تهران، خراسان رضوی و فارس؛ پرتراکنش‌ترین استان‌های کشور
آخرین داده‌های منتشرشده در بانک مرکزی نشان می‌دهد که در ۲ ماه ابتدایی امسال خراسان جنوبی و ایلام کمترین تراکنش را در میان استان‌ها داشتند
بانک مرکزی، گزارش عملکرد شاپرک تا اردیبهشت ۱۴۰۳ را به تفکیک استان‌ها منتشر کرد. بررسی تراکنش‌های شاپرک به تفکیک استان‌ها نشان می‌دهد بیشترین حجم تراکنش‌های پولی در شاپرک در دو ماه ابتدایی سال در سه استان تهران، خراسان رضوی و فارس و کمترین تراکنش‌ها در دو استان کم‌برخوردار خراسان جنوبی و ایلام انجام شده است.
این گزارش عملکرد در هفت مؤلفه؛ تعداد تراکنش‌ها به تفکیک هر ماه، مبلغ تراکنش‌ها به تفکیک هر ماه، تعداد پایانه‌های فروش تراکنش دار، تعداد پایانه‌های موبایل و اینترنت، تعداد تراکنش‌ها به تفکیک استان‌ها، مبلغ تراکنش‌ها به تفکیک استان‌ها و تعداد پایانه‌های فروش به تفکیک استان‌ها بررسی شده است.
تهران در صدر و ایلام در کف تراکنش‌های شاپرک
در فروردین و اردیبهشت سال ۱۴۰۳ در کل کشور ۸.۳۶۴.۰۷۵.۵۳۲ تراکنش انجام شده که ۲۴ درصد آن متعلق به استان تهران بوده است. بررسی تعداد تراکنش‌ها در کشور به تفکیک استان‌های کشور نشان می‌دهد که تهران با ۲۴ درصد از تراکنش‌ها در رتبه اول قرار داشته و بعد از آن خراسان رضوی با ۷.۲ درصد کل تراکنش‌ها، و استان فارس با ۶.۳ درصد در رتبه‌های دوم و سوم قرار داشته‌اند.
همچنین در میان استان‌های کشور کمترین تراکنش‌ها مربوط به دو استان کم‌برخوردار خراسان جنوبی و ایلام به ترتیب با سهم ۰.۶۶ و ۰.۶۲ بوده است.
۶۷ درصد تراکنش‌ها در ۱۰ استان
به نظر می‌رسد که ده استان اول کشور از ۳.۲ تا ۲۴ درصد کل تراکنش‌های بانکی را به خود اختصاص داده‌اند و ۶۷ درصد کل تراکنش‌های بانکی را ازآن خود کرده‌اند.
بررسی سهم ابزارهای بانکی از جمله پایانه‌های فروش، تلفن همراه و اینترنت نشان می‌دهد ۹۱.۶ درصد از کل تعداد تراکنش‌ها مربوط به انجام خرید، مانده‌گیری، پرداخت قبض و خرید شارژ، تأیید رمز کارت و… در پایانه‌های فروش بوده و تنها ۸.۴ درصد از کل تراکنش‌ها به پایانه اینترنت و موبایل اختصاص‌یافته است. همچنین بررسی سهم مبلغ تراکنش‌ها در ابزارهای بانکی نشان می‌دهد که ۸۰.۳۱ درصد از مجموع کل مبالغ تراکنش‌ها در پایانه‌های فروش انجام شده است.
مقایسه سهم مبلغی تراکنش‌ها در ابزارهای بانکی حاکی از آن است که سهم اینترنت و تلفن همراه در چند سال گذشته رو به افزایش بوده اما هنوز نمی‌توان در مورد آنها گفت که با اقبال مردم مواجه شده‌اند چراکه همچنان پایانه‌های فروش در تعداد و هم در مبالغ سهم اصلی را در پرداخت‌ها دارند.
مجموع کل مبالغ تراکنش‌ها نیز نشان می‌دهد که ۲۱.۹۶۹.۱۴۲.۱۱۱ ریال در این دو ماه تراکنش انجام شده که تقریبا ۳۶ درصد آن مربوط به استان تهران بوده و ۳۰ استان دیگر روی هم رفته در ۶۴ درصد این مبلغ سهیم هستند. با وجود اینکه ۲۴ درصد از کل تراکنشات در تهران انجام میشود اما تهران به تنهایی بیش از یک سوم مبلغ جابه‌جایی پول در کشور را به خود اختصاص داده است.
پس از تهران خراسان رضوی با ۵.۸ درصد از مبلغ کل تراکنش‌ها، و استان فارس با ۵.۴ درصد در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.
تعداد و مبلغ تراکنش‌ها تابعی از درآمد خانوار
اگر نگاهی به آخرین آمارهای مرکز آمار ایران بیندازیم، داده‌ها حاکی از آن است که در سال ۱۴۰۱ متوسط درآمد سالیانه خانوار شهری در تهران برابر ۲۳۰ میلیون و ۶۶۲ هزار تومان بود که بالاترین میزان درآمد در کشور است و خراسان شمالی با ۱۰۲ میلیون و ۴۶۲ هزار تومان پایین‌ترین درآمد را داشته است. بر همین اساس آمار متوسط درآمد و هزینه خانوار رابطه مستقیم با تعداد تراکنش‌ها و مبلغ تراکنش‌ها در استان‌ها دارد.
تعداد تراکنش‌های اینترنتی نیز شامل ۳۴۶.۳۳۳.۳۶۸ تراکنش برای خرید و ۱۲۵.۵۵۳.۴۶۷ تراکنش برای قبض و شارژ بوده است. مقایسه گزارش‌‌های پیشین شاپرک با این گزارش عملکرد نشان می‌دهد که جایگاه خرید اینترنتی و پرداخت قبض اینترنتی با یکدیگر به‌مرور زمان جابه‌جا شده است. اما نکته قابل تأمل این است که حدود ۹۸ درصد تراکنش‌های پرداخت قبض و خرید شارژ از طریق اینترنت در تهران انجام شده و تنها ۲۷۰ هزار تراکنش قبض و شارژ اینترنتی مربوط به استان‌ها بوده است.
همچنین ۳۱۳ میلیون تراکنش خرید اینترنتی معادل ۹۱ درصد از کل تراکنشات خرید اینترنتی در تهران انجام شده است. به عبارت دیگر پدیده تراکنش‌های اینترنتی هنوز در استان‌ها آن‌طور که باید به کار گرفته نشده و به دلیل نبود اطلاع‌رسانی یا تبلیغات کافی، مردم تمایلی به پرداخت و خرید از طریق اینترنت نشان نداده‌اند و هنوز به پایانه‌های فروش تمایل دارند.
عملکرد شبکه شاپرک نیز نشان می‌دهد که تعداد کل تراکنش‌های دو ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳ به ۸ میلیارد و ۳۶۴ میلیون تراکنش رسیده است. به‌عبارت‌دیگر باتوجه‌به جمعیت ۸۷ میلیونی کشور هر ایرانی ۹۵ تراکنش در طول این دو ماه داشته و تقریباً هر دو روز، سه بار تراکنش بابت خرید، قبض و شارژ مانده‌گیری داشته است.
برای دانلود فایل این گزارش که براساس فرمت ماکروسافت اکسل میباشد، اینجا را کلیک کنید.