فناوری eSIM پشتیبانی می‌کنند، در کشور موجود هستند اما گران‌قیمت بودن این دستگاه‌ها دسترسی به آن‌ها را برای عموم مردم دشوار می‌کند.