مرضیه ادهم، کنش‌گر اجتماعی، در یادداشتی از تاثیر جنگ ۱۲ روزه بر مطرح شدن دوباره ایده اینترنت طبقاتی نوشته است.
تهاجم دوازده روزه اسرائیل به ایران در سوم تیرماه تمام شد، اما اینترنت ایران هنوز در وضعیت «برهه حساس کنونی» است. از ۲۷ خرداد ۱۴۰۴، دسترسی به اینترنت بین‌­الملل حتی با مسیرهای پیچیده فیلترشکن نیز میسر نیست و شبکه­‌های اجتماعی جایگزین داخلی که سال­‌ها در حسرت این رشد یک‌شبه در شیپور شبکه ملی می­‌دمیدند، در کوچ اجباری کاربران از دسترس خارج شدند.

در این روزها صدای حامیان طرح صیانت و ملی شدن اینترنت به بهانه «امنیت» بلند است، حرفی که در روزگار جنگ گوش­‌ها را تیز می‌­کند و نظرات را محتاطانه‌­تر؛ این­­ بار بهانه، وصل بودن ریزپرنده‌های اسرائیلی به اینترنت بود و امکان ارسال لوکیشن مسئولان در شبکه­‌های اجتماعی به­‌خصوص واتس‌اپ، چیزی که تا امروز مدرک فنی و مستدلی برای آن ارائه نشده است.

چالش‌های ارتباطی روزهای جنگ
در بحرانی­‌ترین روزهای ایران، در لحظاتی که باید بیشتر از پیش آماده رویارویی با انواع جنگ روایت‌­ها و اخبار جعلی (فیک‌­نیوزها) می­‌بودیم، ناگهان چراغ دسترسی همگانی به اطلاعات خاموش شد و ایران اکسس شدن راه‌­های ارتباطی، نگرانی ایرانیان خارج از کشور را نیز بر مشکلات کاربران اینترنت ایران افزود. ایجاد مشکل خودخواسته، نداشتن پروتکل­‌های امنیت شبکه برای حفاظت از مقامات ارشد، رشد سریع شایعات و مرجعیت گرفتن کانال­‌های ماهواره­ای فارسی‌زبان در اوج جنگ اطلاعاتی اگر خیانت به کشور نباشد، قطعا حماقتی نابخشوده است.

در همین دوران جنگ و آتش‌­بس، اختلالات اینترنت باعث ضرر اقتصادی کلان و تعدیل نیروهای شرکت‌های وابسته به زیست آنلاین شده است. مغازه‌های آنلاین تعطیل، کلاس‌های مجازی متوقف، تماس با خانواده‌ها قطع و بدتر از همه صدای مردم خاموش شد. روایت غیررسمی مردمان عادی که قربانیان جنگ هستند و از هر خبرنگاری بیشتر و موثرتر می‌توانند گزارشگر جنایات حمله اسرائیل باشند حالا به گوش جهانیان نمی‌­رسد. یعنی ما از تنها سلاح قوی مردم غزه در این روزهایشان نیز محروم شدیم.

بدون اینترنت، شایعات آتش گرفتند. مسیری که وحشت کور را در زیست مردم می­‌کارد و طوفان رفتارهای احساسی را درو می­کند. بی‌اطلاعاتی و بی­‌ارتباطی با حلقه­‌‌های امن دوستان و مرجع خبری معتبر گویی فاجعه حملات شرورانه اسرائیل را که خود عوارض روانی عمیقی دارد بارها و بارها تکرار می­‌کند.

در زمانه‌­ای که تکلیف پیروزی و شکست در یک جنگ در میان اَبَرروایت­‌ها مشخص می­‌شود، در دورانی که هر شهروند خود به مثابه یک رسانه امکان جریان­‌سازی دارد و در لحظاتی که کمپین­‌های ملی با خون دل در حال ایجاد همبستگی ملی به نام ایران بودند، به ناگهان امکان صدای غیررسمی قطع شد و ما ماندیم و جنگی همه‌­جانبه، شایعات و صدا و سیمایی اشباع‌شده از دایره تنگ خودی­‌ها و باز سوال حماقت یا خیانت که چگونه دلایلی واهی مسیر را به اینجا کشانده است؟

وقتی حفاظت از امنیت خود پاشنه آشیل حملات سایبری می‌شود
از طرفی ترس از تاریکی و بی­‌خبری مانند اسب تروا مسیر انواع فیلترشکن‌‌­ها و بدافزارها را به سوی گوشی‌­های هوشمند باز کرد و حالا انگار حفاظت از امنیتی که خود عامل بستن اینترنت بود پاشنه آشیل هر نفوذ و حمله سایبری شده است. و اظهار نظرهای که گاه چنان به طنز نزدیک بود که ترس را دو چندان می­‌کرد مواردی مانند خطر اتفاق پیجرهای حزب­الله در گوشی­های اندروید که هیچ منطق و مدرکی نداشت.

در این میان، دستکاری جی­‌پی‌­اس‌ها و شبکه بانکی شبیه اقداماتی کور بود که به جای دفع مهاجم، افراد عادی را دچار مشکل کرد و سکوت دستگاه‌­های مرتبط با ارتباطات الکترونیکی، مانند وزارت ارتباطات، شورای عالی فضای مجازی و پدافند غیرعامل خشم را نیز چاشنی ترس اولیه می‌­کند و بعضی اظهار نظرهای عجیب حتی خشم خانواده سرداران شهید را نیز به دنبال داشت که عامل ترور شهیدانشان را همراه داشتن موبایل نمی‌دانستند.

اینترنت طبقاتی همدلی را نشانه می‌گیرد
از جمع‌­بندی اتفاقات رخ داده در روزهای اخیر کلیدواژه‌­ای که بیشتر از همیشه به گوش می­‌رسد «اینترنت طبقاتی» است. چیزی که آرزوی بسیاری از مشاوران طیفی خاص در تاریخ ورود اینترنت به ایران بوده است و هربار به بهانه و بهایی مطرح شده است و این­ بار جنگ چنان توان آن‌‌ها را بالا برده است که در صدد همراه کردن کسب­‌و­کارها و افراد شاخص در حوزه تکنولوژی و خبرنگاران هستند.

حاتم‌بخشی اینترنت سفید و جمع کردن فرم درخواست «وایت لیست» شبیه آب آخری است که به گوسفند قربانی می­‌دهند، اگر در همین روزهای خاکستری که بسیاری از مسائل در زیر سایه سنگین جنگ مسکوت می­‌ماند اولین اقدامات برای طبقاتی شدن اینترنت انجام شود دیگر هیچ اعتراض مدنی و غیرمدنی نمی‌­تواند وزن سنگین بروکراسی و کند بودن اصلاح اشتباهات ساختاری را در چرخه مصیبت طبقاتی شدن متوقف کند.

مسیری که همزمان امنیت و آزادی یک کشور را گروگان می­گیرد؛ مسیری که همدلی داخلی و همراهی خارجی را به حداقل می‌رساند، آن هم زمانی که بیشتر از بیش به وطنی چون تن نیاز داریم. مزد همبستگی ملی شگفت‌­آور روزهای جنگ که تحسین همگان را برانگیخته، تفرقه و طبقاتی کردن دسترسی به یک حق همگانی شهروندی نیست. این مسیر ضرورت هم­وطن بودن را در حساس­‌ترین روزهای تاریخ ایران هدف گرفته است و باز سوال خیانت یا حماقت را پررنگ می­کند.