هر چند اکوسیستم اقتصاد دیجیتال ایران با فیلترینگ، کمبود تجهیزات و مهاجرت نیروی انسانی درگیر است، اما می‌توان تحریم‌ها و عدم حضور در مجامع بین‌المللی را بزرگ‌ترین چالش‌های این اکوسیستم دانست. در این شرایط، جمعی از فعالان و کارشناسان بخش خصوصی در نشست ماهانه کمیسیون فناوری اطلاعات اتاق بازرگانی ایران فرصت‌ها و چالش‌های حضور صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات در مجامع بین‌المللی را بررسی کردند. آنها ضمن تشریح فرصت‌هایی که تکنولوژی‌های صنعت فناوری اطلاعات به‌خصوص هوش مصنوعی برای اقتصادهای دنیا و کشورهای همسایه ایجاد کرده است، معتقدند کشورهایی که از هوش مصنوعی استفاده نکنند، از تمدن بشری عقب خواهند ماند. فعالان بخش خصوصی همچنین لازمه استفاده از فرصت‌های این صنعت را تعامل با دنیا، حمایت از بخش خصوصی، نظارت دولت بر اجرای خصوصی‌سازی و همزمان خروج از تصدی‌گری می‌دانند.

تبعات غفلت از هوش مصنوعی
در این نشست درباره فواید تکنولوژی‌ها از جمله هوش مصنوعی، تاثیر گسترش تعاملات بین‌المللی، رفع تحریم‌ها و تعیین تکلیف حضور ایران در FATF، ترسیم معماری جهانی برای صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات صحبت شد.دکتر محمود سریع‌القلم، استاد دانشگاه شهید بهشتی، به عنوان یکی از سخنران‌های این نشست معتقد است کشورهایی که از هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف، از اقتصاد گرفته تا آموزش، استفاده نمی‌کنند، از تمدن بشری عقب خواهند ماند. همچنین به گفته او، مطالعات نشان داده است که جوامع محروم از نظم و تمرکز فکری، در به‌کارگیری هوش مصنوعی عقب‌تر خواهند ماند. او با بیان این مطلب درباره کاربردهای این فناوری توضیح می‌دهد: «حدود ۱۵۰ سال پیش انسان‌ها در طول عمرشان ۱۲۴ هزار ساعت(حدود ۷۰ درصد از وقت‌شان را) کار می‌کردند.

این میزان در سال ۱۹۸۰ به ۷۰ هزار ساعت رسید. در حال حاضر مردم ۵۰هزار ساعت مشغول کار هستند که این موضوع نتیجه توسعه فناوری و تکنولوژی است.» این پژوهشگر در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه بنگاه‌های خصوصی هستند که موتور توسعه را در جهان به حرکت درآورده‌اند، مطرح می‌کند که مطالعه و بررسی ۱۰۱۶ شغل در دنیا نشان داده است که هوش مصنوعی فقط شامل ۳۶ شغل نمی‌شود که بیشتر آنها مرتبط با فعالیت‌های فیزیکی و ورزشی هستند. او همچنین به سرمایه‌گذاری‌های جدی کشورهای همسایه از جمله امارات و عربستان اشاره می‌کند و معتقد است تا زمانی که تعاملات بین‌المللی ایران به حالت عادی بازنگردد، تحرک و توسعه‌ای را در اقتصاد شاهد نخواهیم بود. سریع‌القلم در بخش دیگری از صحبت‌های خود مطرح کرد: «طبق مطالعات انجام‌شده هوش مصنوعی در تولید خدمات و کالاهای جدید پیشرو خواهد بود و اثر منفی بر کار نخواهد داشت. همچنین بیشترین اثر مثبت این فناوری مربوط به حوزه سلامت و بهداشت است.

تعیین تکلیف تحریم‌ها و FATF
در ادامه نشست اتاق بازرگانی ایران، حسین سلاح‌ورزی، رئیس سازمان ملی کارآفرینی ایران، استفاده از فرصت‌های بین‌المللی، تعیین تکلیف تحریم‌ها و حضور ایران در اف‌ای‌تی‌اف را برای استفاده از فرصت‌های حضور صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات در مجامع بین‌المللی لازم می‌داند. او با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «مطالعه و بررسی اقتصاد کشورهای مشابه ایران نشان می‌دهد که از سال ۱۳۹۰ تاکنون به ازای هر ایرانی ۱۲۰۲ دلار درآمد سرانه از دست داده‌ایم. بنابراین در این شرایط باید سطح توقعات و خواسته‌ها را افزایش دهیم و به دنبال این باشیم تا رفع تحریم‌ها تعیین تکلیف شود. پس از آن باید به این فکر کنیم که چه تاثیری می‌توانیم بر اقتصاد کشور و جهان داشته باشیم. تا زمانی که ایران به زنجیره ارزش اقتصاد بین‌الملل متصل نشود، همچنان در تامین و به‌روزرسانی تجهیزات، صادرات و واردات و… مشکل خواهیم داشت.»

علاوه بر این، نصرالله جهانگرد، نماینده سابق ایران در ITU و مسوول هیات مذاکرات ایران در اجلاس جهانی WSIS، درباره تعامل با مجامع جهانی و رشد ملی از منظر فناوری اطلاعات صحبت کرد و در این رابطه توضیح داد: «در حالی که سایر کشورها با سیر پیشرفت تکنولوژی‌ها معماری جهانی برای استفاده از فرصت‌های فناوری‌های ارتباطی در تعامل با کشورهای دیگر ترسیم و تمام بخش‌های اقتصاد خود را برای این هدف بسیج کرده‌اند، در ایران معماری جهانی برای توسعه فناوری اطلاعات مشاهده نمی‌کنید. این در حالی است که باید متناسب با موقعیت و اولویت‌های کشور ما برنامه راهبردی تدوین و پیاده‌سازی شود.» به گفته او، در ایران تحولات دیجیتال وارد صنعت نشده است و صادرات تکنولوژی آن‌طور که باید صورت نمی‌گیرد. زمانی‌ که یک کشور متوجه شود که برای رشد و توسعه نیازمند تحقیق، توسعه و سرمایه‌گذاری در حوزه تکنولوژی است، می‌تواند به جهان برسد و عقب‌ماندگی‌ها را جبران کند.

چگالی بسیار پایین صنعت آی‌تی‌سی
فرزین فردیس، عضو کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران نیز در این نشست ملزومات استفاده از فرصت‌های صنعت فناوری اطلاعات و توسعه آن در مجامع بین‌المللی را در سه سطح فردی، بنگاهی و ملی تقسیم کرد و در این رابطه توضیح داد: «در سطح فردی باید تلاش کنیم تا فضا را برای تعامل فرزندانمان فراهم کنیم تا نسل بعدی بتواند با ابعاد بین‌المللی آموزش، اقتصاد، سیاست، تکنولوژی و… آشنا شود. در ادامه باید فضا را برای فعالیت بنگاه‌ها در تولید دانش، فناوری و ثروت باز بگذاریم و به آنها فرصت تعامل با سایر کشورها، رقابت و سرمایه‌گذاری داده شود. بدین منظور باید تلاش کنیم تا کشور در نهادها و فضاهای بین‌الملل حضور داشته باشد.»

او در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه چگالی صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران بسیار پایین آمده است، مطرح کرد: «شرایط فعلی این صنعت در کشور به این صورت است که به اسم حمایت از تولید داخل، دیواری با سایر کشورها کشیده‌ شده و با محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های اعمال‌شده برای واردات امکان رقابت و پیشرفت از شرکت‌های ایرانی گرفته شده است. بنابراین لازم است تا دولت دست از اعمال محدودیت‌ و ممنوعیت واردات و سهم‌خواهی بردارد و امکان تبادلات تجاری بین‌المللی را فراهم کند.» با این شرایط باید منتظر ماند و دید که دولت جدید چه برنامه‌ای برای صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد و چه میزان در جهت رفع چالش‌های این حوزه اقدام می‌کند.