نارضایتی‌های معلمان از «شاد» با وجود به‌روزرسانی‌های گسترده
با وجود گذشت ۲ سال از اجرایی شدن برنامه «شاد» به عنوان شبکه آموزش دانش‌آموزی کشور هنوز بسیاری از معلمان از کارکردهای آن راضی نیستند و با وجود به‌روزرسانی‌هایی که در‌آن اتفاق افتاده سرعت آن را مناسب آموزش آنلاین نمی‌دانند.
به گزارش پیوست، گرچه اپلیکیشن «شاد» پس از همه‌گیری ویروس کرونا فراگیر شد و نام آن بارها به گوش رسید، اما سابقه این طرح به پیش از این برمی‌گردد. اولین‌بار سال ۹۴ بود که وزیر آموزش و پرورش وقت، خبر از ایجاد شبکه‌ای اجتماعی برای دانش‌اموزان داد و در سال ۹۵ نیز اولین‌بار نام شبکه‌ی «شاد»، به عنوان اپلیکیشنی برای دانش‌آموزان نخبه، مطرح شد و قرار بود تا دهه فجر همان سال ارائه شود. این طرح اما ناتمام ماند و جایش را به طرح «سینا» در سال ۹۶ داد.
«سینا» یک تلویزیون تعاملی بود که سر و صدای خبری درباره آن تا سال ۹۷ ادامه داشت اما «سینا» هم تنها چندماه پس از رونمایی در گام‌های نخستین خود، زمین‌گیر شد و از ادامه راه بازماند. از همان سال‌‌ها، زمزمه ممنوعیت استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی برای فعالیت‌های آموزشی مدارس به گوش می‌رسید تا اینکه با شیوع جدی کرونا، فرصت مناسبی جهت کوچ به یک پیام‌رسان داخلی که مختص آموزش و پرورش باشد فراهم شد. اما این ضرب‌الاجل هم نتوانست به ارائه‌ی طرح باکیفیتی برای معلمان و دانش‌آموزان بیانجامد.
استفاده از اپلیکیشن«شاد» برای برگزاری آنلاین کلاس‌ها از همان ابتدا با شکایت‌های بسیاری از سمت معلمان، دانش‌آموزان و والدین آنها روبه‌رو شد. فارغ از مسائلی چون دسترسی نداشتن همه‌ی دانش‌اموزان به تلفن همراه و ترک تحصیل عده‌ی زیادی از آنها، کسانی هم که از شرایط مالی خوبی برخوردار بودند و مشکلی برای دسترسی به شبکه نداشتند نیز از مسائلی مانند افت سرعت اینترنت و پاک شدن محتواهای ارسال‌‌شده توسط اپلیکیشن ناراضی بودند. با گذشت چندسال از ارائه شاد و پشت‌سر گذاشتن دوران بحرانی کرونا، گرچه قابلیت‌های جدیدی به این برنامه اضافه شده است ولی معلمان همچنان با مشکلات آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و انتخاب برنامه‌های جایگزین را ترجیح می‌دهند.
«آیدا»، یکی از معلم‌های مقطع ابتدایی در شهرستان یزد درباره‌ی تغییرات «شاد» در سال‌های پس از کرونا می‌گوید: «شاد» امکانات خوبی مثل امکان حضور غیاب، نظرسنجی ، لایو و اتاق گفتوگو آورده. کلمات بی‌ادبی ارسال نمی‌شوند و خود آموزش و پرورش کاربرها را احراز هویت می‌کند و لیست کلاس را هرسال برایمان بالا می‌آورد. اینترنت‌اش هم که رایگان است.» سیما هم یکی دیگر از معلمانی است که در تهران مشغول تدریس است و می‌گوید نسخه‌های ارتقایافته «شاد» توانسته نظرش را به عنوان معلم جلب کند: « اوایل کار کردن با شاد خیلی استرس داشت. کند بود و مدام هنگ می‌کرد و اولیا خیلی شاکی بودند. باید مطالب را هم در این برنامه و هم در واتس‌اپ برایشان می‌فرستادم. یک چشمم باید در «شاد» می‌بود و یک چشمم در واتس‌اپ. شاد کم‌کم برنامه جالبی شد. مثلا قابلیتی اضافه شد که حجم فیلم را کم کنیم بدون اینکه خیلی کیفیت‌اش پایین بیاید. بات حضور و غیاب و گفت‌وگوی صوتی باعث شد از شاد خوشم بیاید.»
یکی دیگر از معلمان ابتدایی نیز در پاسخ به سؤال پیوست درباره تغییرات «شاد» می‌گوید: «شاد پیشرفت‌های خوبی داشته و سرعتش نسبت به اوایلش خیلی بهتر شده و اینترنت رایگانش باعث شده بچه‌ها دغدغه خریدن بسته اینترنت نداشته باشند. در تلویزیون شنیده‌ام که قابلیت‌های دیگری مثل رأی دادن در برنامه‌های تلویزیونی هم به آن اضافه شده ولی من از این امکاناتش استفاده نکرده‌ام.»
چرا شاد همچنان انتخاب معلم‌ها نیست؟
با وجود این قابلیت‌ها، پس چرا شاد همچنان انتخاب بیشتر معلم‌ها نیست و آنها مجبور به استفاده از برنامه‌های دیگر هستند؟ «آیدا» درباره‌ی مشکلاتی که همچنان در استفاده از این برنامه وجود دارد می‌گوید: «چه فایده وقتی که اینترنت جوابگوی استفاده از این امکانات نیست. مثلا زمانی که کاربرها در سطح منطقه یا کشور، هم‌زمان دارند از سیستم استفاده می‌کنند، نمی‌شود از اتاق گفتوگو استفاده کرد. استیکرهای محدودی دارد و قطع و وصلی در پخش لایو زیاد است.»
مرضیه هم مانند آیدا از سرعت پایین اینترنت شاکی است: «فضای اینترنت داخلی سرعت پایینی دارد؛ مخصوصا در تعطیلات مدارس که همه‌ی کلاس‌ها آنلاین هستند.» او همچنین می‌گوید این موضوع بهانه‌ای برای سهل‌انگاری درباره کلاس درس است: «اگر بخواهیم از اپلیکیشن‌های داخلی استفاده کنیم، سرعتش پایین است؛ استفاده از اپلیکیشن‌های خارجی هم مجاز نیست و بعضی‌ها به دلیل فیلترینگ و قیمت اینترنت به آنها دسترسی ندارند. سرعت پایین اینترنت به بهانه‌ای برای بچه‌ها تبدیل شده تا از تکالیف و کلاس درس قسر دربروند و ما نتوانیم چیزی بهشان بگوییم. وقتی می‌گویند اینترنت نداشتیم، نمی‌دانیم درست می‌گویند یا نه. این موضوع در سال‌هایی که تعطیلات مدارس زیاد است خیلی اذیت‌کننده میشود.» وقتی نمی‌توان روی سرعت اینترنت حساب باز کرد و افت‌و‌خیز آن را پیش‌بینی کرد، ساعات کلاس هم دستخوش این اتفاق میشود و معلم‌ها نمی‌توانند زمان‌بندی دقیقی داشته باشند.
آیدا در این‌باره به پیوست می‌گوید: «خانواده‌ها اصلا از شاد استقبال نمی‌کنند و وقت زیادی از آنها می‌گیرد. وقتی اینترنت آنقدر قطع و وصلی دارد، مثلا ۱۰ دقیقه برای حل تمرین زمان می‌دهیم ولی به‌خاطر این وضعیت بیشتر طول می‌کشد و زمان کلاس از دست می‌رود و از طرفی هم بچه‌ها نمی‌توانند دوساعت پشت گوشی تمرکز کنند.» سیما می‌گوید الان که دوران کرونا و آموزش‌های تماما مجازی را پشت‌سر گذاشته‌ایم، همچنان به معلم فشار می‌آورند که تکالیف را در شاد ارسال کند و این باعث میشود بچه‌ها در کلاس به خوبی تمرکز نکنند: «الان که کرونا تمام شده، بچه‌ها به‌خاطر کندی و تنبلی خودشان از ما می‌خواهند تکالیف‌شان را در «شاد» بفرستیم و این خوشایند من معلم نیست. چون فعالیتی که می‌توانم سرکلاس انجام دهیم را باید با فشار مدرسه، خانواده و بچه‌ها در «شاد» انجام دهم. بچه‌ها هم به همین بهانه حواسشان را در کلاس جمع نمی‌کنند.»
شاد با آیفون کار نمی‌کند
از دیگر ضعف‌های برنامه «شاد» که همچنان باقی مانده، سختی‌های آپلود و دانلود فایل‌ها است. ضمن آن‌که این برنامه هنوز در گوشی‌های آیفون و سیستم عامل مک قابل اجرا نیست. این موضوع نیز از جمله مشکلاتی است که وقت و انرژی زیادی از دانش‌آموزان، خانواده‌ها و معلمان می‌گیرد. «مرضیه» می‌گوید:«آپلود فیلم در «شاد» خیلی طول می‌کشد و زمان زیادی می‌برد. وقتی هم فیلم به دست بچه‌ها می‌رسد ممکن است صدا نداشته باشد یا مقطع مقطع باشد. ویس‌ها در گوشی‌های آیفون باز نمی‌شود و کلا کسانی که آیفون دارند مجبورند یک گوشی اندروید هم برای استفاده از این برنامه داشته باشند»
زهرا هم معلم دیگری است که این موضوع را ضعف جدی شاد می‌داند: «به شخصه اصلا با شاد موافق نیستم. چون موقع کلاس مجازی با روح و روان معلم و دانش آموز و خانواده بازی می‌کند. واقعا نت ضعیف عمل می‌کند. فیلم دانلود و آپلود نمی‌شود. برای آپلود سریع‌تر باید کیفیت فیلم را پایین بیاوریم. ویس‌های طولانی مدت هم زمانی باید صبر کرد تا باز شود. اگر تا الان استفاده کرده‌ام چون اجباری بوده و گفتند در این فضا باید کار شود. دانش‌آموزان من در این مدت خیلی اذیت شدند و بچه‌هایی که اهل درس و مشق به موقع بودند، هم خودشان و هم خانواده‌هایشان استرس زیادی کشیدند و فیلم و ویس‌های خود را در برنامه‌های دیگر ارسال می‌کردند چون با «شاد» اصلا نمی‌شد کار کرد.»
یکی از امکانات شاد این است که معلمان می‌توانند دسترسی کلاس را از گروه به کانال و از کانال به گروه تغییر دهند. «مرضیه» به یکی دیگر از ضعف‌های شاد در همین رابطه اشاره می‌کند و می‌گوید با توجه به اینکه این برنامه برای آموزش است، نه چت و گفتوگو، ، امکانی وجود ندارد که صحبت‌های بچه‌ها را در مواقعی که لازم است محدود کنیم، مثلا گاهی فقط دسترسی استیکر بدهیم. وقتی گروه تبدیل به کانال میشود امکان تعامل گرفته میشود و وقتی به حالت گروه برمی‌گردد، پیام‌های غیرمرتبط هم می‌توان ارسال کرد و گروه شلوغ میشود.
این معلم همچنین به یکی از تجربیات خودش با این برنامه اشاره می‌کند و می‌گوید: « در شاد در صورت فوروارد بیش از حد، امکان ریپورت شدن وجود دارد. وقتی مدیر مدرسه عوض شد، گروه کلاسمان هم پاک شد و محتوا از دست رفت. من باید مطالب را مجددا برای بچه‌ها ارسال می‌کردم که متوجه شدم فوروارد پیام‌ها در شاد محدود است.»
با وجود آپدیت‌های «شاد»، این برنامه همچنان به دلایلی که گفته شد، انتخاب معلمان نیست. الزام قانونی به استفاده از آن نیز فقط کار معلم‌ها و دانش‌آموزان را سخت‌تر کرده است. زحمتی که با اختصاص بسته اینترنتی رایگان، رفع نمی‌شود. به‌نظر می‌رسد خروج از شرایط اضطراری کرونا، ضرورت بازنگری در استفاده از این برنامه و رفع عیوب آن را به حالت تعلیق پیش از کرونا درآورده است.