امارات سی‌دی‌های مستعمل ایران را به چین می‌فروشد
زباله‌های الکترونیکی بخش قابل توجهی از پسماندهای شهری را به خود اختصاص داده‌اند و با توجه به آلیاژ طلا و نقره‌ای که در مواد تشکیل‌دهنده مدار‌ها‌ی الکترونیکی قرار دارد، بسیار مورد توجه شرکت‌ها و نهاد‌های بازیافت‌کننده درسراسر دنیا قرار گرفته‌اند.
البته آمارها نشان می‌دهد که بازیافت زباله‌های الکترونیکی تنها در کشور‌های صنعتی و درحال توسعه مورد توجه قرار دارند. براساس اعلام اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) ، در سال 2016 میلادی بیش‌از 44 میلیون تن زباله‌الکترونیک در جهان تولید شده است که تنها 20 درصد این عدد بازیافت شده و دوباره به چرخه تولید بازگشته است.
براساس گزارش ITU، با توجه به افزایش تولیدات محصولات دیجیتال ،حجم زباله‌های الکترونیک روزبه‌روز در حال افزایش است و برآورد میشود تا سال 2021 ، شاهد تولید بیش از 52 میلیون تن زباله الکترونیکی در سراسر جهان باشیم.
بازیافت پسماندهای الکترونیکی ثروت نسبتا زیادی را نصیب اقتصاد جهانی می‌کند ؛ اما از سوی دیگر رها شدن آن‌ها در کره‌زمین با توجه به حجم زیادی از جیوه؛ سرب و پلاستیک که در خود جای داده‌اند، می‌تواند به شدت برای محیط زیست و در نهایت انسان‌ها مضر باشد.
تورج فتحی کارشناس محیط زیست درباره مضرات پسماندهای الکترونیکی به خبرنگار ایلنا گفت: مواد سمی موجود در پسماندهای صنعتی و الکترونیکی در گذر زمان به چرخه باز می‌گردد.
وی با اشاره به اینکه در ایران هیچ‌گاه آمار دقیقی از میزان تولید زباله‌های الکترونیکی ارائه نشده است، گفت : در سال 87 سازمان حفاظت از محیط زیست در سه استان غرب کشور به طور پایلوت مطالعاتی را انجام داد و اعلام کرد که در ایران بین 3.5 تا 4.2 تن پسماند صنعتی به ازای هر نفر در سال تولید میشود که بخشی از این مقدار به زباله‌های الکترونیکی اختصاص دارد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا در ایران هم نهادی برای بازیافت زباله‌های الکترونیکی وجود دارد؟ گفت: متاسفانه در کشور ما پسماندهای الکترونیکی بازیافت نمی‌شود و تنها چند شرکت با جمع‌آوری بخش‌هایی از زباله‌های الکترونیک و به ویژه سی‌دی‌های مستعمل به صادرات این پسماند‌ها به دوبی اقدام و در آنجا شرکت‌های چینی این مرسولات را خریداری و آن‌ها را برای بازیافت به شهر شانگهای چین ارسال می‌کنند.
به گفته این کارشناس، چین بزرگترین کشور در بازیافت و مدیریت پسماند‌ها است و حدود 100 هزار نفر به طور مستقیم به بازیافت پسماند‌ها اشتغال دارند.
فتحی افزود: متاسفانه تا به امروز ما سرمایه‌گذاری برای ورود به این حوزه نداشته‌ایم و به علت عدم وجود نهادی برای مدیریت پسماندهای صنعتی، امنیت سرمایه‌گذاری در این زمینه بسیار کم است و به همین دلیل شرکت‌ها علاقه‌ای به بازیافت این پسماند‌ها ندارند و ترجیح می‌دهند تا سرمایه خود را در بخش زباله‌های ساختمانی هزینه کنند.
وی افزود: همان‌طور که گفته شد به دلیل عدم وجود نهادی سیستماتیک در زمینه مدیریت پسماندهای الکترونیکی ، اگر سرمایه‌گذاری قصد ورود به این بخش را داشته باشد نمی‌داند پسماندهای مورد نیاز جهت بازیافت را از کجا باید تهیه کند.
این کارشناس محیط زیست با اشاره به اینکه در کشور ما تا زمانی که مشکلی به مرحله بحران نرسد اقدام جدی برای برطرف کردن آن نمی‌شود، گفت: بخش زیادی از پسماند الکترونیکی دارای مواد سنگین است که برای جانداران مضر هستند و تبعات این نوع پسماند‌ها بسیار بیشتر از پسماندهای عادی برای محیط زیست است و اگر مدیریتی برای این بخش نشود، بدون شک در آینده‌ای نزدیک شاهد مشکل بسیار بزرگی در این زمینه خواهیم بود که به دیگر مشکلات محیط زیست اضافه خواهد شد.
وی افزود: درحال حاضر مردم می‌توانند پسماندهای الکترونیکی خود را به کانکس‌های شهرداری که در بیشتر استان‌های کشور قرار دارد تحویل دهند؛ البته این پسماند‌ها بازیافت نخواهد شد اما حداقل مدیریتی روی آن‌ها انجام می‌گیرد.
فتحی اظهار کرد: ما باید حتما برای جلوگیری از مضرات پسماندهای الکترونیکی اقدامات جدی را انجام دهیم و در مرحله اول باید قانون و آیین‌نامه شفاف و مشخص برای حضور سرمایه‌گذاران به منظور بازیافت این زباله‌ها تدوین کنیم تا سرمایه‌گذاران به حضور در این بخش ترغیب شوند.
این کارشناس در پایان گفت: باید استانداردی برای زباله‌های عادی تعریف شود تا مواد سمی مثل لاک آرایشی و یا مواد پلاستیکی استفاده شده در تجهیزات رایانه‌ای توسط مردم به همراه پسماندهای عادی دور انداخته نشوند؛ چون این مواد به محل دفن زباله می‌رسند و به مرور زمان وارد آب‌های زیرزمینی و دیگر بخش‌های محیط زیست خواهند شد.