کشورهای پیشتاز آمادگی شبکه‌ای کدامند/ رتبه ۹۲ ایران بین ۱۳۹ کشور
طبق رتبه بندی جهانی شاخص آمادگی شبکه‌ای، ایران با اخذ رتبه ۹۰ در استفاده کاربران از فناوری اطلاعات و رتبه ۹۳ استفاده دولت از این فناوری، درمجموع در میان ۱۳۹ کشور جهان، در جایگاه ۹۲ قراردارد.
مرکز برنامه ریزی و نظارت راهبردی فناوری اطلاعات وابسته به سازمان فناوری اطلاعات ایران، گزارش مجمع جهانی اقتصاد در خصوص نوآوری کشورها در اقتصاد دیجیتال را منتشر کرد.
این گزارش که براساس ارزیابی کشورها از شاخص آمادگی شبکه ای (NRI) در سال ۲۰۱۵ به دست آمده است نشان می دهد که کشورمان با ۴ پله صعود، در میان ۱۳۹ کشور جهان، از رتبه ۹۶ در سال ۲۰۱۴ به جایگاه ۹۲ دست پیدا کرده است.
در شاخص آمادگی شبکه ای (Networked Readiness Index) کشورها برای دیجیتالی شدن در ۴ زیرشاخص محیط، آمادگی زیرساختی، استفاده و کاربری و نیز تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات ارزیابی می شوند.
آمارهای منتشر شده از این زیرشاخص ها نشان می دهد که ایران در مجموع با کسب امتیاز ۳.۷ از ۷ در شاخص آمادگی شبکه ای رتبه ۹۲ را در بین ۱۳۹ کشور ارزیابی شده، کسب کرده است.
در این رده بندی رتبه ایران در زیرشاخص محیط ۸۲، از نظر آمادگی زیرساختی و مهارتها ۸۳، از نظر استفاده کاربران ۹۹ و از نظر تاثیرگذاری ۱۰۲ اعلام شده است. بررسی ها نشان می دهد که قابل قبول ترین جایگاه ایران در این جدول، در بخش استطاعت در پرداخت هزینه های فناوری اطلاعات و ارتباطات است.
جایگاه ایران در بالای جدول استطاعت در پرداخت هزینه های ICT
مطابق با این جدول، بالاترین امتیاز ایران در محور استطاعت در پرداخت (affordability) کسب شده است. در این محور، تعرفه تلفن همراه اعتباری، تعرفه اینترنت پهن باند ثابت و همچنین سطح رقابت در حوزه اینترنت و تلفن ارزیابی می شود.
ارزیابی انجام شده از وضعیت تعرفه های ذکرشده مناسب است و به همین دلیل ایران در میان ۱۳۹ کشور رتبه ۳۷ را در میزان استطاعت در پرداخت هزینه ها دارد. اما با این وجود سطح رقابت در این حوزه با کسب امتیاز ۰.۸۵ از ۲، وضعیت مناسبی را از این منظر نشان نمی دهد.
اوضاع نامناسب استفاده از کسب وکارهای فناوری اطلاعات
پایین ترین رتبه ایران در این محورها، متعلق به ارزیابی انجام شده از استفاده کسب و کارها از فناوری اطلاعات و ارتباطات است. در این ارزیابی، از حیث استفاده از ICT برای تراکنش های بنگاه به بنگاه ( B۲B )، سطح آموزش کارکنان در کسب و کارها و میزان جذب فناوری در سطح بنگاه ها، امتیازهای مناسبی کسب نشده است.
کمترین امتیاز نیز متعلق به محور تاثیرات اقتصادی فناوری اطلاعات و ارتباطات است. در این محور، تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر روی مدل های سازمانی و نشانگر تعداد ثبت اختراع در حوزه ICT امتیاز مناسبی نیست.
سنگاپور در رده نخست آمادگی شبکه ای
در رده بندی شاخص NRI، کشورهای سنگاپور، فنلاند، سوئد، نروژ و ایالات متحد آمریکا، رتبه های ۱ تا ۵ را به خود اختصاص داده اند و از منظر این گزارش، این کشورها، کشورهای موفقی در تولید تاثیر اقتصادی از سرمایه گذاریها در حوزه ICT هستند.
این کشورها، همگی از کشورهای پیشرو و مشتاق در بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده اند و موفقیت آنها نشان می دهد که به کارگیری ICT توام با محیط توانمندساز پشتیبان، تنظیم مقررات قدرتمند و صحیح، زیرساخت های با کیفیت و نیروی انسانی کافی از فاکتورهای پیشرفت و موفقیت هستند.
گزارش Global Technology Report از سال ۲۰۰۱ توسط مجمع جهانی اقتصاد (World Economic Forum) با همکاری INSEAD و دانشگاه کُرنل منتشر می شود و پیشران های انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهان با استفاده از شاخص آمادگی شبکه ای (NRI) اندازه گیری می شوند.
شاخص NRI طی زمان متحول شده است و هم اکنون وضعیت آمادگی شبکه ای را با استفاده از ۵۳ نشانگر ارزیابی می کنند.
این شاخص، برای هرکدام از ۱۳۹ کشوری که تحت پوشش قرار می گیرند، امکان شناسایی نواحی اولویت دار را برای بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در راستای توسعه اقتصادی و اجتماعی می دهد.
۴ پیام کلیدی برای توسعه آمادگی شبکه ای
۱. نوآوری به میزان زیادی مبتنی بر فناوری های دیجیتال و مدل های کسب و کار است و اگر این نوآوری به صورت هوشمندانه هدایت شود، فناوری اطلاعات و ارتباطات تاثیرات چشمگیری برروی توسعه اقتصادی و اجتماعی خواهد داشت.
۲. روش بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط کسب و کارها می تواند نقش آنها را در توسعه افزایش دهد. بنابراین دولتها باید کسب و کارها را به منظور استفاده کامل از قدرت فناوری های دیجیتال ترغیب کنند.
۳. به منظور دستیابی به تاثیرات اجتماعی، بخش خصوصی و دولت باید در راه حلهای نوآورانه دیجیتال سرمایه گذاری مناسبی را انجام دهند.
۴. یک اقتصاد دیجیتال پایدار به میزان زیادی وابسته به چارچوب های حکمرانی چابک و منعطف خواهد بود که بتواند به وضعیتهای درحال تغییر، واکنش های سریع و مناسبی را نشان دهد.
ارزیابی آمادگی شبکه ای، سیاستگذاران را دعوت می کند تا با همکاری سایر ذینفعان، راهبردهای جامع و بلندمدتی را برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات تدوین کنند و در زمینه استفاده از چارچوب های حکمرانی و رهبری مناسب برای دستیابی بیشترین منافع از ICT پیشرو باشند. این الگوهای نوآورانه می‌توانند راهنمای مناسبی برای تعیین اولویتهای سیاستگذاری و سرمایه گذاری باشند.