هشدار برای وضعیت زبان فارسی در وب!
خبر خوش افزایش سهم زبان فارسی از محتوای وب دیری نپایید و نزولی که برای فارسی از هشت ماه قبل در سکوت خبری آغاز شده، همچنان ادامه دارد.
مردادماه سال گذشته بود که خبری درباره وضعیت زبان فارسی، موجب فخر مسئولان حوزۀ فناوری اطلاعات شد. رضا باقری اصل، دبیر وقت شورای اجرایی فناوری اطلاعات در آن زمان، در توییتی اعلام کرده بود که «سهم زبان فارسی از محتوای وب به ۳/۴ درصد رسید و زبان فارسی بعد از انگلیسی، روسی، ترکی و اسپانیولی در جایگاه پنجم قرار گرفت…»
ماجرا در واقع از این قرار بود که زبان فارسی در جایگاه پنجم در میان زبان‌های پرکاربرد اینترنت قرار گرفت. این درحالی بود که سهم زبان فارسی در ابتدای سال ۲۰۱۴ یعنی دی ماه ۱۳۹۲ تنها ۰/۸ درصد بود و در جایگاه چهاردهم قرار داشت.
حتی پیش از آن، در اسفند ۹۶ نیز محمدجواد آذری جهرمی، وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در توییتی اعلام کرده بود: «در حالیکه جهانی شدن باعث نزول سهم برخی زبان‌های دنیا از جمله عربی در فضای مجازی شده است، خوشبختانه آمار معتبر جهانی (W۳Tech) گزارش از رشد شتابان سهم خط و زبان فارسی در اینترنت طی سال‌های اخیر داشته است. اکنون سهم زبان فارسی به ۱/۸ درصد رسیده است…»
اما از اواخر سال گذشته، اتفاقی در حال رخ دادن است که شاید چون دیگر موجب فخر مسئولان نیست، اطلاعی از آن داده نمی‌شود؛ شاید هم البته حتی خود مسئولان نیز از آن اطلاعی ندارد.
آمار استفاده از زبان‌های محتوا برای وب‌سایت‌ها (در مهرماه ۱۴۰۱)
نمودار وضعیت تغییرات سهم زبان فارسی از محتوای وب در زمان نگارش این مطلب گویای آن است که سهم این زبان از محتوای وب از فوریه سال ۲۰۲۲ روند کاهشی شدیدی داشته است؛ به‌گونه‌ای که اکنون سهم فارسی از محتوای وب به ۲.۶ درصد و جایگاه هشتم رسیده است.
براساس اطلاعات w3techs، محبوب‌ترین وب‌سایت‌های مورد استفاده برای زبان فارسی چنین است:
Facebook.com
Wikipedia.org
Whatsapp.com
Office.com
Canva.com
Twitter.com
Wordpress.com
Aparat.com
Digikala.com
Blogger.com
در حال حاضر زبان‌های انگلیسی، روسی، اسپانیولی، آلمانی، ترکی و فرانسوی، شش زبانی هستند که بیشترین سهم را از محتوای وب دارند.
این درحالی‌ست که آمار سایت یادشده نشان می‌دهد زبان ژاپنی که پیش از این جایگاه قابل توجهی در سهم محتوای وب نداشت، در ماه‌های اخیر افزایش قابل توجهی داشته و با صعود خود در افت رتبۀ زبان فارسی، نسبت به سایر زبان‌ها تأثیرگذار بوده است.
پیش‌تر، هنگامیکه خبر افزایش سهم زبان فارسی رسیده بود، عده‌ای این اتفاق را به دلیل نبود قانون کپی‌رایت در ایران می‌دانستند که شرحی از سایت‌های ارائه‌شده توسط w۳techs در فرآیند بررسی سهم زبان فارسی از محتوای وب نشان می‌داد فیس‌بوک، ویکی‌پدیا، آفیس، توییتر، آپارات، کنوا، وردپرس، واتس‌اپ، دیجی‌کالا و ورزش سه پربازدیدترین سایت‌ها از سوی فارسی‌زبانان به شمار می‌آمدند. از همین‌رو، قرار گرفتن نام سه سایت با محتوای کاملا فارسی در این امر تاثیرگذار دانسته شده بود.
درحالیکه قیاس آمار محبوب‌ترین وب‌سایت‌های مورد استفادۀ فعلی با سال گذشته نشان می‌دهد، سایت‌های انگلیسی‌زبان جایگاه سایت‌های ایرانی را گرفته و در رتبۀ بالاتری ایستاده‌اند. آیا این سقوط را ناشی از همین امر می‌توان دانست؟