چین چگونه در آستانه رونمایی آیفون ۱۵، اپل را وارد بحران کرد؟
درحالی‌که اپل برای رونمایی پیشرفته‌ترین گوشی‌های تاریخش آماده میشود، تحولات در چین اتفاقات غیرمنتظره‌ای رقم زده است.
اپل در تلاش است از بحرانی که تنها چند روز مانده به رونمایی آیفون ۱۵ ایجاد شده، به سلامت عبور کند. کنفرانس مطبوعاتی سه‌شنبه محفل رونمایی گوشی‌هایی خواهد بود که قرار است در خلاف مسیر بازار حرکت کنند و برای اولین‌بار اپل را بالاتر از سامسونگ روی صندلی برترین برند بازار موبایل بنشانند.
کنفرانس مطبوعاتی Wonderlust اپل که به‌صورت زنده برای تمام دنیا پخش میشود، در سایه‌ی تحولات چین (بزرگ‌ترین بازار بین‌المللی اپل) قرار گرفته است. دولت چین استفاده از آیفون را در برخی از مهم‌ترین نهادهای دولتی ممنوع کرده و حتی به کارمندان گفته است که آیفون را به محل کار نبرند.
آیفون پول‌سازترین کسب‌و‌کار اپل است و هرگونه افت فروش این گوشی، تبعات قابل‌توجهی در پی دارد
همزمان‌با محدودیت‌های جدید چین، هواوی دستگاه‌های جدیدی رونمایی کرده است که پردازنده‌ی پیشرفته دارند و احتمالا اپل را در بازار محلی به‌چالش می‌کشند. هواوی صبح امروز دو گوشی جدید دیگر نیز رونمایی کرد تا نشان دهد که ترسی از تهدیدهای آمریکا ندارد.
ملی‌گرایی چینی، تهدید بزرگی برای اپل است
با وجود ممنوعیت آیفون در بین مقامات دولتی و رونمایی گوشی‌های هیجان‌انگیز جدید هواوی، تهدید بزرگ‌تری اپل را نشانه گرفته است: بازگشت ملی‌گراییِ چینی. شماری از چینی‌ها معتقدند که باید استفاده از آیفون و سایر دستگاه‌های خارجی متوقف شود تا بتوان به برندهای ملی بیشتر بها داد.
ملی‌گرایی، معضلی است که اپل قبلاً با آن مواجه شده بود. تقریبا پنج سال پیش، اپل به‌دلیل افت فروش محصولاتش در بازار چین نتوانست در فصل تعطیلات به درآمد پیش‌بینی‌شده‌اش دسترسی پیدا کند. در آن زمان آیفون XS و آیفون XR جدیدترین گوشی‌های اپل بودند.
اپل در آن دوران به‌صورت عمومی به تنش تجاری ایالات متحده و چین و برخی مشکلات اقتصادی به‌عنوان دلیل افت فروش آیفون اشاره کرد؛ اما تیم کوک، مدیرعامل اپل، در نامه‌ای محرمانه به اعضای هیئت‌مدیره گفته بود ملی‌گرایی چینی و افزایش رقابت از سوی برندهای محلی، عاملان اصلی بوده‌اند. جزئیات این نامه بعدها در دسترس رسانه‌ها قرار گرفت.
تیم کوک مهره‌ی اصلی اپل در بهبود رابطه‌ی تجاری با چین بوده است
در دورانی که اپل با افت فروش آیفون در بازار چین دست‌و‌پنجه نرم می‌کرد، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، هواوی را به فهرست سیاه وزارت بازرگانی اضافه کرده بود. افزایش تنش بین ایالات متحده و چین، زندگی را برای شرکت‌هایی که وابستگی عمیقی به کارخانه‌ها و بازار چین دارند بسیار سخت‌تر کرد.
چین قلب تپنده‌ی زنجیره‌ی تأمین اپل است
درآمد اپل در بازار چین، در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ پایین آمد؛ اما این شرکت در سال ۲۰۲۱ شاهد افزایش فروش بود. اپل تقریباً یک‌پنجم درآمد سالانه‌اش را ازطریق بازار چین تأمین می‌کند. چین قلب تپنده‌ی زنجیره‌ی تأمین اپل است و اکثر محصولات این شرکت در کارخانه‌های چینی مونتاژ می‌شوند.
اکنون سؤال اصلی این است که بحران سال ۲۰۱۹ بار دیگر دامان اپل را می‌گیرد یا نه. افزایش محدودیت استفاده از آیفون در بین دستگاه‌های دولتی، نشان می‌دهد که احتمالاً تاریخ در حال تکرار است. کارکنان آژانس‌ها و شرکت‌های تحت مالکیت دولت اجازه‌ی حمل آیفون به دفتر کار را ندارند.
در واکنش به ممنوعیت آیفون در بین مقامات و کارمندان دولتی چین، ارزش سهام اپل دو روز متوالی افت کرد تا نزدیک‌به ۲۰۰ میلیارد دلار از ارزش بازار این برند ناپدید شود. سهام اپل در لحظه‌ی نوشته‌شدن این مقاله هنوز به شرایط قبل برنگشته است.
تحولات چین در حالی ادامه پیدا می‌کند که اپل به درخواست رسانه‌ها ازجمله بلومبرگ برای شفاف‌سازی درباره‌ی شرایط فعلی، پاسخ نمی‌دهد.
همزمان‌با تحولات چین، قانون‌گذاران ایالات متحده تهدید کرده‌اند که تحقیقات جدیدی علیه هواوی و دستاوردهای اخیرش به راه می‌اندازند. یکی از نمایندگان سرشناس مجلس آمریکا خواستار فلج‌کردن هواوی و جلوگیری از صادرات هرگونه فناوری به این شرکت چینی شده است.
دیدگاه‌های ضداپلی در شبکه‌های اجتماعی چین گسترش پیدا کرده است
با وجود این‌که هواوی نقش پررنگی در معادلات جدید دارد، آمریکا این‌بار روی SMIC متمرکز شده است. SMIC که بزرگ‌ترین تراشه‌ساز چین محسوب میشود، همان شرکتی است که پردازنده کرین 9000S گوشی میت ۶۰ پرو را با لیتوگرافی هفت نانومتری تولید کرده و مدعی عبور از تحریم‌های ایالات متحده شده است.
مقامات ایالات متحده می‌گویند تولید کرین 9000S بدون فناوری آمریکایی ممکن نیست؛ بنابراین احتمالا SMIC تحریم‌ها را نقض کرده است و باید با محدودیت‌های بیشتری مواجه شود. نمایندگان آمریکا سخت‌گیری بیشتر علیه تیک‌تاک را نیز توصیه کرده‌اند.
پس از رونمایی میت ۶۰ پرو و موضع‌گیری مقامات ایالات متحده، دیدگاه‌های ضداپلی در شبکه‌های اجتماعی چینی گسترش پیدا کرده است. در یک برهه حتی گفته شد که چاینا موبایل (بزرگ‌ترین اپراتور مخابراتی چین) تمایلی به فروش آیفون ۱۵ ندارد؛ ادعایی که سریعاً توسط این شرکت تکذیب شد.
ویدیویی که چهارشنبه‌ی هفته‌ی گذشته در شبکه‌های اجتماعی چینی وایرال شد، صف‌های طولانی را دربرابر فروشگاه حضوری اپل در شهر گوانگ‌ژو نشان می‌داد؛ اما بخش دیدگاه‌های پست موردبحث، سریعاً با نظرات ضداپلی پر شد.
یک کاربر گفت: «تا زمانی که کارجویان از گوشی اپل استفاده کنند، آن‌ها را استخدام نخواهم کرد.» دیگر کاربران نوشتند که «هرگز گوشی اپل نخواهند خرید» و به بقیه توصیه کردند که «با افتخار، سراغ خرید گوشی‌های هواوی بروند.» کاربری دیگر نوشت: «چرا وقتی آمریکایی‌ها هواوی را تحریم کرده‌اند، ما فروش گوشی‌های اپل را متوقف نکنیم؟»
«تا زمانی که کارجویان از گوشی اپل استفاده کنند، آن‌ها را استخدام نخواهم کرد»
چین سال گذشته به آژانس‌های دولتی و شرکت‌های وابسته‌به دولت دستور داد تا سال ۲۰۲۴ کامپیوترهای خارجی را با سیستم‌های بومی جایگزین کنند. آن قانون فعلاً تأثیر خاصی روی اپل نگذاشته است. در فصل اخیر، فروش مک‌های اپل در بازار چین ۱۷ درصد رشد کرد؛ آن هم در شرایطی که قیمت مک بوک غالباً بالاتر از قیمت لپ تاپ برندهای چینی است.
تحلیلگران می‌گویند که ممنوعیت جدید آیفون در بین مقامات چینی، بخشی از پویش گسترده‌تری است که تا مدت‌ها ادامه خواهد داشت. یک تحلیلگر می‌گوید: «مقامات رسمی حزب کمونیست احتمالاً مدت‌ها قبل از رسمی‌شدن ممنوعیت در روزهای اخیر، استفاده از محصولات آمریکایی را در محیط کار متوقف کرده بودند.»
میت ۶۰ پرو پلاس، جدیدترین پرچمدار هواوی، بهترین جایگزین آیفون برای چینی‌ها است
اگر مشتریان چینی در پی رهاکردن اپل باشند، گوشی جدید هواوی بهترین جایگزین آیفون برای آن‌ها خواهد بود. میت ۶۰ پرو به نمایشگر بزرگ‌تر و باتری پرظرفیت‌تری نسبت‌به آیفون ۱۵ پرو مجهز است. به‌علاوه، پرچمدار جدید از دوربین پروضوح‌تری استفاده می‌کند و قیمت گوشی هواوی میت ۶۰ پرو هم کمتر از قیمت آیفون ۱۵ پرو است. به‌طور کلی قیمت موبایل برندهای چینی از آیفون کمتر است.
فعلاً هیچ نشانه‌ای از تحریم گسترده‌ی محصولات اپل توسط مشتریان چینی دیده نمی‌شود
با همه‌ی این‌ها، همچنان هیچ نشانه‌ای از تحریم گسترده‌ی محصولات اپل توسط مشتریان چینی دیده نمی‌شود. اپل یکی از معدود شرکت‌های دنیا بود که فروش گوشی‌هایش را در فصل دوم امسال افزایش داد. دیگر برند معروفی که با افزایش فروش گوشی مواجه شد، هواوی بود. البته سهم هواوی در بازار چین همچنان کمتر از اپل است.
مدت‌ها است که بازار چین، نقطه‌ی روشنی در گزارش‌های مالی اپل محسوب میشود و تأثیر قابل‌توجهی روی عملکرد کلی این شرکت می‌گذارد. فروش محصولات اپل در سه ماه اخیر روند نزولی داشته است و انتظار می‌رود که درآمد در فصل جاری نیز افت کند. در دو دهه‌ی اخیر سابقه نداشته است که اپل یک سال کامل افت فروش تجربه کند.
گوشی‌های سری آیفون ۱۵ که با تغییرات قابل‌توجهی ازجمله فریم تیتانیومی، پردازنده‌ی سه نانومتری و درگاه USB-C از راه می‌رسند، در تلاشند اپل را از شرایط فعلی خارج کنند.
با وجود تمامی تنش‌ها، فراموش نکنید که چین انگیزه‌ی کافی برای فشار حداکثری به اپل و آیفون ندارد. اپل از میلیون‌ها کارگر در کشور چین حمایت می‌کند و تنبیه‌کردن اپل بدون لطمه‌زدن به مردم چین، تقریباً غیرممکن است.