سرنوشت تولید موبایل ایرانی
یکی از دغدغه‌های صنعت‌مردان ایرانی از گذشته تا به امروز، تولید گوشی تلفن همراه از زمان ورود نخستین تلفن همراه به کشور بوده است؛ طبق آخرین اظهارات مسئولان این حوزه، پیش‌بینی میشود تا پایان سال حداقل یک میلیون گوشی داخلی تولید شود.
پیش از این تنها یک شرکت به‌عنوان تولیدکننده محدود گوشی شناخته می‌شد؛ تولیدکننده‌ای که البته به‌زعم برخی از کارشناسان این حوزه، بیش‌تر مونتاژ کننده قطعات وارداتی گوشی بوده تا این که بخواهند صفر تا صد گوشی را در داخل کشور تولید کند.
طی سال‌های گذشته، گوشی‌هایی که به انحاء مختلف در داخل تولید شده بودند، در بازار موجود بود. اما موضوع تولید گوشی جدید ایرانی، از نیمه‌های سال ۱۳۹۸ بود که به یکی از مباحث حوزه فناوری اطلاعات تبدیل شد، آن هم تولید یک گوشی که ایرادهای مدل‌های قبلی را برطرف کرده باشد و بتواند با نسخه‌های خارجی رقابت کند.
درباره مزیت تولید گوشی داخلی گفته شده که با تولید گوشی باکیفیت ایرانی با قیمت مناسب، به قدرت خرید مردم، تحول دیجیتال و اشتغال کمک خواهد شد. اگرچه ویژگی‌ها و خدماتی که برای گوشی داخلی در نظر گرفته شده، هنوز اعلام نشده اما استفاده از سیستم عامل بومی ظاهرا یکی از این ویژگی‌ها است.
امکان باندل گوشی ایرانی توسط اپراتورها هم موضوع دیگری است که اعلام شد؛ عرضه گوشی‌های باندل با سیمکارت اپراتورهای معتبر در سراسر دنیا، یکی از خدماتی است که سال‌هاست در کشورهای پیشرفته در حال انجام است. باندلینگ گوشی مجموعه‌ای از چند کالا به همراه قیمت آنها در یک بسته به همراه گوشی است که توسط اپراتورها به مشتریان داده میشود.
برخی از اپراتورها از بسته‌های باندلینگ گوشی استفاده می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که گوشی‌هایی با برندهای مختلف را به همراه خدمات اینترنتی و تماس خود، در یک بسته باندلینگ در اختیار برخی از کاربران قرار می‌دهند و در زمان تحویل گوشی به مشتریان شرایطی را تعیین می‌کنند و هزینه آن را به صورت اقساطی حساب می‌کنند.
معمولا همراه این گوشی پکیجی موجود است که تا پایان اقساط می‌توانند از گوشی استفاده کنند؛ مثلا گوشی را با سیمکارت در اختیار کاربران قرار می‌دهند و مشتریان به هیج وجه نمی‌توانند سیمکارت را عوض کنند و از خدمات تماس و اینترنت این سیمکارت تا زمانی می‌توانند استفاده کنند که اقساط گوشی را به‌صورت کامل و سر وقت پرداخت کرده باشند، در صورتی که به شرایط باندلینگ عمل نکنند، بعد از محدودیت زمانی که تعیین شده، گوشی از رجیستر خارج شده و دیگر قابل استفاده نیست.
درصورتی که اپراتورهای داخلی بتوانند گوشی ایرانی را برای مشترکان خود باندل کنند، به این معناست که هر اپراتور با در اختیار قرار دادن گوشی ایرانی، مشترک را ملزم به استفاده از امکانات اپراتور خود می‌کند و اما به ازای آن، می‌توان گوشی تلفن همراه را با شرایطی از جمله دریافت اقساطی، خریداری کرد و این موضوع می‌تواند موجب افزایش سهم گوشی‌های ایرانی در بازار شود.
در شرایطی که تولید گوشی ایرانی در دولت‌های هم گذشته مورد توجه قرار داشت، با آغاز به کار دولت سیزدهم در کنار سایر موارد به این موضوع هم نگاه ویژه ای شد. عیسی زارع پور- وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- در روزهای نخستین آغاز به کار فعالیت خود اعلام کرد از موبایل ایرانی استفاده می‌کند که ظرفیت‌های مناسب دارد و گوشی‌های همراه داخلی توان رقابت با همتایان خارجی را دارند.
او در همان زمان درباره برنامه وزارت ارتباطات برای تولید موبایل ایرانی گفته بود سالانه حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون گوشی همراه وارد ایران میشود که این واردات حدود ۳ تا ۵ میلیارد دلار ارزبری دارد. ظرفیت‌های خوبی برای تولید موبایل در کشور وجود دارد اما باید بازار آن در کشور شکل گیرد و مردم به این موبایل‌ها اطمینان کنند، البته ممکن است نواقصی وجود داشته باشد اما باید به این نکته توجه کرد که موبایل ایرانی تولید داخل بوده، در ساخت آن از ظرفیت جوانان استفاده میشود، موجب اشتغال‌زایی خواهد شد، در مردم و جامعه خودباوری ایجاد می‌کند و نسبت به گوشی‌های خارجی ارزان‌تر است.
مسئله‌ای که برخی از فعالان بازار موبایل به آن اشاره می‌کنند و می‌گویند در مرحله اول امکان ندارد قطعه‌ساز تلفن همراه شویم و در واقع نیازی هم به آن نیست و بلکه باید تنها در بخش تحقیق و گسترش نسبت به کاربردی‌تر کردن نرم افزارها و اپلیکیشن‌ها اقدام کرد. برای مثال سه کشور هند، ویتنام و اندونزی و چندین کشور آمریکای جنوبی مثل برزیل با ایجاد خطوط مونتاژ تلفن همراه، اشتغال‌زایی فراوانی ایجاد کرده‌اند و در کنار تجربه این سال‌ها و با توجه به هزینه پایین نیروی انسانی، اکنون به یکی از بزرگترین قطب‌های تولید تلفن همراه با برندهای پرمصرف بدل شده‌اند.
در همین رابطه وزیر ارتباطات اواخر بهار سال جاری اعلام کرد در تلاش هستند با کمک وزارت صمت زمینه تولید گوشی را در داخل کشور فراهم کنند و برنامه‌ای نیز طراحی شده تا از ظرفیت‌هایی که در داخل کشور وجود دارد، برای تولید گوشی استفاده کنند؛ همچنین در منطقه ویژه اقتصادی پیام به چند شرکت زمین ارائه شده و درحال راه اندازی خط تولید هستند.
با گذشت چند ماه از این موضوع-مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین المللی پیام- جزئیات جدیدی از این موضوع اعلام کرد. وی در این زمینه گفته بود تولید گوشی تلفن همراه یکی از پروژه‌های است که از دولت گذشته آغاز شده، ۱۳ شرکت خصوصی برای احداث خط تولید خود در این منطقه به آنها مراجعه کردند که از این تعداد دو مجموعه به بهره‌برداری رسیده‌اند و پیش بینی آنها این است که تا پایان سال حداقل یک میلیون گوشی تولید شود که یک سوم آن گوشی هوشمند و باقی به صورت دکمه‌ای خواهد بود.