افزایش سرعت اینترنت همیشه از دغدغههای کاربران اینترنتی است، همچنین از طرفی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات وعده کاهش قیمت اینترنت را میدهد و از طرف دیگر رئیس جمهور، کیفیت کنونی اینترنت را در شان مردم ایران نمیداند. با این وجود هنوز هم به نظر نمیرسد این شرایط تغییر چندانی کرده باشد.
وعدههای دادهشده برای کاهش قیمت اینترنت در ایران در حالی است که در حال حاضر کارشناسان عقیده دارند پهنباند در برخی کشورها به سمت رایگان شدن میرود و در اکثر کشورها نیز هزینه دسترسی به پهنای باند اینترنت در حال کاهش است و درآمد اپراتورها در دنیا به سمت ارائهی خدمات میرود، با این وجود هنوز هم در ایران، عرضه اینترنت به صورت فروش پهنای باندی است که قیمتی غیرمنطقی دارد.
وزیر ارتباطات معتقد به لزوم کاهش تعرفهها برای دسترسی بیشتر مردم به خدمات اینترنتی است و میگوید: مردم ایران برای دریافت این خدمات پول خوبی پرداخت میکنند اما کیفیت مطلوبی در اختیار ندارند. واعظی همچنین از تاکید دولت بر سرمایهگذاری بخش خصوصی سخن میگوید و اعتقاد دارد حضور این بخش در استفاده بهینه از خدمات کمک شایانی خواهد کرد.
بدین ترتیب کاهش تعرفه و قیمت اینترنت از اول مرداد شکل اجرایی به خود گرفته و طبق مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، تمام ارائهکنندگان خدمات اینترنت موظف به اعمال تعرفههای جدید شدند. البته از وعدههایی که مکررا داده شده، کاهش قیمت اینترنت با راهاندازی شبکه ملی اطلاعات است و محمدجواد جهرمی -مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت- در این باره میگوید: با راهاندازی مرکز تبادل داده شبکه ملی اطلاعات، بحث تعرفه دسترسی از تمایزات این شبکه شبکه بینالمللی اینترنت خواهد بود.
در تعرفهگذاریهای جدید صورتگرفته در مصوبه ۲۳۷ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات و ارتباطات رادیویی، تعرفه سرویس اینترنت پرسرعت غیرحجمی کاهش یافته و همچنین مصرف داخلی کاربر به طور جداگانه محاسبه میشود تا مشترک بداند به چه شکل از اینترنت استفاده میکند.
علیرضا شاهمیرزایی – معاون پژوهشکده مطالعات فضای مجازی – نیز با تاکید بر دوقیمته شدن اینترنت از اول مرداد اعلام کرد که با جدا شدن مرکز تبادل ترافیک خارجی، اینترنت داخل نسبت به اینترنت خارج تفاوت قیمت دارد. با دو قیمته شدن اینترنت برای شرکتهای ارائهدهنده خدمات اینترنتی، کاربران میتوانند آمار مصرف میزان ترافیک داخلی و خارجی را از شرکتهای ارائهدهنده خدمات خواستار شوند و تحقق این وعدهها را در خدمات دریافتی و وجه پرداختی خود مشاهده کنند.
مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت همچنین تاثیر شبکه ملی اطلاعات بر کاهش قیمت اینترنت را اینطور تصریح میکند: با وجود کاهش قیمتهای صورتگرفته، قیمتهای ما همچنان با قیمتهای جهانی فاصله دارد، اما اکنون مدل قیمتگذاری ما به دنیا نزدیک شده و در رتبههای جهانی شاید بیش از ۷۰ تا ۸۰ رتبه جایگاه ایران دستخوش تغییر شده باشد. البته اگر شبکه ملی اطلاعات راهاندازی نشود، باید انتظار داشت قیمتها در همین حد فعلی بماند. راهاندازی شبکه ملی اطلاعات و اندازه بازار قطعاً به ما کمک خواهد کرد که قیمتهایمان به قیمتهای جهانی نزدیکتر شود.
کاهش قیمت تا رسیدن به یک دوم و در نهایت کاهش چهار برابری هزینه دسترسی به محتوای داخلی اینترنت تا پایان سال جاری نیز از دیگر وعدههایی است که ابوالحسن فیروزآبادی -دبیر شورای عالی فضای مجازی- بر آن صحه گذاشته و البته او نیز همواره بر نقش شبکه ملی اطلاعات در سرعت و کیفیت دسترسی به اینترنت اشاره میکند و معتقد است استفاده از این شبکه تعرفه ارزانتری را برای محتوای داخلی به همراه خواهد داشت.
با این وجود، وعدهای که جهرمی به عنوان مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت میدهد، بیشتر از اینکه حاکی از کاهش تعرفه اینترنت باشد، اعطای حجم دو برابری اینترنت داخلی در ازای مصرف اینترنت خارجی است و درواقع این کاهش قیمت، بیشتر در افزایش پهنای باند دریافتی کاربران نمود پیدا میکند. او اظهار میکند: اکنون حتی اگر قیمت هر گیگا بایت ۳۶۰۰ تومان باقی بماند، کاربر داخلی میتواند به ازای این یک گیگ، دو گیگ اینترنت داخلی رایگان استفاده کند.
بحث بر سر کاهش تعرفه قیمت اینترنت در شرایطی است که رمضانعلی سبحانیفر -رییس کمیته ارتباطات مجلس- این کاهش قیمت را برای اینکه موجب رضایت مشترکین تلفن همراه شود، مشروط به افزایش کیفیت میداند و میگوید: مردم خواستار حفظ یا افزایش کیفیت اینترنت همزمان با کاهش قیمت هستند نه اینکه با کاهش قیمت، کیفیت نیز فدا شود. چرا با کاهش قیمت کیفیت اینترنت نباید حفظ شود؟
وی شبکه ملی اطلاعات و استفاده از فناوری ۴G را در افزایش کیفیت اینترنت تلفن همراه موثر دانسته و میگوید: از آنجا که بسترهای سختافزاری شبکه ملی اطلاعات فراهم شده با اتصال پایگاههای داده دستگاهها به این شبکه بخشی از بار ترافیک داخلی اینترنت کاهش یافته و سرعت اینترنت باید افزایش یابد، علاوه بر آن با جایگزین شدن سرویس ۴G به جای سرویسهای فعلی سرعت و کیفیت اینترنت تلفن همراه نیز افزایش مییابد.
البته این جایگزین شدن سرویسهای ۴G یا اینترنت نسل چهارم که محمود واعظی آن را از اولویتهای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات میداند، در حالی است که هنوز در تهران هم به عنوان پایتخت و مرکز کشور نقاط زیادی وجود دارد که به اینترنت نسل سه دسترسی ندارند و حتی اینترنت نسل دو هم در برخی نقاط قابل استفاده نیست.
مسئولان حاکم بر حوزههای ارتباطات و فناوری اطلاعات، راهاندازی شبکه ملی اطلاعات را به هفته دولت وعده دادند و از طرفی ارزان شدن اینترنت را هم منوط به این راهاندازی دانستند. اینکه اینترنت داخلی که گفته میشود با شبکه ملی اطلاعات کاهش قیمتی چشمگیر دارد، تا چه اندازه میتواند نیاز کاربران اینترنتی را فراهم کند مشخص نیست، زیرا به نظر میرسد کاهش تعرفههای اینترنت بینالمللی که در حال حاضر بخش اعظم محتوای مورد استفاده را شامل میشود، منفصل از شبکه ملی اطلاعات است.