در حالی‌که پیش از این رئیس مرکز بهبود محیط کسب‌وکار از آغاز اجرای آزمایشی دستورالعمل عرضه اینترنتی دارو از ماه جاری خبر داده بود، بررسی‌ها از روند اجرای این دستورالعمل نشان می‌دهد که پیش‌بینی فعالان حوزه سلامت دیجیتال بیانگر تعویق اجرای آزمایشی توزیع اینترنتی دارو تا زمان استقرار دولت جدید است.

اعتراض انجمن داروسازان مانع شد؟
امیر سیاح، رئیس مرکز بهبود محیط کسب‌وکار وزارت اقتصاد در اوایل اردیبهشت‌ماه از شروع اجرای آزمایشی دستورالعمل عرضه اینترنتی دارو از ماه جاری خبر داده بود. حالا با گذشت نزدیک به یک هفته از خردادماه «دنیای اقتصاد» اجرای آزمایشی این دستورالعمل را با فعالان حوزه سلامت دیجیتال پیگیری کرد و بررسی‌ها نشان داد که اجرای آزمایشی عرضه اینترنتی دارو تا زمان استقرار دولت جدید به تعویق خواهد افتاد.

مهدی خدادادی، فعال حوزه سلامت دیجیتال با اعلام این خبر در این خصوص توضیح می‌دهد: «بخش خصوصی تعدادی از شهرها از جمله تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و البرز برای اجرای آزمایشی توزیع اینترنتی دارو انتخاب و اعلام کرده که منتظر تایید سازمان غذا و دارو است تا اجرای آزمایشی شروع شود. البته با توجه به اتفاقات اخیر، پیش‌بینی می‌شود که عرضه اینترنتی دارو به‌صورت آزمایشی به تاخیر بیفتد.» طبق گفته او زیرساخت‌های لجستیک و فناوری مناسب ملاک انتخاب این شهرها برای اجرای آزمایشی توزیع اینترنتی دارو بوده است.

انجمن داروسازان پس از تدوین و ابلاغ آیین‌نامه عرضه اینترنتی دارو به این موضوع اعتراض کرد. حتی در ادامه خطاب به داروخانه‌ها نامه‌ای نوشت که در این زمینه از همکاری با پلتفرم‌ها خودداری کنند. خدادادی، مدیر یکی از پلتفرم‌های سلامت دیجیتال با اشاره به این موضوع می‌گوید: «از زمان انتشار نامه اعتراضی داروسازان به توزیع اینترنتی دارو تاکنون مذاکراتی در این خصوص شکل نگرفته و با توجه به اینکه مخاطب نامه انجمن داروسازان رئیس‌جمهور فقید بوده است، احتمالا پیگیری هم در این خصوص شکل نخواهد گرفت. شرایط فعلی به این صورت است که دستورالعمل عرضه اینترنتی دارو تدوین و ابلاغ شده است و مخالفت‌ها بیشتر جنبه دست و پا زدن دارد، زیرا اگر سیاستگذار مخالف این موضوع بود، این اتفاق نمی‌افتاد.» او همچنین در ادامه صحبت‌های خود مطرح کرد: «برداشتی که می‌توان از نامه‌نگاری‌ها و پیگیری‌های انجمن داروسازان داشت، این است که رئیس و هیات‌مدیره فعلی بیشتر به‌دنبال این است که بگوید در دوره فعالیت آنها پیگیری‌ها انجام شده است، زیرا داروسازان تدوین دستورالعمل توزیع اینترنتی دارو و اجرای آن را شکستی برای صنف خود می‌دانند و معتقدند انجمن نتوانسته از حقوق آنها دفاع کند.»

رضایت پلتفرم‌ها از آیین‌نامه
از سوی دیگر، در سال‌های اخیر با تعلل و سنگ‌اندازی‌‌های بسیار سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت برای توزیع اینترنتی دارو، سرانجام در سال جاری با ورود کمیسیون اصل ۹۰ مجلس آیین‌نامه مربوطه تدوین و ابلاغ شد. خدادادی نیز با اشاره به این موضوع معتقد است در شرایطی که کمیسیون اصل ۹۰ مجلس پیگیر تعیین تکلیف عرضه اینترنتی دارو بوده و در نهایت دولت را مکلف به تدوین و ابلاغ دستورالعمل مربوطه کرده است، اعتراض‌های داروسازان محلی از اعراب ندارد. او با بیان این مطلب در ادامه توضیح می‌دهد: «تنها مانع اجرای آزمایشی عرضه اینترنتی دارو می‌تواند این باشد که سازمان غذا و دارو نسبت به اجرای آن تعلل کند و شهرهای ضعیف از نظر قابلیت‌های فناوری و لجستیک را برای پیاده‌سازی این طرح تعیین کند.» البته این نخستین بار نیست که داروسازان نسبت به عرضه اینترنتی معترض هستند؛ بلکه در زمان‌های مختلف به روش‌های متعدد مخالفت خود را با این موضوع ابراز کرده‌اند. در همین راستا، از هشتم آذرماه سال گذشته کارزاری تحت عنوان «درخواست ممنوعیت فروش اینترنتی دارو» شروع شده و تا بیست و هفتم بهمن سال ۱۴۱۰ ادامه دارد. در متن این کارزار خطاب به رئیس سازمان غذا و دارو آمده است: «ما جمعی از داروسازان بر آنیم که دیگر در برابر سیاست‌هایی که امنیت شغلی جامعه‌ داروسازی و سلامت جامعه نیازمند دارو را به خطر می‌اندازد سکوت ننماییم؛ سیاست‌هایی که ماحصل آن از جمله آیین‌نامه تاسیس داروخانه بود که بدون توجه به انتقادات و اعتراضات کلیه ذی‌نفعان، ابلاغ شد و نتایج خسارت‌بار آن از جمله تراکم داروخانه‌ها در استان‌های برخوردارتر، شهرهای برخوردارتر هر استان و مناطق برخوردارتر هر شهرستان شد و عملا دغدغه دسترسی بیمار به دارو را به چالش کشانید، بیماری که رهبری نظام تاکید داشتند نباید دغدغه‌ای به جز بیماری‌اش داشته باشد.»

با این‌حال، ارزیابی فعالان حوزه سلامت دیجیتال از اعتراض‌های داروسازان این است که به نتیجه نخواهد رسید. مهدی خدادادی نیز همین دیدگاه را دارد و به اعتقاد او، فشار داروسازان به سازمان غذا و دارو برای مخالفت با عرضه اینترنی دارو صرفا می‌تواند عدم همکاری برای اجرای موفق این دستورالعمل باشد تا در نهایت، سازمان غذا و دارو گزارش بدهد که اجرای این طرح نتیجه مناسبی نداشته است و نیاز به بازنگری دارد.

علاوه بر این، با اینکه این کارشناس نگاه مثبتی به آیین‌نامه عرضه اینترنتی دارو دارد و از رضایت پلتفرم‌ها می‌گوید، اما برخی از فعالان حوزه نسبت به تقلیل ماهیت سکوهای حوزه سلامت دیجیتال به حمل‌ونقل دارو انتقاد دارند. فارغ از این موضوع در مجموع، به نظر می‌رسد که به احتمال زیاد اجرای آزمایشی توزیع اینترنتی دارو به تعویق خواهد افتاد.