احراز هویت همه کاربران ایرانی اینترنت
مدتی است وزیر ارتباطات از لزوم احراز هویت کاربران اینترنت خبر داده و این موضوع در میان برخی کاربران دغدغه‌هایی را ایجاد کرده که آیا به این شیوه قرار است اطلاعات آنها رصد شود؟
طی ماه‌های گذشته بحث احراز هویت کاربران فضای مجازی مورد توجه جدی‌تر دولت قرار گرفته و وزیر ارتباطات خاطرنشان کرد که در آینده هیچ کاربری بدون آنکه احراز هویت شود نمی‌تواند در فضای مجازی فعالیت کند.
به گفته محمود واعظی متاسفانه گاهی ممکن است در حوزه جعل و سوء استفاده در فضای مجازی مشکلاتی پیش آید که با احراز هویت امکان پیگیری در برابر تمام این موضوعات وجود خواهد داشت.
اما این اظهارات وزیر ارتباطات این سوال را ایجاد می‌کند که آیا با این شیوه قرار است فعالیتهای کاربران اینترنت زیر ذره بین قرار گرفته و رصد شود؟
این سوالی است که محمود واعظی، پیش‌تر سعی کرده با ارائه توضیحاتی مانع از ایجاد نگرانیهای مردم در این خصوص شده و پاسخی قانع کننده برای آن ارائه کند.
وی در پاسخ به این که آیا احراز هویت به معنای آن خواهد بود که تمام فعالیتهای افراد در فضای اینترنت رصد خواهد شد، اعلام کرده است: ما به حریم خصوصی افراد کاری نخواهیم داشت. بلکه تلاش بر آن است که تمام افرادی که از اینترنت استفاده می کنند با هویت مشخص وارد این فضا شوند. ما به هیچ عنوان بیش از این نمی خواهیم و در دولتی که شعار آن حقوق شهروندی است، اگر قرار باشد ارتباط مردم رصد شود عملی خلاف این حقوق صورت گرفته است. علاوه بر این اگر قصد داشتیم چنین کاری کنیم لزومی به اعلام آن وجود نداشت.
وزیر ارتباطات در عین حال یادآور شد: در واقع قصد داریم از این طریق جلوی استفاده غیرمجاز و کلاهبرداری را در فضای اینترنت بگیریم و با هویت بخشی به کاربران از این پس هیچ کاربری نخواهیم داشت که با هویت نامعلوم از اینترنت استفاده کند.
محمود واعظی در توضیح بیشتر این موضوع گفت: به این ترتیب کاربر با یک تابلو و هویت مشخص از اینترنت استفاده می کند و همانطور که شماره تلفن و موبایل به مشترکان هویت می بخشد، «شماره اینترنت» نیز می تواند به کاربری که از این فضا استفاده می کند، هویت بدهد.
وی همچنین تاکید کرد: ما در این طرح به هیچ وجه قصد ورود به حریم شخصی افراد را نداریم و فقط جلوی کلاهبرداری ها و ورود غیرمجاز در این عرصه سد میشود.
دسترسی به اطلاعات کاربران تنها با حکم قضایی
اما درباره رصد شدن اطلاعات کاربران ایرانی در فضای مجازی و به ویژه اطلاعات کاربران ایمیل‌های ایرانی پیش از این نیز اظهار نظرهای متعددی مطرح شده بود و به عنوان مثال در دوره‌ای در گذشته قائم مقام وقت وزیر ارتباطات خاطرنشان کرده بود که نظام سیاستی مبنی بر شنود ایمیلها ندارد.
اسماعیل رادکانی – معاون سابق گسترش سازمان فناوری اطلاعات – هم پیش‌تر در گفت‌وگویی با ایسنا به نوعی خیال کاربران را راحت کرده و اذعان کرده بود که اطلاعات کاربران این دسته ایمیلها تنها با حکم قضایی قابل دسترس خواهد بود.
البته این ابهام که آیا دولت قصد نظارت بیشتر بر فعالیتهای اینترنتی افراد را دارد مختص به این روزها و اعلام این موضوع از سوی وزیر ارتباطات نمی‌شود و طی سالهای گذشته همواره این موضوع یکی از نگرانیهای برخی کاربران بوده که در موارد متعدد باعث شده به طور مثال مردم استفاده از ایمیل‌های خارجی را به نمونه‌های داخلی آنها ترجیح دهند.
حتی این دغدغه تنها به ایران و کاربران ایرانی نیز محدود نمی‌شود و در واقع از زمانی که تکنولوژی وارد زندگی بشر شده، همپای آن راه های جاسوسی اطلاعات نیز وجود داشته و در کل تمام دولتها برای تامین امنیت کشور و کاربران خود در این حوزه سرمایه گذاری های متعددی صورت داده‌اند.
بنا بر اسنادی که ادوارد اسنودن به تازگی منتشر کرده آژانس امنیت ملی آمریکا قادر به جاسوسی و شنود مکالمات 75 درصد از شبکه مخابراتی است. اطلاعاتی که در هفته‌های اخیر توسط این پیمانکار سابق آژانس امنیت ملی آمریکا افشا شده نشان می‌دهد که جاسوسان کاخ سفید برای نفوذ به شبکه های تلفن همراه در نقاط مختلف جهان کار چندان دشواری پیش رو ندارند.
بی شک دسترسی به اطلاعات کاربران فضای مجازی نیز به مانند مکالمات تلفنی راه چندان دشواری برای دولتها و هکرها نبوده و مروری بر اخبار گویای آن است که در این فضا نیز به طور دائم جرائمی در حال وقوع است و تقریبا به هیچ عنوان نمی توان امنیت صد در صدی در فضای مجازی را تائید کرده و انتظار دسترسی به چنین فضایی را داشت.
در نهایت با توجه به بستری که فضای مجازی برای ارتکاب برخی تخلفات و ایجاد مشکل برای کاربران فراهم می کند طبیعتا قانونمند شدن این فضا تا حد قابل توجهی در ایجاد و گسترش امنیت کاربران تاثیرگذار خواهد بود. از سوی دیگر بنا بر گفته کارشناسان موضوع احراز هویت مقوله جدیدی نیست و از مدتها پیش برای امینت فضای مجازی، اپراتورهای اینترنتی برای ارائه خدمات به کاربران ابتدا نسبت به اخذ هویت اصلی آنها اقدام می‌کنند.
علاوه بر این امروزه دیگر احراز هویت کاربران کار چندان دور از ذهنی نیست، چراکه با وجود سیستم‌هایی همچون 3G و 4G تقریبا مشخص است کاربری که در حال استفاده از این امکان است کیست و کجاست. اکنون در تمام دنیا حتی در اماکن عمومی از جمله فرودگاه‌های بین‌المللی که وای‌فای عمومی رایگان در اختیار مسافران قرار می‌دهند از کاربرانی که مایل به استفاده از آن هستند خواسته میشود به یک شماره مشخص پیامک ارسال کنند یا شماره خود را برای دریافت وای‌فای اعلام کنند تا بدین ترتیب امکان شناسایی کاربران در فضای سایبری وجود داشته باشد.