چرا مصوبه رفع فیلترینگ به صورت عمومی منتشر نمی‌شود؟
رفع فیلتر گوگل‌پلی و واتس‌اپ در چهارم دی ماه ۱۴۰۳ در حالی اتفاق افتاد، که هیچ مصوبه و بند دیگری از شرایط رفع فیلتر سایر پلتفرم‌ها در آن به صورت علنی منتشر نشده و سکوت شورای عالی فضای مجازی به محرمانه بودن این سند دامن زده است.
اصطلاح «گشتم نبود، نگرد، نیست» شاید بهترین عنوان برای سندی باشد که بدون خبر از چگونگی ابلاغ و تصویب آن، در مورد بندهای آن صحبت میشود. چهارم دی ماه امسال بود که خبرگزاری مهر در خبری از جلسه شورای عالی فضای مجازی در مورد ساماندهی اینترنت اقشار و ارائه پالایش شکن قانونی صحبت کرد.
پس از آن دبیر شورای عالی فضای مجازی محمد امین آقامیری هم در برنامه تلویزیونی صف اول اعلام کرد: «اگر پلتفرم‌ها در چهارچوبی که شورا مشخص کرده جا بگیرند رفع فیلتر می‌شوند.» شروط نامعلومی که نه از جزئیات آن صحبت شد و نه زمان آن.
اما حالا در شرایطی که رئیس جمهور خبر از رفع فیلتر تدریجی سایر پلتفرم‌ها می‌دهد و وزیر ارتباطات، فناوری و اطلاعات، ستار هاشمی نیز رفع تدریجی فیلترینگ از پلتفرم‌ها را از مهم‌ترین وظایف خود برمی‌شمرد، هنوز هیچ مستندی راجع به این سند وجود ندارد. برخی از صاحب‌نظران در این باره می‌گویند به خاطر رویکرد نامشخص شورای عالی فضای مجازی نمی‌توان نظر قابل استنادی درباره آن داد و به استناد خبر خبرگزاری مهر این طرح ادامه همان طرح صیانت است و تنها بازی با کلمات صورت گرفته است.
شفافیت اولین پیش‌نیاز است
مجید خاکپورمقدم رئیس انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی در این باره به پیوست می‌گوید: «در حال حاضر ما دقیقاً نمی‌دانیم مصوبه شورای عالی فضای مجازی چیست و فقط به یک دستور جلسه شورای عالی فضای مجازی که توسط خبرگزاری مهر منتشر شده است دسترسی داریم. در شرایطی که به طور دقیق نمی‌دانیم مصوبات جلسه مذکور چه بوده است. اولین مطالبه ما این است که اگر مصوباتی در رابطه با تغییر در شرایط فیلترینگ وجود دارد، این مصوبات منتشر شوند. شفافیت اولین پیش‌نیاز برای بهبود شرایط است.»
او ادامه می‌دهد: «پس از شفاف سازی که پیش‌نیاز اصلی اقدامات و گام‌های بعدی است، انتقاد ما به رویکرد گام به گام در رابطه با رفع فیلترینگ است. متاسفانه فیلترینگ به نوعی اعتیاد برای حاکمیت تبدیل شده است. اعتیادی که رهایی از آن برای حاکمیت ظاهرا پر از درد و رنج است اما در عین حال، یک مطالبه عمومی و جدی برای کاربران و کسب و کارهای ایرانی نیز هست. کاربران ایرانی خواهان احقاق حق مسلم خود یعنی حق دسترسی آزاد به اینترنت سریع و با کیفیت هستند. حقی که به تدریج با ایجاد اختلال و محدودیت‌ها، از آن‌ها سلب شده است.»
طبق گفته خاکپور مقدم در حال حاضر، ناکارمدی فیلترینگ بر همه روشن است. او توضیح می‌دهد: «هیچ توجیه قانع کننده‌ای برای ادامه این روند وجود ندارد. فیلترینگ نتوانسته است خواسته‌های هیچ گروهی را در کشور را پاسخ بدهد و حتی افرادی که زمانی از آن دفاع می‌کردند حالا آن را ناکارآمد می‌دانند. بنابراین به روشنی مشهود است که فیلترینگ با شکست کامل مواجه شده است.»
او در رابطه با دستورجلسه یکصد و چهارمین جلسه شورای عالی فضای مجازی می‌گوید: « در رابطه با دستورجلسه یکصد و چهارمین جلسه شورای عالی فضای مجازی که توسط خبرگزاری مهر در تاریخ ۴ دی ماه ۱۴۰۳ منتشر شد، نگرانی‌های زیادی بین فعالان اکوسیستم استارتاپی و کسب و کارهای اینترنتی ایجاد شده است. اما از آنجا که هنوز مصوبات این جلسه به صورت رسمی تایید نشده است، فقط می‌توانم به این نکته بسنده کنم که امیدوارم دستورجلسه منتشر شده، صحت نداشته باشد و مصوبات جلسه مذکور متفاوت بوده باشد، چرا که دستورجلسه منتشر شده بسیار نگران کننده است. امیدوارم در رابطه با موضوع فیلترینگ یا بهتر بگوییم رفع فیلترینگ، شفاف سازی بیشتری را در ادامه شاهد باشیم و این موضوع را از نزدیک زیرنظر داریم.»
شاهین جوانمردی قائم مقام مدیرعامل فناپ‌تک هم در این باره به پیوست می‌گوید: جزئیات مشخص نیست، اما این طرح هم به نظرم از طرح‌هایی هست دیر یا زودبا شکست مواجه میشود. وقتی ما شرایط و وضعیت سیاسی کشور را در تصمیمات لحاظ نمی‌کنیم و انتظار داریم نماینده‌های شرکت‌های خارجی در کشور ما که در بسیاری حوزه‌ها در تحریم قرار دارد، اقدام به تاسیس نمایندگی در ایران کنند، مشخص است که این طرح با شکست مواجه میشود. به این شکل نمی‌توان امیدی به تغییرات مثبت داشت و مثل طرح‌های دیگر این بار هم بعد یک مدت مشکلات این طرح هم شکست می‌خورد، با عوض کردن اسامی و عناوین جدید و راهکارهای جدیدی که در آن واقعیت‌ها لحاظ نشده باشد این هم ادامه همان طرح‌های شکست خورده قبلی است.»