رشد چشمگیر بازار ارزهای دیجیتال در سال‌های اخیر، توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران ایرانی را به این حوزه نوظهور جلب کرده است. با این حال، تریدرها در ایران برای ورود به این بازار و انجام معاملات با صرافی‌های خارجی، با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند. این چالش‌ها که ریشه در تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های بین‌المللی دارند، بر جنبه‌های مختلف فعالیت تریدرها اعم از احراز هویت، واریز و برداشت وجه، امنیت و انتخاب صرافی مناسب، تاثیر گذاشته و فعالیت قانونی و امن آنها را با مشکل مواجه کرده است.

یکی از اولین موانع و چالش‌های تریدرهای ایرانی در استفاده از صرافی‌های خارجی، مواجهه با فرآیند احراز هویت (KYC) است. بسیاری از این صرافی‌ها به منظور رعایت قوانین ضد پولشویی و تامین مالی تروریسم، از کاربران خود تقاضای احراز هویت با ارائه مدارک شناسایی و آدرس معتبر می‌کنند که معمولا برای کاربران ایرانی غیر ممکن است. همچنین تحریم‌های مالی محدودیت‌های موجود باعث می‌شود انتقال ارز به پلتفرم‌های خارجی برای کاربران ایرانی دشوار و با ریسک بیشتری همراه شود.

احراز هویت در صرافی‌های خارجی چالش اصلی ایرانی

یکی از چالش‌های اصلی که بازار ترید ایران با آن مواجه شده، تحریم ایرانی‌ها توسط بازار بین‌الملل است. جواد کیهانی، تحلیل‌گر و تریدر بازار ارزهای دیجیتال درباره این مشکل گفت: بسیاری از صرافی‌های خارجی به دلیل تحریم‌های مالی وضع شده برای ایران ریسک کار کردن با ایرانی‌ها را نمی‌پذیرند. به گفته کیهانی: برای صرافی‌های خارجی بازار معاملات در کشورهای اروپایی و آمریکایی‌ها به طور گسترده وجود دارد و آنها ریسک کار کردن با ایرانیان را که خلاف مقررات آمریکا است را نمی‌پذیرند تا فعالیت آنها با مشکل مواجه نکند. از این‌رو تریدرهای ایرانی اگر در این فضا بخواهند به طور رسمی و قانونی فعالیت کنند بخش عمده‌ای از بازار را از دست می‌دهند.

کیهانی اشاره کرد؛ این موضوع تنها به جغرافیا کشور ایران محدود نمی‌شود؛ برخی از صرافی‌ها اصلا ملیت ایرانی را نمی‌پذیرند فرقی نمی‌کند که آن فرد در کجای دنیا زندگی کند در اصل با احراز هویت دقیقی که انجام می‌دهند ترجیح می‌دهند با این گروه کار نکنند.

رهام صادقی،‌ تحلیل‌گر بازار ارزهای دیجیتال هم گفت: «با وجود این مشکلات ایرانیانی که نمی‌خواهند این فرصت را از دست بدهند، با مدارک جعلی احراز هویت را انجام و به فعالیت می‌پردازند.» طبق گفته او فعالیت در این صرافی‌های بین‌المللی به دلیل اعتبار بالا برای کاربران از جهت امنیت مالی تهدیدی ایجاد نمی‌کند. یعنی در صورت اجباری شدن احراز هویت برای این صرافی‌ها، اطلاع‌رسانی از طریق کانال‌های رسمی پلتفرم‌ها انجام و برای خارج کردن دارایی‌های دیجیتال به کاربران فرصت داده می‌شود.

او تاکید کرد: حتی در خارج بازه زمانی هم آنها می‌توانند دارایی خود را پس بگیرند و تنها از ادامه فعالیت بازداشته می‌شوند. مانند اتفاقی که در روند منع کاربران ایرانی در بایننس رخ داد. به گفته او اگر صرافی‌هایی چون بینگ ایکس و مکسی احراز هویت اجباری را اجرایی کنند به دلیل اعتبار این پلتفرم‌ها برای دارایی کاربران ایرانی جای نگرانی نیست.

اما کیهانی در این مورد اضافه کرد: «ورود و ادامه فعالیت تریدرهای ایرانی با احراز هویت جعلی،‌ غیرقانونی به حساب می‌آید و این ریسک وجود دارد که حساب این افراد مسدود و دارایی آنها فریز شود و امکان برداشت از حساب خود را نداشته باشند. در نتیجه همواره فعالیت در صرافی‌های رسمی که ملزم به احراز هویت هستند، حساب تریدرهای ایرانی را تهدید می‌کند.»

ابزارهای محدود صرافی‌های ایرانی، مسئله مهم تریدرها
به طور کلی کیهانی و صادقی به این موضوع اشاره کردند؛ دلیل اصلی که تریدرها ریسک مسدود شدن حساب خود در صورت احراز هویت جعلی را می‌پذیرند، فیچرهای محدود صرافی‌های ایرانی و نبود برخی ابزارهای پیشرفته معاملات ارزی این صرافی‌ها نسب به نمونه‌های بین‌المللی است.

با این وجود کیهانی گفت؛ نمی‌توانیم پیشرفت قابل توجه صرافی‌های داخلی را نادیده بگیریم؛ با توجه به اینکه سعی کردند که پلتفرم خودشان را به استانداردهای جهانی نزدیک‌تر کنند اما باز در ارائه خدمات اختلاف زیادی با پلتفرم‌های خارجی وجود دارد. او اضافه کرد: همین موضوع باعث می‌شود که برای تریدرهای ایرانی صرافی‌های معروف ایرانی مانند نوبینتکس و والکس در حد نمونه‌های بین‌المللی مثل بایننس تلقی نشود.

کیهانی در ادامه مزایای صرافی‌های خارجی اضافه کرد: صرافی‌های خارجی امکانات را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. صرافی‌های داخلی بنا بر سیاست‌گذاری‌های خود در حال حاضر این امکانات را در اختیار کاربر نمی‌گذارند یا به طور کلی امکان وجود آنها را نمی‌توانند فراهم کنند.او برای شفاف کردن صحبت‌هایش گفت: ویژگی‌های ساختاری صرافی‌های خارجی برای تریدرهایی که قصد دارند در کوتاه مدت معاملات خود را انجام دهند مناسب‌تر است. این پلتفرم‌ها فیچرهایی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند که باعث می‌شود آنها بتوانند با تایم فریم پایین‌تر و فرکانس بالاتر معامله کنند.

کارمزد بالا صرافی‌های ایرانی در مقابل نقدینگی پایین
به گفته کیهانی یکی از مزایایی که برای تریدرها اهمیت بسیار زیادی دارد میزان کارمزدی است که باید به صرافی بپردازند. نقش کارمزد برای تریدرهایی که فعالیت‌‌هایشان در بازه زمانی کوتاه و حجم معاملاتی پایین انجام می‌شود، پررنگ‌تر خواهد بود. صرافی‌های خارجی در مقایسه با نمونه‌های ایرانی کارمزد کمتری دارند و برای این نوع کاربران دارای مزیت است. او ادامه داد که در این مدل ترید که مقدار نوسان کوچکتر باشد، شما با تغییرات کوچک سود می‌برید که به تبع هرچه کارمزد کم‌تری پرداخت شود، به نفع کاربران است. چون اگر کارمزد از حدی بالاتر باشد که سود معامله را پوشش ندهد؛ مقدار سود تریدرهای اسکلپر کاهش چشم‌گیری پیدا می‌کند.

صادقی اشاره کرد: در چنین شرایطی صرافی‌های ایرانی تصمیم گرفتند از کاربران اسکلپر (معاملات کوتاه مدت و با سود کم) کارمزد کم‌تری دریافت کنند و اقداماتی نیز در این راستا انجام دادند. اما با این وجود برای معاملات در بازه زمانی کوتاه همچنان کارمزد صرافی‌های خارجی‌ مقدار کمتری به حساب می‌آید. همچنین او به یکی دیگه از ضعف‌های صرافی‌های ایرانی اشاره کرد که حجم پایین نقدینگی آنها در مقابل با بازار بین‌الملل است.

کیهانی گفت: «یکی دیگر از ضعف‌های صرافی‌های داخلی حجم نقدینگی موجود در آنها است. چون میزان پایین نقدینگی در این محیط‌ها برای کاربران حرفه‌ای که می‌خواهند به معاملات با حجم بالا و گسترده بپردازند چالش ایجاد می‌کند. همین موضوع و نقدینگی بالا صرافی‌های خارجی برای فعالیت این دسته از تریدرها نقش مهمی ایفا می‌کند و باعث می‌شود با وجود تهدیدها برای حساب آنها در صرافی‌های بین‌المللی همچنان این فضا برایشان جذاب باشد.»

همچنین او گفت: «چون صرافی‌های خارجی به ویژه متمرکز که به صورت اوردر بوکی معامله می‌کنند، دارای حجم نقدینگی بالا هستند، در معاملات بهتر بسیار تاثیر گذار هستند. بنابراین این مورد قابل توجه است که در چنین فضایی تریدرها هر زمانی بخواهند می‌توانند از معامله بدون چالش خارج شوند.» او ادامه داد: حتی این موضوع سبب شده است صرافی‌های ایرانی مارکت میکینگ (بازارسازی) انجام دهند تا نقدینگی را افزایش دهند تا بلکه این خلاء در بازار رمز ارز داخلی جبران شود.

البته کیهانی گفت به طور کلی این مسئله نقدینگی برای ارزهای اصلی مثل بیت‌کوین و اتریوم در صرافی‌های ایرانی اوضاع بهتری دارند. در حالی که این موضوع در آلت‌کوین بیش‌تر به چشم می‌خورد چون تفاوت قیمت با حجم نقدینگی تغییرات زیادی ایجاد می‌کند. اختلاف قیمت سفارش خرید و فروش در آلت‌کوین‌ها بالا است مثلا در صرافی‌های خارجی اگر ۲ باشد اما داخلی ۲.۲ می‌شود که این اختلاف قیمت سبب ضرر می‌شود چون حجم کم نقدینگی در این مورد چالش‌برانگیز است و در بازار معاملات را روان نمی‌کند.

وجود معاملات آپشن در صرافی‌های خارجی
کیهانی مطرح کرد؛ یکی از مزیت‌هایی که در میان تهدید‌های مسدود شدن حساب‌ تریدرهای ایرانی در صرافی‌های خارجی آنها را همچنان به سمت فعالیت در بازار بین‌الملل سوق می‌دهد، وجود ابزارهای پیشرفته برای مدیریت ریسک در معاملات آنها است. مهم‌ترین این ابزارها وجود بازار آپشن یا اختیار موجود در صرافی خارجی است.

البته او گفت: صرافی‌های داخلی به عنوان یکی از فیچرهای خود سعی کرده‌اند به سمت افزودن بازار فیوچر یا همان آتی بروند. او اشاره کرد به لحاظ قانونی و رگولاتوری این موضوع برای بازار داخل کشور چالش‌هایی به همراه دارد و امکان ارائه این سرویس وجود ندارد.

کیهانی با اشاره به اینکه در بازارهای بورسی امکان ارائه این سرویس وجود دارد گفت: هنوز در بازار تبادل رمزارز این امکان فراهم نشده است و صرافی‌ها نتوانسته‌اند زیرساخت مناسبی برای آ‌ن ارائه دهند.

او گفت: برای مدیریت ریسک وقتی می‌خواهیم از معاملات مارجین و فیوچرز در کنار بازار اسپات استفاده کنیم، در صرافی داخلی هیچ امکانی برای آن وجود ندارد و باید تمام ریسک صرافی خارجی را بپذیریم و باز هم در آن پلتفرم‌ها برای ادامه فعالیت حساب داشته باشم. کیهانی اضافه کرد: این مزیت، یعنی وجود بازار اختیاری، در صرافی‌های خارجی برای من از نقدینگی و کارمزد، بیشتر اهمیت دارد. چراکه نقدینگی و مقدار کارمزد مزایایی هستند که بیشتر در معاملات کوتاه مدت به چشم میاد و وقتی به معاملات در نوع بازه زمانی بلند می‌خواهید بپردازید، اهمیت‌شان برای ما کمتر می‌شود.

ریسک اساسی حساب تریدرهای ایرانی، تحریم ولت‌ صرافی‌های ایرانی
کیهانی اضافه کرد: یکی از ریسک‌های دیگری که از طرف فعالیت در صرافی‌های ایرانی می‌تواند تریدرها را تهدید کند، تحریم ولت‌های ایرانی است. اگر کاربران توسط این ولت‌ها تراکنشی انجام دهند و در صرافی‌های خارجی تشخیص داده شود که رد معاملات به صرافی‌های داخلی برمی‌گردد،‌ امکان مسدود شدن حساب‌ها وجود دارد.

او بیان کرد که انتقال دارایی دیجیتال اگر از یک حساب و ولت ایرانی صورت گرفته باشد به تبع تاییدی بر ایرانی بودن کاربر است و علتی بر مانع شدن فعالیت در پلتفرم بین‌المللی است. حتی به طور مثال این احتمال وجود دارد که از معاملات یک نوع ارز دیجیتال محروم شویم.

از این‌رو برای جلوگیری از این ریسک برای کاربران، صرافی‌های ایرانی باید به دنبال راهکاری باشند که ولت‌ها و دارایی کاربران که در سیستم آنها گردش پیدا می‌کند، به راحتی قابل شناسایی نباشد.

در آخر صادقی این موضوع را عنوان کرد؛ برای کاربران تازه کار به نظر می‌رسد که صرافی‌های ایرانی نیازشان را برآورده می‌کنند و نیازی نیست ابتدای کار به نمونه‌های خارجی روی بیاورند. او گفت اگر آنها اسکلپر نباشند، روزانه و در بازه زمانی کوتاه نیاز به معاملات بالایی ندارند، می‌توانند از صرافی‌های ایرانی معروف‌تر با حجم مناسب نقدینگی استفاده کنند و روی ارزهای اصلی سرمایه‌گذاری کنند و به فعالیت بپردازند.