با تمام کابل‌های پاور کامپیوتر آشنا شوید
اگر قصد دارید به تنهایی یک سیستم کامپیوتر را به اصطلاح ببندید، به احتمال بسیار زیاد درباره‌ی کابل‌های مختلف به خصوص کابل‌های پاور کامپیوتر با مشکل روبه‌رو می‌شوید؛ چراکه باید انواع و اقسام کابل‌های پاور کامپیوتر را روی مادربرد نصب کنید. اگر هیچ ایده‌ای ندارید هر کدام از کابل‌های پاور کامپیوتر برای چه چیزی کاربرد دارند، رویه‌ی بستن سیستم برای شما به یک فعالیت بسیار طاقت‌فرسا تبدیل میشود و در بدترین سناریو امکان دارد به قطعات نصب شده روی مادربرد آسیب وارد شود. در این مطلب به شما کمک می‌کنیم درباره‌ی هر یک از کابل‌های پاور کامپیوتر اطلاعات مختصر و مفیدی به دست آورید.
کابل مادربرد تبدیل ۲۰ پین به ۲۴ پین
احتمالا اولین کابل داخل سیستم که توجه‌تان را به خود جلب کرده، کابل تبدیل ۲۰ پین به ۲۴ پین است. در واقع این مهم‌ترین کابل پاور کامپیوتر به شمار می‌رود. این کابل، ارتباط‌دهنده‌ی اصلی سیستم است که برق مورد نیاز را به اجزای مادربرد رایانه‌ی شخصی‌تان مهیا می‌کند. با این‌که پاور کامپیوتر تنها همین یک کابل را برای انتقال برق در اختیار ندارد، اصلی‌ترین منبع مورد نیاز برای به جریان انداختن برق در مادربرد، کابل تبدیل ۲۰ پین به ۲۴ پین محسوب میشود. سایر اجزای مادربرد به انرژی الکتریسیته‌ی بیشتری نیاز دارند که در ادامه به کابل‌های مربوط به آنها هم می‌پردازیم. کابل مادربرد تبدیل ۲۰ پین به ۲۴ پین برق مورد نیاز را برای رم، منابع تغذیه و دیوایس‌های PCIe تامین می‌کند.
معمولا این کابل ارتباط‌دهنده در اطراف لبه‌ی مادربرد نصب میشود. در مادربردهای ATX قدیمی‌تر، به خصوص مدل‌های پایین رده، شما می‌بینید که ارتباط‌دهنده‌ی اصلی در واقع به جای ۲۴ پین، تنها ۲۰ پین دارد. به همین دلیل است که برخی از پاورهای کامپیوتر، با رابط ۴+۲۰ (۴ پین که می‌توان آنها را جدا کرد) به جای ۲۴ پین کامل چفت و جور شده به هم وارد بازار می‌شوند. این رویه‌ی ساخت و طراحی پاورها به این دلیل است که رایانه‌های شخصی قدیمی‌تر با منبع تغذیه‌ی قدیمی‌تر قادر باشند تا به جای ۲۴ پین از ۲۰ پین استفاده کنند. البته این رویه تنها زمانی کاربردی است که کاربر قصد ندارد سیستم خود را تا چند سال آینده ارتقا دهد؛ چراکه قطعات مدرن و بالارده‌ی کامپیوتر طبیعی است که به پاور کامپیوتر قدرتمندتری نیاز دارند.
با تمامی این تفاسیر، با تشکر از استاندارد ATX، پاورهای کامپیوتر کم و بیش با مادربردهای قدیمی سازگاری دارند و سازنده‌های پاور کامپیوتر دیگر علاقه‌ی چندانی به ادامه‌ی فرایند پشتیبانی از مادربردهای خیلی قدیمی ندارند.
کابل تبدیل برق ۴ پین به ۸ پین
این کابل، ارتباط‌دهنده‌ی پاور کامپیوتر به پردازنده یا همان CPU کامپیوتر است. پردازنده یکی از معدود قطعات کامپیوتر است که به برق جداگانه‌ای برای انجام فعالیت روتین نیاز دارد.
محل قرارگیری کابل تبدیل برق ۴ پین به ۸ پین در نزدیکی سوکت یا محل قرارگیری CPU روی مادربرد است. شما می‌توانید به راحتی کابل را در محل صحیحش قرار دهید و دشواری خاصی از بابت نصب این کابل وجود ندارد.
بر اساس مدل کامپیوتری که خریداری کرده‌اید، شاید یافتن محل نصب کابل نسبت به سایر سیستم‌های کامپیوتری متفاوت باشد. برای مثال در رایانه‌های شخصی پایین‌رده، شما کابل رابط ۴ پین را روی مادربرد پیدا می‌کنید که باید به اندازه‌ی کافی برق را به به اجزای داخلی پردازنده‌ی سیستم مهیا کند. در پردازنده‌های میان رده و حتی بالا رده شما باید انتظار یک رابط ۸ پین را داشته باشید تا مقدار برق کافی را تقریبا به تمامی هسته‌های CPU مهیا کند.
تقریبا در تمامی اوقات، پاور کامپیورتان شامل یک ارتباط‌دهنده‌ی ۸ پین است که به دو بخش ۴+۴ پین تقسیم میشود. این نوع طراحی کابل موجب میشود تا این رابط هم به جایگاه ۴ پین و هم ۸ پین بتواند اتصال یابد. در هر صورت، شما اگر به یک بخش از کابل نیاز ندارید می‌توانید آن را جدا کرده و کنار بگذارید.
در بعضی از پاورها، شما شاید بیشتر از یک مدل کابل نیاز داشته باشید. بعضی از مادربردها هم ممکن است یک رابط ۴ پین و همچنین ۸ پین را داشته باشند. در برخی از محصولات ممکن است به جای موارد گفته شده، یک جایگاه ۱۲ پین را شاهد باشیم. با این‌که مورد آخر هنوز چندان رایج نیست، برخی از رایانه‌های شخصی به منبع الکتریسیته‌ی بسیار زیادی برای پردازنده نیاز دارند؛ به خصوص کاربرانی که علاقه‌ی وافری به اورکلاک CPU دارند. مدل ۱۲ پین بیشتر به درد چنین کاربران حرفه‌ای می‌خورد. اگر به اورکلاک علاقه‌مند هستید، بد نیست نگاهی به مقاله‌ی «راهنمای قدم به قدم برای اورکلاک CPU کامپیوتر» بیندازید که به طور مفصل درباره‌ی این پروسه صحبت کرده‌ایم.
کابل تبدیل برق گرافیک ۶ پین به ۸ پین
از جنبه‌ی فنی، تمام نیازهای برق PCI Express پیش‌تر توسط رابط مادربرد تامین میشود. اگر شما یک کارت وای-فای در داخل مادربرد نصب کنید، این قطعه به خوبی کار می‌کند. اگرچه، برخی از قطعات (اغلب کارت‌های گرافیک) به قدرت برق بیشتری نسبت به سایر اجزای مادربرد نیاز دارند. در این حالت است که کابل‌های PCIe به کار می‌آیند. از آنجایی که اساسا برای کارت‌های گرافیک مورد استفاده قرار می‌گیرند، تحت عنوان کابل‌های کارت گرافیک شناخته می‌شوند.
این کابل‌ها در دو نوع ۶ پین و ۸ پین وارد بازار شده تا یک کارت گرافیک را به مادربرد متصل کنند. بسته به نوع کارت گرافیکی که خریداری می‌کنید، شما به یک، دو، سه یا حتی جایگاه‌های بیشتری روی مادبرد برای اتصال کابل نیاز پیدا خواهید کرد. در هر صورت، اگر کابل‌ها به درستی به مادربرد متصل نشوند یا تعداد کابل‌های کمی به این منظور استفاده شود، به احتمال زیاد سیستم‌تان با مشکل و کرش‌های متعددی روبه‌رو شده و علنا ناپایدار خواهد بود. خوشبختانه، اکثر پاورهای کامپیوتر در حال حاضر که مقدار وات بسیار بالایی دارند، چندین کابل از این نوع در بسته‌ی خود دارند.
سایر کابل‌های پاور کامپیوتر
مواردی که قبلا به آنها اشاره کرده‌ایم، کابل‌های اصلی پاور محسوب می‌شوند. با این حال، کابل‌هایی هم وجود دارند که در حقیقت اضافه بر سازمان تلقی شده و بسته به نیاز کاربر ممکن است در کیس مورد استفاده قرار گیرند. این کابل‌ها را می‌توان اجزای ارتباطی ثانویه‌ی رایانه‌های شخصی قلمداد کرد.
کابل ساتا (SATA)
امروزه، کابل‌های ساتا هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرند و احتمالا بارها اسم این کابل را شنیده‌اید. کابل ساتا در درجه‌ی اول برای انتقال مقدار برق مورد نیاز به هارد درایو یا همان فضای ذخیره‌ی اطلاعات استفاده میشود. دو مدل کابل ساتا وجود دارد. یک نوع کابل ساتا صرفا ارتباطی بین هارد درایو و رایانه‌ی شخصی‌تان را برقرار می‌کند. یک مدل دیگر، کابل برق ساتا نام دارد که صرفا انرژی الکتریسیته را برای اجزای داخل کیس تامین می‌کند.
اخیرا کابل‌های برق ساتا کاربردهای جالب دیگری هم پیدا کرده‌اند. برای مثال، کیس‌های کامپیوتر در نسل حاضر معمولا با نورپردازی جالبی تحت عنوان RGB روانه‌ی بازار می‌شوند. در مثالی دیگر ممکن است سیستم خنک‌کننده و فن برای جبران حرارت بسیار زیاد قطعات داخل کیس توسط کاربر خریداری و نصب شود. در این موارد، از کابل برق ساتا به منظور برق‌رسانی به قطعات مذکور استفاده میشود.
کابل مولکس (Molex)
کابل مولکس این روزها کمتر استفاده میشود اما ممکن است شما در رایانه‌های شخصیِ قدیمی و پایین‌رده این کابل را مشاهده کنید. ارتباط‌دهنده‌های مولکس عملکردی شبیه به کابل برق ساتا دارند؛ یعنی انرژی الکتریسیته را برای قطعات فرعی فراهم می‌کند. از کابل‌های مولکس می‌توان برای تمامی قطعات، از هارد درایو گرفته تا فن استفاده کرد.
امروز به دلایل واضحی از کابل مولکس کمتر استفاده میشود. به راحتی شکسته شدن سرِ این کابل، مهم‌ترین دلیل برای کنار گذاشته شدن این کابل توسط متخصصین دانسته میشود. به همین دلیل به جای کابل مولکس، بیشتر از کابل ساتا برای تامین برق قطعات فرعی بهر‌ه‌برداری میشود.
کابل‌های پاور کامپیوتر؛ متنوع و مدام در حال تغییر
تا به اینجا تلاش کرده‌ایم شما با انواع و اقسام کابل‌های پاور کامپیوتر بیشتر آشنا شوید. ذکر این نکته بدیهی و صد البته الزامی است که با پیشرفت همه‌جانبه‌ی سخت‌افزار و علوم کامپیوتر، قطعات پیشرفته‌تری طراحی و توسعه می‌یابند. به همین دلیل پاورهای کامپیوتر هم به تدریج همگام با قطعات دیگر، مدرن‌تر و پیشرفته‌تر میشود. این احتمال وجود دارد که تعداد پین‌ها و جایگاه‌های مورد نیاز برای اتصال کابل‌ها روی مادربرد هم با گذر زمان تغییر کند. به همین دلیل حواستان باشد که در ابتدا کابل درست را شناسایی کرده و سپس از محل اتصال صحیح کابل روی مادربرد هم اطمینان حاصل کنید. در هر صورت، پاور کامپیوتر یک وظیفه‌ی مهم دارد و آن هم چیزی نیست جز انتقال انرژی الکتریسیته‌ی مورد نیاز به تمامی قطعات نصب شده در داخل کیس کامپیوتر.