قطعی‌های منطقه‌ای اینترنت کشور ادامه دارد
در شرایطی رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت از تبدیل شدن ایران به هاب ترانزیت داده در منطقه طی آینده نزدیک خبر داده است که سریال قطعی‌های اینترنت در سراسر کشور همچنان ادامه دارد. اواخر هفته گذشته بود که اینترنت ثابت و موبایل در کل کشور برای حدود ۱۰ دقیقه قطع شد و زمانی که خبرنگاران در بدو این رخداد برای پیگیری علت با رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت تماس گرفتند، وی از بروز چنین اختلالی ابراز بی‌اطلاعی کرد.
گذشته از این مورد، در هفته اخیر بخش‌های مختلف کشور از جمله سیستان و بلوچستان، مازندران و آذربایجان نیز شاهد قطعی‌های منطقه‌ای دیگری نیز بودند که با دلایلی مانند برودت هوا، سرقت و قطعی کابل فیبر نوری و زلزله توجیه شدند. تمام این موارد در شرایطی در حال رخ دادن است که سایت IXP(مرکز تبادل ترافیک داده تهران) که وضعیت مبادله ترافیک را نشان می‌دهد و مرجعی برای رصد اختلالات اینترنت کشور به حساب می‌آید نیز از حدود دو هفته پیش از دسترس خارج شده و کسی توضیحی درباره چرایی این موضوع نداده است. شفاف‌سازی ناکافی وزارت ارتباطات درباره آنچه در شبکه درحال رخ دادن است، این گمانه را از سوی کارشناسان مطرح کرده که احتمالا اعمال تغییرات جدیدی در سیستم‌های فیلترینگ و توسعه شبکه ملی اطلاعات باعث بروز چنین اختلالات قابل‌توجهی شده است. این موارد در کنار اختلالات جزئی -اما مداومی- که ماه‌هاست کاربران را آزار می‌دهد، حتی برخی چهره‌های سیاسی را برآن داشته تا نسبت به ماجرا موضع بگیرند و خواستار شفاف‌سازی شرکت ارتباطات زیرساخت شوند.
مطالبه شفافیت
روز گذشته، سعید باستانی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن در مجلس دهم در گفت‌وگویی که با «سیتنا» داشت، نسبت به وضعیت اخیر شبکه و بروز قطعی‌های مکرر و غیرمنتظره‌ای که در اینترنت کشور رخ می‌دهد واکنش نشان داد و گفت: «اگرچه قطعی‌های اخیر اینترنت به دلیل مشکلات زیرساختی شبکه به امری مرسوم تبدیل شده است و قطعا وزارت ارتباطات دلیل این قطعی را می‌داند، اما مساله این است که باید قبل از هر اقدامی اطلاع‌رسانی انجام شود؛ مطالبه ما شفافیت پیرامون قطعی‌های اخیر اینترنت است.» وی ادامه داد: «زمانی که در خودروی خود گردش به راست انجام می‌دهید، شما می‌دانید که به راست می‌خواهید حرکت کنید، بنابراین راهنمای راست را برای آگاهی مردم می‌زنید. پس پیرامون قطعی‌های اینترنت هم باید اطلاع‌رسانی انجام شود تا مردم و کاربران بتوانند خودشان را با شرایط سازگار کنند.»
باستانی خاطرنشان کرد: «در خصوص شبکه طبیعتا شرکت ارتباطات زیرساخت هم می‌داند چه کاری انجام می‌دهد، اما عدم شفاف‌سازی باعث میشود دیگران از این اتوبان جا بمانند و دچار مشکل شوند.» مطالبه این نماینده سابق برای اطلاع‌رسانی به موقع نسبت به اختلالات شبکه‌ای و تاکید وی بر ضرورت ایجاد شفافیت درباره آنچه در شبکه اینترنت کشور در حال رخ دادن است در شرایطی مطرح شده که با وجود تاکید مکرر رسانه‌ها برای مشخص شدن علل از دسترس خارج شدن سایت IXP، وزارت ارتباطات و شرکت ارتباطات زیرساخت، واکنشی به مساله نشان نداده‌اند. این رویکرد باعث شده کاربران و فعالان حوزه آی‌تی این‌طور برداشت کنند که این وزارتخانه و نهادهای زیرمجموعه آن، اساسا تمایلی به ایجاد شفافیت درباره وضعیت شبکه ندارد.
همین عدم شفافیت و پاسخگو نبودن مدیران ارتباطی کشور بدبینی کارشناسان و فعالان حوزه آی‌تی را برانگیخته و آنها مجموع این اتفاقات و قطعی ایجاد شده به بهانه کنکور را چنین تعبیر می‌کنند که گویا سلسله تغییراتی در سیستم‌های مدیریت داده و فیلترینگ کشور در جریان است؛ حتی ضدونقیض بودن برخی اظهارات مدیران وزارت ارتباطات در هفته‌های اخیر این تردیدها را تشدید کرده است. در روزهای منتهی به کنکور که قرار بود در ساعات برگزاری آزمون، اینترنت موبایل موقتا در برخی مناطق قطع شود، شبکه اینترنت کشور شاهد اختلالات دیگری هم بود؛ تا جایی که رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت با تاکید بر رفع مشکل مرکز تبادل ترافیک کشور، بر برقرار بودن خدمت‌رسانی پلتفرم‌های داخلی و پیام‌رسان‌ها اعلام کرده بود شرایط به حالت عادی بازگشته است. اما اندکی بعد، معاون فنی وی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی، دلیل این اختلالات که با قطعی‌های اینترنت روزهای برگزاری کنکور مصادف شده بود را اختلال فنی ناشی از توسعه شبکه خواند و اعلام کرد که این مشکلات تا شنبه ادامه خواهد داشت.
با توجه به متمرکز بودن شبکه اینترنت کشور که مدیریت آن نیز انحصارا در دست نهادهای دولتی است، بسیاری از کارشناسان اظهارنظر دقیق درباره آنچه درحال رخ دادن است را امکان‌پذیر نمی‌دانند؛ خصوصا که متولیان بخش‌های مختلف ارتباطی نیز تلاش چندانی برای انتشار اطلاعات بیشتر و شفاف‌سازی انجام نمی‌دهند. آنها معتقدند که حتی اگر تمام تغییراتی که در مدت اخیر در شبکه زیرساختی کشور ایجاد و به بروز اختلالات اخیر منجر شده، کاملا عمدی نبوده و کنترل‌شده باشند نیز باز راه انتقاد بر مدیران این بخش باز است. زیرا تمام این تغییرات می‌توانست به صورت بهینه‌تر یا حداقل در ساعات کم‌ترافیک‌تر شبانه‌روز اعمال شود، نه در ظهر هنگام و پیک مصرف. فعالان حوزه آی‌تی با اشاره به مهاجرت گسترده نیروهای متخصص و عدم همکاری برخی کارشناسان با دستگاه‌های دولتی، تاکید دارند که احتمالا این بخش از ضعف جدی کارشناس برای مدیریت درست شبکه نیز رنج می‌برد. با این حال هرچه باشد، شرایط موجود اینترنت کشور و بروز قطعی مکرر در مناطق مختلف کشور بدون اطلاع‌رسانی به موقع، باعث میشود ادعای تبدیل شدن به هاب ترانزیت داده در منطقه چندان قابل‌پذیرش نباشد و دور از ذهن به نظر برسد.