تمامی مبادی گمرکی به پلمب‌های الکترونیکی مجهز شدند
معاون گمرک ایران گفت: در حال حاضر در تمام گمرکات اجرایی کل کشور پلمب‌های الکترونیکی به کار گرفته شده است و این اتفاق ساده ای نیست، در گذشته در گمرک پلمب‌های پلاستیکی وجود داشت که برخی متخلفان آنها را با ترفندهایی باز کرده و کالاها را جابه‌جا می‌کردند.
علی بعیدی مفرد نیا، اتوماسیون و هوشمندسازی در بسیاری از کشورها مطرح میشود، اظهار داشت: بسیاری معتقد بودند سیستم‌های گمرکی در ایران که با عنوان هوشمند مطرح میشود، الکترونیکی است اما این حقیقت ندارد.
وی در خصوص مرز بین هوشمندسازی و الکترونیکی بودن فعالیت‌ها تصریح کرد: هوشمندسازی به این معنا است که سیستم قابلیت واکنش به محیط خودش را دارد به طوری که یادگیری و ادراک در کنار یکدیگر اتفاق بیافتد و در غیر این صورت الکترونیکی محسوب میشود.
بعیدی در واکنش به برخی اظهار نظرهای غیر کارشناسی در خصوص سامانه‌های گمرک، خاطرنشان کرد: برخی از بحث‌هایی که در خصوص سامانه‌های گمرکی و هوشمند سازی گمرک صورت می‌گیرد، غیر کارشناسی و غیر فنی است. وی خاطرنشان کرد: گمرک موظف است که کنترل و نظارت دقیقی نسبت به تمام کالاهایی که از مرزهای اقتصادی کشور وارد و خارج میشود، داشته باشد و از سوی دیگر فعالان اقتصادی از گمرک انتظار دارند که تسهیلات و روان سازی در گمرک انجام شود، ضمن آنکه ما خواهان گمرک ایستا نیستیم و نمی‌خواهیم کالاها بماند یا مسافران معطل شوند، یا واردات و صادرات کالا با وقفه مواجه شود. به گفته وی، گمرک برای اینکه این دو کار را انجام دهد چاره ای ندارد تا این دو صفت متناقض را از طریق هوشمند سازی سامان بخشیم.
معاون برنامه ریزی و بین الملل گمرک با اشاره به سوابق الکترونیکی کردن و هوشمندسازی رویه‌ها در گمرک گفت: از سال ۹۲ در گمرک تحولی اتفاق افتاد به طوری که سطوح پایه ای سیستم‌های اطلاعاتی شروع به توسعه یافتن کردند.
وی افزود: در گذشته سامانه ای با عنوان آسیکودا در گمرک وجود داشت که از سال ۹۲ با سامانه جامع گمرک و پنجره واحد تجارت فرامرزی گمرک جایگزین شد و سطوح اطلاعاتی mis و tps توسعه یافت، یعنی در تمام رویه‌ها، سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد را راه‌اندازی کردیم به شکلی که گمرک با ۴۵ سازمان همجوار ارتباط سیستمی‌برقرار کرد. به گفته بعیدی، تمام رویه‌های صادرات، واردات، ترانزیت، عبور موقت را به طور کامل با همکاری دانشگاهیان و با تکیه بر توان داخلی مکانیزه شده‌اند که براساس توصیه‌های سازمان جهانی گمرک و بر اساس طرح پیکارد بوده است. وی در خصوص ارتباط گمرک با سازمان‌های مرتبط با تجارت تصریح کرد: ارتباط گمرک در حال حاضر با ۴۵ سازمان به صورت کاملا الکترونیکی است و کاغذ در این رویه‌ها حذف شده است.
معاون برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل گمرک تاکید کرد: بر اساس بند ج ماده ۳۸ قانون رفع موانع تولید، حذف مجوز‌های کاغذی انجام شده و فرآیند الکترونیکی سازی به سرانجام رسیده است. وی با بیان اینکه گمرک هوشمند از دستاوردهای کشور است، اظهار داشت: در حال حاضر در تمام گمرکات اجرایی کل کشور پلمب‌های الکترونیکی به کار گرفته شده است و این اتفاق ساده ای نیست، زمانی در گمرکات پلمب‌های پلاستیکی وجود داشت که برخی متخلفان آنها را با ترفندهایی باز می‌کردند و کالاها را جابه جا می‌کردند.
بعیدی افزود: همچنین زمانی ما در گمرک ارزش گذاری کالاها را توسط کارشناسان انجام می‌دادیم اما سیستم ارزش‌گذاری هوشمند گمرک در ۶ ماهه گذشته فعال شده و به صورت کاملاً هوشمند و بر اساس داده کاوی بدون هرگونه اعمال نظر کارشناسان گمرکی عمل می‌کند.
معاون برنامه ریزی و امور بین الملل گمرک ایران تاکید کرد: در سال ۹۹ این روند انجام شد که سیستم‌ها با یادگیری ماشین و دیتا ماینینگ به ارزیاب گمرک حکم می‌کند تا اگر اظهارنامه ای در مسیر قرمز قرار گرفت، کدام کانتینرها باید باز و مورد بررسی و کنترل قرار گیرند، این سیستم در واقع تصمیم یار است، یعنی به جای کارشناس تصمیم نمی‌گیرد ولی حداقل‌های کنترلی را برای وی تعیین می‌کند از جمله محموله مورد نظر برای ارزیابی و بازه ارزش گمرکی مورد پذیرش کالا، این اقدام نه تنها در سطح منطقه، بلکه در دنیا بی‌نظیر است.
بعیدی تصریح کرد: این کاری است که توسط جوانان متخصص کشور انجام شده است اما برخی از افراد علاقه دارند ظرفیت‌ها و توانایی‌های جوانان کشور را نادیده بگیرند.
بعیدی تاکید کرد: در گمرک ایران اقداماتی در حوزه هوشمندسازی صورت گرفته که باعث تعجب کارشناسان گمرکی دنیا شده است، به عنوان مثال طرح هوشمند سازی گمرک ایران از طرف سازمان جهانی گمرک به عنوان الگوی برتر انتخاب شده و در اجلاس تقدیر از گمرک که نمایندگان آمریکا، فرانسه و انگلیس در آن حضور داشتند تأکید شد که تمامی‌گمرکات باید طرح گمرک ایران را به عنوان یک رویه برتر دنبال کنند که این موضوع نه تنها برای گمرک جمهوری اسلامی‌ایران، بلکه برای کل کشور مایه افتخار است.
معاون برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل گمرک ایران با اشاره به ناسپاسی برخی از افراد در داخل کشور نسبت به موفقیت‌های گمرک در حوزه هوشمندسازی رویه‌ها که مورد اذعان و اعتراف سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان جهانی گمرک است، گفت: رییس وقت منطقه‌ای آنکتاد در دیداری که با مدیران گمرکی اعلام کرد که پیشرفت‌های گمرکی ۸۰ کشور مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته نظیر آنچه در ایران و در بحث هوشمندسازی با توان داخلی دیده نشده است. وی افزود: این در حالی است که برخی بدون اشراف به اطلاعات فنی سامانه جامع امور گمرکی در حد اتوماسیون اداری می‌دانند.
وی تأکید کرد: شعار وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک حرکت از کنترل‌های مزاحم و ملموس به سوی کنترل‌های غیرمزاحم و غیرملموس است.
بعیدی تصریح کرد: گمرک با مدیریت ریسک هوشمند، توسط سامانه اطلاعاتی خود تعیین می‌کند که کالا از چه مسیری عبور کند و کنترل‌ها چگونه باشد حتی انتخاب کانتینرها و پالت‌ها برای ارزیابی و بررسی بیشتر توسط سیستم صورت می‌گیرد، نوع و میزان ریسک به هیچ وجه توسط افراد تعیین نمی‌شود و این سیستم از طریق به کارگیری پروفایل‌های ریسک پویا این اقدام را انجام می‌دهد.معاون برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل گمرک گفت: در حال حاضر نیز بیش از ۵۰ درصد از اظهارنامه‌ها با یادگیری ماشین و مدیریت ریسک هوشمند به مسیر سبز هدایت میشود.