دنیای اقتصاد : جمعی از فعالان و کارشناسان صنعت نئوبانک در بیستمین رویداد فیناپ درباره نقش تلفن‌‌‌های همراه در بانکداری دیجیتال و سوپر‌‌‌اپ‌‌‌ها و جایگاه و چالش‌‌‌های ایران در این حوزه به بحث و گفت وگو پرداختند. به اعتقاد آنها کشور در مسیر توسعه نئوبانک‌‌‌ها و سوپراپ‌‌‌ها از نظر تکنولوژی مشکلی ندارد و آمادگی دیجیتال ایران در حوزه بانکی را بینابین و در حد متوسط برشمرده‌اند، اما چالش اصلی توسعه این صنعت را عدم تعامل بانک‌‌‌ها و نئوبانک‌‌‌ها، نپذیرفتن ریسک نوآوری و از همه مهم‌‌‌تر تعدد رگولاتور و عدم درک مشترک بین آنها نسبت به نوآوری و فناوری می‌‌‌دانند.

موانع نوآوری در کسب‌‌‌وکارها
بیستمین رویداد فیناپ با موضوع Mobile first در آخر هفته گذشته برگزار شد و نقش تلفن‌‌‌های همراه در بانکداری دیجیتال و سوپراپ‌‌‌ها در نشست‌‌‌ها و سخنرانی‌‌‌های این رویداد بررسی شد. هومن امینی، مدیرعامل دیجی‌‌‌پی، نیما امیرشکاری، کارشناس فناوری‌‌‌های مالی، امیرحسین خالقی، پژوهشگر اقتصاد سیاسی، صادق سپندارند، مدیرکل بانکداری خرد و کسب‌‌‌وکارهای کوچک بانک ملی در اولین نشست از رویداد فیناپ تجربه مشتری در عصر نئوبانک‌‌‌ها را بیان کردند. به گفته فعالان حوزه نئوبانک اقتصاد جهان در حال گذار از فین‌‌‌تک‌‌‌ها به سمت تک‌‌‌فین‌‌‌هاست. مهدی مومنی، مدیر عامل ازکی‌‌‌وام در این خصوص توضیح می‌‌‌دهد: «تک‌‌‌فین به شرکت‌‌‌های بزرگ فناوری گفته می‌‌‌شود که در ابتدا تمرکز آنها بر فناوری است، اما به تدریج وارد حوزه خدمات مالی شده‌‌‌اند. در اینجا، تمرکز اصلی بر فناوری است و سپس خدمات مالی به‌‌‌عنوان یک محصول جانبی اضافه می‌‌‌شود.»

او در ادامه سخنرانی خود اپل و آمازون در جهان و در ایران اسنپ و دیجی‌‌‌کالا را به‌‌‌عنوان تک‌‌‌فین‌‌‌ها نام می‌‌‌برد و درآمد کسب‌‌‌وکارهای فین‌‌‌تکی که بتوانند وارد حوزه‌‌‌های خدمت‌‌‌رسانی به تک‌‌‌فین‌‌‌ها در محصولات مرتبط با SME، enterprise و کاربران خرد شوند را تا سال ۲۰۳۰ مبلغ ۳۲۰ میلیارد دلار برآورد کرد. کمک سوپراپلیکیشن‌‌‌ها به توسعه دایرکت‌‌‌دبیت نیز از دیگر نکات مطرح‌‌‌شده فعالان و کارشناسان در این نشست است. علاوه بر این، حاضران در پنل گفت‌‌‌وگو جایگاه ایران در بانکداری دیجیتال را بررسی کردند که به اعتقاد آنها ایران در میانه راه قرار دارد. صادق سپندارند، مدیرکل بانکداری خرد و کسب و کارهای کوچک بانک ملی، آمادگی دیجیتال ایران در حوزه بانکی را بینابین و در حد متوسط برشمرد و در این باره توضیح داد: «نه مثل تاکسی‌‌‌های تلفنی آن‌قدر از دیجیتالیزه شدن عقب هستیم که ناگهان با یک فناوری و حضور بازیگران تکنولوژیک نابود شویم و نه مثل صنعت ارتباطات دائما به روزرسانی شده‌‌‌ایم. اگر بخواهیم با دیدی کامل و جامع به این موضوع نگاه کنیم؛ باید همه بازیگران را در نظر بگیریم و بانکداری را در کنار سایر بازیگران قضاوت کنیم. در حقیقت بانک‌‌‌‌‌‌های ایران نه خیلی مدرن و نه خیلی عقب‌‌‌تر از سایر کشورها هستند.»

نیما امیرشکاری صاحب‌‌‌نظر حوزه فناوری‌‌‌های مالی هم درباره جایگاه ایران در بانکداری دیجیتال گفت: «ما نه خیلی از جهان عقب هستیم و نه مثل برخی کشورها روی لبه تکنولوژی قرار داریم. اما از آنجا که بانک‌‌‌های ما برای توسعه محصول گوش به فرمان بانک مرکزی هستند شکاف زیادی در این میان رخ داده است‌‌‌. در صورتی که در جهان محصولات بانکی از نیازهای بازار تولید می‌‌‌شوند. هر جایی هم که بانک‌‌‌ها و فین‌‌‌تک‌‌‌ها می‌‌‌خواستند نوآوری کنند آنقدر با منع قانونی و بلاک مواجه شده‌‌‌اند که انگیزه‌‌‌ای برای نوآوری ندارند.» هومن امینی مدیرعامل دیجی‌‌‌پی نیز درباره برقراری نگاه متعادل و منطقی به فناوری‌‌‌های مالی صحبت کرد که به اعتقاد او باید در ایده‌‌‌پردازی و پیاده‌‌‌سازی آنها مراقب بود تا تکنولوژی‌‌‌زده برخورد نکرد که کاربران برای استفاده از فناوری دلسرد شوند. امینی با بیان این مطلب ادامه می‌‌‌دهد: « در دیجی‌‌‌پی از کلان‌‌‌داده‌‌‌ها برای فراگیری مالی استفاده می‌‌‌شود و فراگیری در کنار دسترسی سریع به تسهیلات محقق می‌شود.

به عنوان مثال اگر نوع وثایق و همه ملزومات مانند بخش سنتی و به همان میزان زمان احتیاج داشته باشد؛ هیچ مشکلی از کاربر حل نمی‌‌‌شود.» او در بخش دیگری از صحبت‌‌‌های خود همکاری با فین‌‌‌تک‌‌‌ها را یکی از راه‌‌‌های کاهش هزینه‌‌‌های بانک‌‌‌ها می‌‌‌داند و ضمن اینکه از به‌‌‌روزرسانی مداوم الگوریتم‌‌‌های اعتباری برای شناسایی و تحلیل رفتار مشتری‌‌‌های دیجی‌‌‌پی می‌‌‌گوید، برقراری تعادل بین حریم خصوصی و رشد نوآوری را مرتبط به کاربر اعلام می‌‌‌کند. نیما امیرشکاری، کارشناس فناوری‌‌‌های مالی آمادگی زیرساخت‌‌‌ها، طراحی بر اساس نیاز بازار و لزوم کاهش دخالت دولت‌‌‌ها را در گسترش استفاده از تلفن‌‌‌های همراه در بانکداری دیجیتال لازم می‌‌‌داند. طبق گفته این کارشناس، وقتی همان افراد با دیدگاه‌‌‌های محدود و سنتی وارد توسعه محصولات تکنولوژیک بانکی شوند، بدیهی است توسعه نیز سنتی و فاقد اثرگذاری کافی خواهد بود.

حمیدرضا سعادتی مدیراجرایی سوپراپلیکیشن دیجی‌‌‌پی هم در ارائه‌‌‌ا‌‌‌ی به تعریف تجربه مالی دیجیتال و نقش تسهیلگری آن پرداخت و از آخرین به‌‌‌روزرسانی و ویژگی‌‌‌های نسخه آخر دیجی‌‌‌پی صحبت کرد و گفت تاکنون دیجی‌‌‌پی میزبان ۱۵میلیون کاربر بوده و ۲۰ همت اعتبار از طریق این پلتفرم به کاربران پرداخت شده است. نیما شمساپور مدیرعامل بنیان نوآوری فرانیک هم از روندهای نوآوری در نئوبانک و سوپراپ‌‌‌ها گفت و تحریم‌‌‌ها را از موانع نوآوری در فضاهای کسب و کاری برشمرد.

چالش‌‌‌های توسعه نئواپ‌‌‌ها
حساسیت رگولاتور و سیاستگذار نسبت به توسعه نئواپ‌‌‌ها در بخش دیگری از بیستمین رویداد فیناپ و دومین نشست آن بررسی شد. به اعتقاد کارشناسان حوزه فناوری‌‌‌های نوین بانکی کسب‌‌‌وکارهای فین‌‌‌تکی نتوانسته‌‌‌اند در سطح مطلوب برای مردم خلق ارزش کنند، اما در طرف دیگر برخی از صاحب‌‌‌نظران جاماندگی در خلق ارزش را حاصل دیدگاه‌‌‌‌‌‌ها و سیاستگذاری‌‌‌ها عنوان کردند. علاوه بر این، این روزها حفظ حریم‌خصوصی و نشت اطلاعات در اپلیکیشن‌‌‌ها یکی از چالش‌‌‌‌‌‌های جدی کاربران و کسب‌‌‌وکارهاست. مسعود وکیلی‌‌‌نیا، مدیرعامل ارتباط فردا درباره امکان توقف کامل سرویس‌‌‌ها در زمان‌‌‌های حساس و پرمخاطره گفت: «جریان به سمت امنیتی‌‌‌تر شدن است و حساسیت‌‌‌ها نیز بالاتر رفته است. در کل امنیت بالاتر برود، ریسک‌‌‌های احتمالی کاهش می‌‌‌یابد، اما این فضا خلاقیت و‌‌‌ نوآوری را کندتر می‌‌‌کند و امیدوارم این فضا آسیبی برای کسب‌‌‌وکارهای فین‌‌‌تکی ایجاد نکند.»

محمدمهدی تقی‌‌‌پور مدیرعامل به‌‌‌پرداخت ملت نیز معتقد است که تهدیدهای امنیتی فقط به شبکه بانکی و پرداختی محدود نمی‌‌‌شود و به گفته او باید از معماری‌‌‌هایی با ساختار متمرکز فراتر برویم و سرویس‌‌‌ها را از نظر امنیت رتبه‌‌‌بندی کنیم. از سوی دیگر، تعامل بانک‌‌‌ها و نئوبانک‌‌‌ها و پذیرش ریسک نوآوری در بانک‌‌‌ها از دیگر موضوعات مطرح شده در این رویداد و چالش‌‌‌های جدی صنعت نئوبانک است. مهران محرمیان، معاون سابق فناوری‌‌‌های نوین بانک مرکزی راهکار این چالش را در افزایش سطح بلوغ تنظیم‌‌‌گری می‌‌‌داند و معتقد است که با افزایش بلوغ در تنظیم‌‌‌گری می‌‌‌توان ریسک‌‌‌ها را مدیریت کرد. مسعود وکیلی‌‌‌نیا، مدیرعامل شرکت ارتباط فردا، نیز تعدد رگولاتور را یکی از موانع توسعه بانکداری دیجیتال اعلام می‌‌‌کند.

به گفته او دیجیتال بانک‌‌‌ها تقریبا به اندازه یک شعبه می‌‌‌توانند خدمات ارائه کنند. در آبانک به اندازه۵۰ درصد شعب بانک آینده افتتاح حساب انجام شده است، اما تعدد رگولاتورها سبب شده سرعت توسعه مختل شود. او همچنین در بخش دیگری از صحبت‌‌‌های خود اعلام کرد که نئوبانک‌‌‌ در ایران مسیر خوبی را طی کرده است اما می‌‌‌توانست مستقل از بانک‌‌‌ها باشد. به اعتقاد او برای نئوبانک در مواجهه با رگولاتوری راه‌‌‌حل‌‌‌های مناسبی ارائه نشده است.