اروپا می‌خواهد دیتاسنتر‌ها را به فضا ارسال کند
موج هوش مصنوعی باعث افزایش چشمگیر تقاضا برای دیتاسنتر‌ها شده و این بخش باید با تقاضای جدید همپایی کند. از این رو بسیاری به دنبال راهکار‌های نوآورانه هستند و اروپا در حال بررسی گزینه‌هایی برای ذخیره‌سازی دیجیتال در فضا است، اقدامی که با هدف کاهش وابستگی به تاسیسات پرمصرف زمینی در دستور کار قرار گرفته است.
به گزارش CNBC، مطالعه ابر پیشرفته فضایی برای انتشار صفر اروپایی و حاکمیت داده (ASCEND) که طی ۱۶ انجام گرفته امکان پرتاب دیتاسنترهای به مدار زمین را بررسی کرده است و نتایج «بسیار دلگرم‌کننده‌ای» را منتشر کرده است.
مطالعه دو میلیون یورویی ASCEND که توسط شرکت Thales Alenia Space به درخواست کمیسیون اروپا انجام گرفته مدعی است که دیتاسنترهای مستقر در فضا از لحاظ فنی، اقتصادی و محیط‌زیستی امکان‌پذیر هستند.
دیمین دامستیر، مدیر این پروژه، می‌گوید: «ایده این است که بخشی از تقاضای انرژی دیتاسنتر‌ها را حذف کرده و برای بهره‌مندی از انرژی بی نهایت، انرژی خورشیدی، به فضا ارسال کنیم.»
سونامی داده‌ها
دیتاسنتر‌ها یک ابزار حیاتی برای توسعه دیجیتالی هستند اما مصرف الکتریسیته و آب زیادی برای تامین انرژی و خنک‌سازی دارند. مصرف جهانی الکتریسیته برای دیتاسنتر‌ها ممکن است تا سال ۲۰۲۶ به بیش از ۱۰۰ تراوات بر ساعت برسد که طبق اعلام آژانس بین‌المللی انرژی، تقریبا برابر با مصرف انرژی کشور ژاپن است.
مریما دزنیک، رئیس استراتژی عملیات‌های اتحادیه صنعتی دیتاسنتر دانمارک، می‌گوید این صنعت به زودی با یک «موجی از سونامی داده‌ها» مواجه میشود.
او در مصاحبه با CNBC گفت که به یک «رویکرد کاملا متفاوت به نحوه ساخت، طراحی و اداره دیتاسنتر‌ها» نیاز است.
تاسیساتی که در این مطالعه بررسی شده‌اند به دنبال فعالیت در فضا در ارتفاع ۱۴۰۰ کیلیومتری هستند که حدود سه برابر ارتفاع ایستگاه بین‌المللی فضا است. دامستیر تصریح کرد که ASCEND قرار است تا سال ۲۰۳۶، ۱۳ بلوک ساخت دیتاسنتر را با مجموع ظرفیت ۱۰ مگاوات به فضا پرتاب کند تا سطح مورد نیاز برای خدمت تجاری ابر برسد.
هر بلوک این تاسیسات، با سطح ۶۳۰۰ متر مربعی، توان دیتاسنتری خود را داشته و با یک موشک به فضا پرتاب میشود.
دامستیر، می‌گوید برای اینکه این طرح تاثیر چشمگیری بر مصرف انرژی بخش دیجیتالی داشته باشد، قرار است ۱۳۰۰ بلوک تا سال ۲۰۵۰ برای تحقق سطح ۱ گیگاواتی به فضا پرتاب شوند.
محافظت از محیط‌زیست
هدف ASCEND این است که پتانسیل و تاثیر احتمالی دیتاسنترهای فضایی را در راستای تحقق هدف کربن صفر اروپا تا سال ۲۰۵۰ بررسی کند.
این مطالعه نشان داد که برای کاهش چشمگیر انتشار CO2، نیاز به توسعه نوع جدیدی از پرتاب کننده محموله فضایی است که انتشار کربن را تا ۱۰ برابر کاهش دهد. شرکت ArianeGroup، یکی از ۱۲ شرکتی است که در این مطالعه مشارکت کرده و در حال توسعه چنین لانچر‌های قابل استفاده مجدد و دوست‌دار محیط زیست است.
براساس هدف گذاری انجام شده، قرار است اولین لانچر دوست‌دار محیط زیست تا سال ۲۰۳۵ آماده شود و سپس با گذشت یک دوره ۱۵ ساله می‌توان ظرفیت عظیمی را به فضا ارسال کرد و پروژه پرتاب دیتاسنتر قابل اجرا میشود.
با این حال دزنیک هشدار داده است که ایده دیتاسنترهای فضایی به طور کامل مساله انرژی تجدیدپذیر را برطرف نمی‌کند. به گفته او این طرح «تنها بخشی از پازل است.»
مایکل وینترسون، مدیر اجرایی اتحادیه دیتاسنتر اروپا، می‌گوید دیتاسنترهای فضایی می‌توانند از انرژی خورشیدی بدون وقفه‌ای که وابسته به الگوی هوایی نیستند بهره‌مند شوند، اما ابتدا باید سوخت راکت زیادی را برای پرتاب آنها مصرف کنیم.
وینترسون برآورد کرده است که حتی یک مرکز کوچک یک مگاواتی در مدار پایینی زمین به ۲۸۰ هزار کیلوگرم سوخت راکت در سال نیاز دارد که هزینه در سال ۲۰۳۰ حدود ۱۴۰ میلیون دلار است.
به گفته او: «در آینده خدمات اختصاصی مناسب برای این ایده خواهیم داشت اما امکان ندارد که جایگزینی برای بازار باشد.»
او در اظهارنظر ایمیلی افزود: «این گزینه برای برخی از کاربرد‌های خاص، مثل نظامی/نظارتی، پخش رسانه‌ای، ارتباطات و خدمات معامله مالی، مناسب است. اما تمام خدمات دیگر را نمی‌توان به شکل بهینه‌ای از فضا اجرا کرد.»
دزنیک نیز به یک سری نقد‌ها درمورد خطرات احتمالی اشاره کرده و می‌گوید: «فضا بیش از پیش در بین کشور‌های مختلف ماهیت سیاسی و نظامی پیدا کرده است. در نتیجه واضح است که نوع داده‌هایی که به آنجا ارسال می‌کنید هم بحث امنیتی را در کنار خود دارند.»
رهبری جهان
پروژه ASCEND در بررسی دیتاسنترهای مستقر در مدار زمین تنها نیست. شرکت مایکروسافت که پیش از این پروژه دیتاسرنتر‌های زیر آب را اجرایی کرده است با شرکت‌هایی مثل Loft Orbital، در اجرای هوش مصنوعی و رایانش در فضا، همکاری می‌کند. این اقدام نقش حیاتی برای نوآوری دارد و به گفته سخنگوی مایکروسافت «بنیانی برای راه‌حل‌های آینده مدیریت داده در فضا تبدیل میشود.»
پروژه ASCEND راهکاری است که اتحادیه اروپا به واسطه آن برای پیشتازی در اکوسیستم هوش مصنوعی تلاش می‌کند اما در حال حاضر از فعالانی مثل آمریکا و چین عقب افتاده است.
دنزیک می‌گوید، اتحادیه اروپا تازه «بیدار شده و قوه‌اش را بو می‌کند و می‌خواهد این پروژه‌ها را تامین مالی کند.»
پژوهشگر‌ان ASCEND در حال مذاکره با آژانس بین‌المللی فضا برای فاز بعدی این پروژه هستند تا داده‌های به دست آمده را جمع‌آوری و روی توسعه یک لانچر سنگین کار کنند.