بیش از یک چهارم جمعیت جهان هرگز از اینترنت استفاده نکرده‌اند
شاید تصور عموم اینگونه باشد که تقریبا تمام جهان امروز به اینترنت دسترسی دارند و عدم استفاده از آن برای بسیاری دور از انتظار باشد اما گزارش جدید اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) نشان می‌دهد که همچنان طیف گسترده‌ای از مردم استفاده‌ای از این فناوری ندارند. براساس این گزارش ۲.۲ میلیارد نفر، یا بیش از یک چهارم جمعیت جهان، هرگز به اینترنت متصل نشده‌اند.
این داده‌‌ها که در قالب «Facts and Figures» منتشر شده نشان می‌دهد تعداد کاربران اینترنت در سال ۲۰۲۵ به ۶ میلیارد نفر رسیده است؛ رقمی که نشان از یک جهش ۲۰۰ میلیون نفری نسبت به سال گذشته (۲۰۲۴) دارد. با این حال، تعداد افراد آفلاین به آهستگی در حال کاهش است و از ۲.۳ میلیارد تنها ۱۰۰ میلیون نفر در یک سال گذشته آنلاین شده‌اند و در نتیجه آمار جدید آفلاین‌ها ۲.۲ میلیارد نفر است.
شکاف دیجیتال همچنان باقی است
طبق دادههای اتحادیه بین‌المللی مخابرات، ۹۶ درصد افراد آفلاین که به اینترنت دسترسی ندارند در کشورهای کم‌درآمد یا با درآمد متوسط زندگی می‌کنند. این در حالی است که پوشش شبکه‌های 3G در جهان به ۹۶ درصد جمعیت رسیده و بیش از نیمی از مردم جهان اکنون زیر پوشش 5G، جدید‌ترین نسل فناوری ارتباطات سلولی، قرار دارند.
در کشورهای کم‌درآمد، با درآمد سالانه کمتر از ۱۱۳۵ دلار به ازای هر نفر، تنها ۲۳ درصد جمعیت آنلاین هستند.
تفاوت دسترسی در بخش‌های جهان و به تفکیک درآمدی؛ ابتدا و انتهای خط به دسترسی در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۵ اشاره دارند
همین شکاف دیجیتال میان جمعیتهای کم‌درآمد و پردرآمد باعث شده تا قاره آفریقا با ۳۶ درصد کمترین نرخ استفاده از اینترنت را داشته باشد. پس از آفریقا کشورهای عربی (با ۷۰ درصد) و آسیا-اقیانوسیه (با ۷۷ درصد) در جایگاه بعدی قرار گرفته‌اند.
در مقابل، در کشورهای پردرآمد، با میانگین درآمد بیش از ۱۳ هزار و ۹۳۵ دلار در ازای هر نفر، ۹۴ درصد جمعیت به اینترنت دسترسی دارند که یک دسترسی تقریبا کامل را روایت می‌کند.
علاوه بر شکاف دیجیتال میان کشورهای پردرآمد و فقیر، براساس گزارش جدید اتحادیه مخابرات تفاوت روشنی نیز میان جمعیتهای مختلف داخل کشور به چشم می‌خورد.
براساس دادههای ITU حتی در میان زنان و مردان نیز همچنان شکاف دیجیتالی به قوت خود باقی است. به طور میانگین در سراسر جهان ۷۱ درصد از زنان و ۷۷ درصد مردان از اینترنت استفاده می‌کنند اما در جمعیتهای کم‌بهره‌مند این شکاف مشهود‌تر میشود به گونه‌ای که در آفریقا ۳۱ درصد زنان از اینترنت استفاده می‌کنند اما این نرخ در میان مردان ۴۰ درصد است. در کشورهای عربی نیز این نسبت ۶۴ به ۷۵ است که شکاف قابل توجهی را روایت می‌کند.
تفاوت استفاده از اینترنت میان زنان و مردان جهان، به تفکیک منطقه و درآمد
در کشورهای پردرآمد اما این شکاف تا حد زیادی از میان رفته و برای مثال در اروپا ۹۲ درصد از زنان و ۹۳ درصد از مردان از اینترنت استفاده می‌کنند. به تفکیک درآمدی نیز در میان کم‌درآمد‌ترین جمعیت جهان ۱۸ درصد از زنان و ۲۹ درصد مردان از اینترنت استفاده می‌کنند. در جمعیت متوسط رو به پایین این نرخ به ۵۷ و ۶۹ تغییر می‌کند و در متوسط رو به بالا نسبت زنان به مردان ۸۸ به ۹۰ است و در جمعیتهای پردرآمد این شکاف تقریبا از میان می‌رود و نسبت زنان به مردان به ۹۴ به ۹۵ کاهش می‌یابد.
شکاف اتصال میان زنان و مردان در جمعیتهای پردرآمد تقریبا از میان می‌رود
تفاوت روشن میان جمعیتهای مختلف درون کشور: جوانان، شهری‌ها و روستایی‌ها
دادههای ITU نشان از یک شکاف دیجیتال داخلی دارد که دسته‌های مختلف جمعیتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، این اختلافات به ویژه در میان جوانان با دیگر اقشار جامعه دیده میشود.
براساس دادههای اتحادیه بین‌المللی مخابرات، ۸۲ درصد جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله در جهان از اینترنت استفاده می‌کنند، در حالی که این رقم برای عموم مردم به ۷۲ درصد سقوط می‌کند.
تفاوت اتصال جوانان با دیگر اقشار جامعه؛ منظور از جوانان در این نمودار ۱۵ تا ۲۴ ساله‌ها است
این شکاف در آفریقا بزرگ‌تر از دیگر بخش‌های جهان است و۵۰ درصد جوانان این قاره از اینترنت استفاده می‌کنند در حالی که سهم آنلاین‌ها از عموم مردم تنها یک سوم است.
شکاف دیجیتال میان جمعیت روستایی و شهری نیز همچنان به قوت خود باقی است. براساس دادههای این نهاد، ۴۲ درصد ساکنان مناطق روستایی هرگز آنلاین نبوده‌اند، در حالی که این نرخ برای جمعیت شهری تنها ۱۵ درصد است.
طبق دادههای ITU حتی در اروپا که بیشترین نرخ نفوذ اینترنت را دارد هم این تفاوت به روشنی دیده میشود به گونه‌ای که ۱۳ درصد جمعیت روستایی هنوز آفلاین هستند.
شکاف اتصال در جمعیتهای روستایی و شهری؛ در سطح جهانی به طور میانگین ۵۸ درصد روستاییان و ۸۵ درصد جمعیت شهری آنلاین هستند
مانع اصلی اتصال جهانی، هزینه آن است
اتحادیه جهانی مخابرات تصریح می‌کند که با وجود پوشش گسترده به ویژه در شبکه‌های سلولی که امکان استفاده بی‌سیم را فراهم می‌کنند، هزینه اینترنت همچنان مانع بزرگی برای اتصال جهانی است. طبق دادههای ITU، قیمت بسته‌های اینترنت موبایل فقط برای ۶۰ درصد از کشورهای کم‌درآمد و متوسط در سطح قابل‌تحمل است.
دورین بوگدان‌مارتین، دبیرکل ITU، در همین رابطه با اشاره به اهمیت حیاتی اینترنت در زندگی امروز گفت: «در جهانی که تکنولوژی دیجیتال در مرکز زندگی روزمره قرار دارد، همه باید فرصت بهره‌مندی از آن را داشته باشند.»
کوزماس زاوازاوا، مدیر دفتر توسعه مخابرات ITU، نیز تاکید کرد: «دادههای قابل اتکا بنیان سیاست‌های موثر دیجیتال و چشم‌انداز مشترک ما برای اتصال بین‌المللی است. با همکاری یکدیگر و تخصیص منابع به بخش‌هایی که بیشترین نیاز را به آن دارند، می‌توانیم مطمئن شویم که هیچکس جا نماند و همه منفعت کامل و امنیت برآمده از فرصت‌های عصر دیجیتال را تجربه کنند.»
دادههای جدید اتحادیه بین‌المللی مخابرات نشان می‌دهد که با وجود بهبود وضعیت اتصال، جهان همچنان مسیر درازی را تا «اتصال سراسری» پیش روی خود دارد و بیش از دو میلیارد نفر هنوز از ساده‌ترین ابزار ارتباطات دیجیتال یا همان اینترنت بهره‌مند نیستند و یا استفاده‌ای از آن ندارند.
در سال‌های اخیر با وجود بهبود وضعیت پوشش اینترنت و گسترش استفاده از فناوری‌های جدید اتصال از جمله اینترنت ماهواره‌ای که امکان دسترسی را در مناطق دورافتاده نیز ممکن می‌کند، پدیده‌‌هایی چون خاموشی کامل اینترنت در افغانستان باعث عدم دسترسی جمعیت زیادی به اینترنت شده است. علاوه بر این مشکلاتی چون دسترسی محدود، فیلترینگ و تحریم، نیز باعث شده تا بخشی از مردم کشورمان با وجود دسترسی به اینترنت در استفاده از برخی خدمات، از جمله در بخش به مشکل بخورند.