پیشنهادهایی برای شکستن رکود در بازار رایانه
حجت مسعودی، عضو کمیسیون سخت‌افزار سازمان نصر: اجرای طرح کارت اعتباری خرید کالا در بازار دیجیتال در صورتی می‌تواند رکود چند ساله بازار رایانه را از بین ببرد که محدودیت‌های این طرح برداشته شود چراکه این طرح در حال حاضر به کالاهای مصرفی در بازار لوازم خانگی، ساختمانی، برقی و… که در داخل تولید شده‌اند تعلق می‌گیرد و این درحالی است که در بازار دیجیتال تولید قابل قبولی وجود ندارد.
سیامک پیربابایی، نایب رئیس مجمع واردات: طرح کارت اعتباری خرید کالاهای ایرانی برای افزایش تقاضا و تحرک در بازار مصرفی برخی کالاها در نظر گرفته شده است و به دلیل نداشتن تولید در تجهیزات آی‌تی و ماشین‌های اداری به نظر نمی‌رسد کالای بازار دیجیتال مجالی برای مطرح شدن در این طرح داشته باشد، اما امیدواریم در فاز دوم اجرای این طرح با توجه به پر مصرف بودن کالاهای رایانه‌ای در بین کاربران ایرانی، محصولات این بازار نیز مورد توجه قرار بگیرند.
مجتبی خسرو تاج قائم مقام وزیر صنعت و معدن: در بازار رایانه تولیدات اندکی وجود دارد و برای تولیدات کالاهای رایانه‌ای و قرار گرفتن آنها در فهرست کارت اعتباری خرید، نیازمند سرمایه‌گذاران خارجی هستیم تا به ایران بیایند و با همکاری فعالان باسابقه این بازار، دست به تولید کالاهای رایانه‌ای بزنند.
«رکود در بازار» جمله‌ای که ورد زبان فعالان اقتصادی شده است. دو سال گذشته برنامه‌ها و سیاستگذاری‌های مختلف از سوی دولت برای شکستن هسته این رکود و بازگشت رونق به بازار در نظر گرفته شده است، برنامه‌هایی که البته تاکنون رونق بازار اقتصادی را به شکل قابل توجهی به دنبال نداشته است.
زیرا ایران همچنان تحت تحریم است و دولت با بدهی سنگین به نظام بانکی و صندوق‌ها – که میراث دولت قبل است – روبرو است.
در تازه ترین اقدام دولت طرح جدیدی به نام «خرید کالای ایرانی با کارت اعتباری» را کلید زد. طرحی که به منظور ایجاد تحرک در اقتصاد، حمایت از تولیدکنندگان داخلی و ایجاد فضای رقابتی بین آنها در فروش محصولات داخلی تدوین شده است. براساس اعلام وزارت صنعت و معدن، قرار است این طرح با همراهی بانک مرکزی و تولیدکنندگان داخلی اجرا شود. در طرح خرید کالای ایرانی با کارت اعتباری، برای هر شهروند ایرانی یک کارت با سقف 10 میلیون تومان درنظر گرفته شده است.
همچنین در این طرح 28 گروه کالا در 20 برند معرفی شده و قرار است فهرست کالاهای مشمول این طرح به مرور تکمیل و اعلام شود. با نگاهی به این فهرست که از طریق سامانه مربوطه آن نیز قابل مشاهده است، مشخص میشود که یکی از کالاهای پرمصرف این روزهای بازار ایران، یعنی کالاهای رایانه‌ای جایی در این فهرست ندارند. یکی از دلایل خالی بودن جای کالاهای رایانه‌ای در فهرست «طرح خرید کالای ایرانی با کارت اعتباری» به گفته فعالان این بازار، نبود تولیدات با کیفیت در این حوزه است. اما بسیاری از کارشناسان بازار رایانه معتقدند با توجه به رکودی که چند سال بازار رایانه را در برگرفته، اگر کالاهای دیجیتال در این طرح گنجانده شود، این طرح در تحریک تقاضا و رونق این بازار می‌تواند تأثیرگذار باشد.
راهی برای خروج از رکود بازار رایانه
درست است که از میزان استفاده کاربران ایرانی از ابزارهای دیجیتالی آمار دقیقی در دست نیست اما کافی است نگاهی به اطراف خود بیندازید تا ببینید بسیاری از افراد طالب ابزارهای تکنولوژیکی هستند و به محض ورود جدید‌ترین مدل‌ها به این بازار عزمشان را برای خرید آن جزم می‌کنند؛ با وجود استقبال کاربران از خرید محصولات دیجیتالی اما فعالان این حوزه اعلام می‌کنند که این بازار در چند سال گذشته به دلیل سیاست‌های اشتباه دولت گذشته در رکود کامل بسر برده تاجایی که بسیاری از فعالان رایانه‌ای ورشکست و از این بازار خارج شده‌اند.
نوسانات نرخ ارز، اتخاذ تصمیمات غیرکارشناسانه در بخش تعرفه‌گذاری و گمرک ناهماهنگی در سیاستگذاری بین متولیان مختلف و… از جمله مشکلاتی است که بازار رایانه در سال‌های اخیر با آن دست و پنجه نرم کرده است.
با این حال اتحادیه‌های فعال در بازار رایانه و تلفن همراه چشم امید به سیاستگذاری‌های جدید دولت برای خروج از رکود بازارها در صنایع مختلف دارند. مهدی میرمهدی، رئیس اتحادیه صنف فناوران رایانه، در واکنش به طرح جدید دولت با نام «خرید کالا با کارت اعتباری» اعلام کرده است که اگر کالاهای دیجیتال در این طرح جایی داشته باشند این طرح در رونق این بازار تأثیرگذار خواهد بود.
فعالان و کارشناسان بازار اما اعلام می‌کنند که با توجه به نیاز بالای جامعه ایران به ابزارهای تکنولوژیکی، باید نام اقلام دیجیتال در فاز دوم اجرای این طرح قرار بگیرد. این گروه بر این باورند که با این‌کار هم می‌توان رکود بازار رایانه را کاهش داد و هم قاچاق این کالاها به بازار را کاهش داد.
در همین زمینه افشار فروتن لاریجانی، رئیس انجمن فروشندگان سیمکارت و تلفن همراه نیز اعلام کرده است که اگر تلفن همراه در فهرست خرید کارت 10 میلیونی اعتباری گنجانده شود با این کار می‌توان قاچاق در این بازار را کنترل کرد.
اما در مقابل خوشبینی برخی از فعالان بازار، برخی دیگر از این فعالان بر این باورند که به نظر نمی‌رسد به دلیل نبود تولیدات رایانه‌ای در کشور فهرست کالای دیجیتالی به طرح کارت اعتباری خرید کالا اضافه شود.
حجت مسعودی، عضو کمیسیون سخت‌افزار سازمان نظام صنفی استان تهران، در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران اعلام میکند که اجرای طرح کارت اعتباری خرید کالا در بازار دیجیتال در صورتی می‌تواند رکود چند ساله بازار رایانه را از بین ببرد که محدودیت‌های این طرح برداشته شود. وی در این خصوص می‌گوید: «این طرح در حال حاضر به کالاهای مصرفی در بازار لوازم خانگی، ساختمانی، برقی و… که در داخل تولید شده‌اند تعلق می‌گیرد و این درحالی است که در بازار دیجیتال تولید قابل قبولی وجود ندارد.»
او ایجاد چنین محدودیت‌هایی را عامل شکست طرح‌هایی از این دست می‌داند و با ذکر مثالی می‌افزاید: «در بازار خودرو و با اعطای وام 25 میلیونی دولت توانست خودروهای مانده در انبار خودروسازان ایرانی را به فروش برساند اما این کار باعث برداشته شدن رکود در بازار آزاد نشده است. بنابراین بنا به شرایط کشور و دور بودن تولیدات رایانه‌ای از استانداردهای جهانی نمی‌توان انتظار داشت که اجرای طرح کارت اعتباری در بازار دیجیتال، رکود این بازار را از بین ببرد.»
در همین زمینه سیامک پیربابایی، نایب رئیس مجمع واردات، در گفت‌و‌گو با «ایران»، اعلام میکند که طرح کارت اعتباری برای خرید، در صورتی می‌تواند بازار رایانه را نجات دهد که قید «تولید داخل» از روی آن برداشته شود. وی می‌گوید: «طرح کارت اعتباری خرید کالاهای ایرانی برای افزایش تقاضا و تحرک در بازار مصرفی برخی کالاها در نظر گرفته شده است و به همین خاطر به دلیل نداشتن تولید در تجهیزات آی‌تی و ماشین‌های اداری به نظر نمی‌رسد کالای بازار دیجیتال مجالی برای مطرح شدن در این طرح داشته باشد، اما امیدواریم در فاز دوم اجرای این طرح با توجه به پر مصرف بودن کالاهای رایانه‌ای در بین کاربران ایرانی، محصولات این بازار نیز مورد توجه قرار بگیرند.»
او تأکید میکند، کاملاً طبیعی است که در فاز اول اجرای این طرح، کالاهای تولید شده در بازار ایران دیده شود اما در فاز دوم می‌توان خدمات پرداختی برای کالاهای دیجیتالی را در نظر گرفت که هم کاربران ایرانی به آن نیاز زیادی دارند و هم اینکه امکان تولید آن در کشور وجود ندارد.
وی در ادامه با اشاره به طرح کمکی پرداخت در بازار خودرو به «ایران» می‌گوید: «در بازار خودرو هم برای فروش خودروهای داخل انبار وام 25 میلیونی در نظر گرفته شد اما در این بین وام‌هایی هم برای خرید خودروهای چینی مد نظر قرار گرفت. با این شرایط می‌توان در فاز دوم طرح کارت اعتباری خرید کالا، راهی برای فروش کالاهای رایانه‌ای مانده در انبار فعالان این بازار پیدا کرد.»
پیربابایی تأکید میکند که کمک خرید برای کالاهای رایانه‌ای مانده در انبار به معنی فروش کالاهای بی‌کیفیت و از رده خارج شده نباید باشد. نایب رئیس مجمع واردات معتقد است در فاز دوم و برای کمک به بازار رایانه می‌توان به جای تأکید روی کالاهای تولیدی در این بازار، برگشت رونق به بازار را ملاک قرار داد.
اولویت با کالاهای تولیدی
در حالی که فعالان بازار رایانه از باید‌های ورود کالاهای دیجیتال به طرح کارت اعتباری خرید کالا و اما و اگرهای اجرای این طرح بر بازار رایانه سخن می‌گویند، قائم مقام وزیر صنعت و معدن در گفت‌و‌گو با «ایران» اعلام میکند که در حال حاضر تنها اولویت با کالاهایی است که در داخل تولید می‌شوند و اگر فعالان بازار رایانه از این طرح استقبال کنند در فاز دوم، کالاهای بازار دیجیتال نیز به فهرست سامانه کارت اعتباری خرید اضافه میشود.
مجتبی خسرو تاج، در خصوص ورود کالاهای دیجیتال به این طرح می‌گوید: «طرح کارت اعتباری خرید کالا در فاز اول کالاهای مصرفی مانند لوازم خانگی، لوازم صنعتی، ساختمانی، نساجی، برقی و… را در بر می‌گیرد اما اگر فعالان بازار رایانه می‌خواهند به فهرست این طرح اضافه شوند باید به سامانه در نظر گرفته شده در این خصوص مراجعه و با پر کردن فرمی درخواست خودشان را ثبت کنند.» وی با تأکید بر اینکه کالاهای بازار رایانه‌ای هم یکی از کالاهای پرمصرف مردم است می‌افزاید: «در فاز اول اجرای این طرح توجه‌مان به کالاهای تولید داخلی است. وزارت صنعت یک منبع محدود برای بازگشت رونق به بازار در اختیار دارد و کاملاً طبیعی است که در گام اول اولویت را به ترویج فرهنگ مصرف کالاهای داخلی بدهد. کاملاً درست است که کالاهای رایانه‌ای هم جزو کالاهای مورد نیاز مردم کشور است اما نمی‌توان با منابع محدود به همه نیازهای خانواده‌های ایرانی بپردازیم.»
خسرو تاج با اشاره به اینکه در بازار رایانه تولیدات اندکی وجود دارد، اعلام میکند برای تولیدات کالاهای رایانه‌ای و قرار گرفتن آنها در فهرست کارت اعتباری خرید، نیازمند سرمایه‌گذاران خارجی هستیم تا به ایران بیایند و با همکاری فعالان باسابقه این بازار، دست به تولید کالاهای رایانه‌ای بزنند. قائم مقام وزیر صنعت و معدن تصریح‌می‌کند که در کمیته مربوط به طرح کارت اعتباری خرید، تحت پوشش قرار گرفتن کالاهای دیجیتال در فاز بعدی طرح مورد بررسی قرار خواهد گرفت اما قرار نیست در حال حاضر کمک هزینه‌ای به کالاهای وارداتی بازار رایانه تعلق بگیرد.